Φιλαδελφείας Μελίτων: ''Ο Πατριάρχης Δημήτριος ήταν αληθινός, ποτέ δεν προσποιήθηκε''

SAM 9896

Του Αιμίλιου Πολυγένη

Μια συγκινητική εισήγηση πραγματοποιήσε το βράδυ του Σαββάτου ο Σεβ. Μητροπολίτης Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνας, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για τα 100 χρόνια από την γέννηση του μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου Α'.

Η εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φιλαδελφείας είχε θέμα: "Πατριάρχης Δημήτριος - Άνθρωπος και κληρικός".

Το Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Romfea.gr δημοσιεύει παρακάτω την εισήγηση του Σεβασμιωτάτου:

Του Μητροπολίτου Φιλαδελφείας Μελίτωνος

«Ὁ ἐν Θεῷ ὤν ἀεί χαίρει» διδάσκει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως (Εἰς Φιλιππησίους ΙΔ΄, P.G. 62 283).

Μιά Κρητική μαντινάδα ἀπoκαλύπτει τό ἀλάνθαστο κριτήριο καί τήν θυμοσοφία τοῦ εὐλογημένου Κρητικοῦ λαοῦ: «Ἄνθρωπος ποὔχει τόν Θεό, χαρά δέ τοῦ πολείπει, γιατί σάν ἔχει τόν Θεό, δέν τοῦ ταιριάζει λύπη».

Ἕνας καταξιωμένος σύγχρονος διανοούμενος καί πολιτικός τῆς Ἑλλάδας, ὁ Παναγιώτης Κανελλόπουλος (1902-1986) σ’ἕνα ἀπόφθεγμα του προσθέτει: «Ἀπ’ ὅπου πέρασε ἡ χαρά δέν ἄφησε σημάδι».

Συνοψίζων μέ τρεῖς λέξεις τίς ἀνωτέρω διαπιστώσεις θά μοῦ ἐπιτρέψετε ἀπόψε, σ’ αὐτήν τήν ἱστορικήν ἐπετειακήν ἐκδήλωσι διά τόν Oἰκουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο νά τίς συμπληρώσω μέ μιά ἔκφρασι, δανεισμένη ἀπό τήν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας καί πέριξ τῆς ὁποίας στρέφονται οἱ ἀκολουθοῦντες λόγοι: Χαίροις πάτερ Δημήτριε!

Σεβασμιώτατε ἀδελφέ ἅγιε Κισάμου καί Σελίνου κύριε Ἀμφιλόχιε, ἐκπρόσωπε τῆς Α.Θ.Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου,
Σεβασμιώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Πατέρες καί ἀδελφοί συμπρεσβύτεροι,
Ἐντιμότατοι καί ἀγαπητοί ἐκπρόσωποι τῶν ἀρχῶν,
Ἐντιμολογιώτατοι, Ἐλλογιμώτατοι, Κυρίαι καί Κύριοι,

Ἐν πρώτοις, ἐπιτρέψατέ μοι, ἀδελφοί καί πατέρες, νά ἐκφράσω λόγον εὐχαριστίας καί εὐγνωμοσύνης πρωτίστως πρός τήν ὑμετέραν φίλην Σεβασμιότητα, ἀδελφέ ἅγιε Κισάμου καί Σελίνου κύριε Ἀμφιλόχιε, τό Διοικητικόν Συμβούλιον καί τόν Διευθυντήν τῆς Ὀρθοδόξου ταύτης Ἀκαδημίας Κρήτης διά τήν ἀποψινήν εὐλογίαν καί τιμήν πρός τήν μνήμην ἑνός ἐν τῇ ἁπλότητί του μεγάλου Πατριάρχου τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος, τόν ὁποῖον οἱ περισσότεροι ἐξ ἡμῶν ἐζήσαμεν καί πλησίον του διηκονήσαμεν τόν Θεσμόν τῆς Μητρός Μεγάλης Ἐκκλησίας.

Ἡ Α.Θ.Παναγιότης, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, ἠγαθύνθη ὅπως θέσῃ τήν ἐκδήλωσιν ταύτην ὑπό τήν σεπτήν αἰγίδα Του, ἐφ’ ᾧ καί ὑποβάλλονται Αὐτῷ αἱ εὐλαβεῖς καί σεβαστικαί εὐχαριστίαι καί τοῦ ὁμιλοῦντος, τόσον διά τήν σεπτήν ἐκπροσώπησιν ὅσον καί διά τό ἐμπνευσμένον Μήνυμά Του.

Ἡ εὐχαριστία καί ἡ εὐγνωμοσύνη μου ἐπεκτείνεται, πέραν τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος ἅγιε Κισάμου καί Σελίνου, ἰδιαιτέρως πρός τούς ὁμιλητάς τῆς ἀποψινῆς πανδαισίας: τόν σεβαστόν καί πολυτίμητον ἀδελφόν καί συλλειτουργόν ἅγιον Πέτρας κύριον Νεκτάριον· τήν σύγχρονον πνευματικήν μορφήν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί προσωπικόν πνευματικόν μου καθοδηγητήν καί Κρῆτα τήν καταγωγήν καί τό φρόνημα Γέροντα π. Βασίλειον Ἰβηρίτην· τόν διδάσκαλόν μου ἐν τῇ Θεολογικῇ Σχολῇ τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί Ἄρχοντα κ. Βασίλειον Γιούλτσην· καί τόν Ἐλλογιμώτατον κύριον Κωνσταντῖνον Ζορμπᾶν, Διευθυντήν τῆς Ἀκαδημίας, τόν καί κοπιάσαντα πολλά διά τήν ὀργάνωσιν τῆς ἐκδηλώσεως.

Θά μοῦ ἐπιτρέψετε ὅμως, πρίν συνεχίσω, νά ἀπευθύνω τόν λόγον ἰδιαιτέρως πρός τήν ἀγάπη σας, τιμιώτατε ἀδελφέ ἅγιε Κισάμου καί Σελίνου κύριε Ἀμφιλόχιε, καί μαζί μέ τάς θερμάς εὐχαριστίας μου νά σᾶς συγχαρῶ ἀπό καρδίας προεορτίως διά τά αὐριανά ὀνομαστήριά σας.

Καί ὄχι μόνον νά σᾶς εὐχηθῶ, ἀλλά καί νά ἐκφράσω καί τήν χαράν καί τήν ἱκανοποίησιν τήν ὁποίαν αἰσθανόμεθα ὅλοι, παρακολουθοῦντες τό πολύμοχθον, θυσιαστικόν καί πολύπτυχον σας ἔργον ὑπέρ τῆς τοπικῆς σας Ἐκκλησίας, ὑπέρ τοῦ λαοῦ σας, ὑπέρ τῆς Κρήτης, ὑπέρ τῆς μαρτυρικῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσαντινουπόλεως, τῆς ὁποίας τετιμημένος Ἱεράρχης εἶσθε, ἀλλά καί εὐρύτερον.

Μέ τήν σύνεσιν, τήν διορατικότητα, τό κῦρος, τό ἦθος καί τό φρόνημά σας ἀλλά καί μέν τήν κενωτικήν προσφοράν σας, τήν μαρτυρουμένην καί ἀναγνωριζομένην παγκοίνως, μᾶς διδάσκετε καί μᾶς παραδειγματίζετε ὅλους.

Σᾶς εὐχαριστοῦμεν, καί ἀντί πάσης ἄλλης εὐχῆς, ἐπαναλαμβάνω τούς πρός τόν προστάτην σας Ἅγιον Ἀμφιλόχιον Ἐπίσκοπον Ἰκονίου λόγους τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: «Εὐλογητός ὁ Θεός, ὁ τούς καθ’ ἑκάστην γενεάν εὐαρεστοῦντας αὐτῷ ἐκλεγόμενος καί γνωρίζων τό σκεῦος τῆς ἐκλογῆς καί κεχρημένος αὐτοῖς πρός τήν λειτουργίαν τῶν ἁγίων....».

Πρός σέ, λοιπόν, τό σκεῦος ἐκλογῆς τῆς χάριτος Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἀληθῶς «ἔγνως μυστήρια Θεοῦ» καί ἀποδεικνύεσαι καθ’ ἡμέραν «ψυχῶν εὐστοχώτατος ἰατρός καί σεμνώτατος», ἀπό τοῦ βήματος τούτου καί ἡμεῖς, οἱ παρόντες καί οἱ ἀπόντες, εὐχόμεθα «μόνον παράσχοι ὁ Κύριος καί παρόντας ἡμᾶς καί ἀπόντας ἀκούειν τήν προκοπήν σου, τήν ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ, καί τήν εὐταξίαν τῶν Ἐκκλησιῶν....» καί βλέπομεν τήν μέν Ἐκκλησίαν σου «ὡς ἄμπελον εὐκληματοῦσαν ἐπ’ ἀγαθοῖς ἔργοις, σέ δέ, ὡς σοφόν γεωργόν καί ἀγαθόν δοῦλον ἐν καιρῷ διδόντα τοῖς ὁμοδούλοις τό σιτομέτριον, πιστοῦ καί φρονίμου οἰκονόμου τόν μισθόν κομιζόμενον» (Μεγάλου Βασιλείου, Ἐπιστολή ΡΞΑ΄, Ἀμφιλοχίῳ Ἐπισκόπῳ Ἰκονίου, P.G. 629-632).
***
Ἐδῶ στήν ἡρωοτόκο Κρήτη καί στό χωριό μου, στ’ Ἀγρίδια τῆς Ἴμβρου, τῆς πολυπαθοῦς νήσου τοῦ Αἰγαίου, οἱ πατέρες μας μέ τήν ἁπλότητά των μᾶς διδάσκουν: «ἡ τιμή, τιμή δέν ἔχει καί χαρᾶς τον πού τήν ἔχει». Μεταφέρων τήν λαϊκήν θυμοσοφίαν ταύτην, ἐπισημαίνω ὄτι ἡ ἀποδιδομένη ἀπό ὅλους σας, ἀπό ὁλόκληρη τήν Κρήτη καί τόν λαό της, ἀπόψε τιμή στή μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, πού συμπληρώθηκε ἐφέτος αἰῶνας ὁλόκληρος ἀπό τήν γέννησί του (1914-2014), εἶναι σημαδιακή, διότι ἐπιστρέφει καί πάλιν σέ σᾶς, τούς φιλοῦντας τήν ἀρετήν εὐλογημένους Κρῆτας, πού ἀποδίδετε καί ἀπόψε τιμήν ἀρετῆς, εἰς ἐκεῖνον πού ἐκ τῆς ἀφανείας -χωρίς οὐδέποτε ὄχι νά τό ἐπιδιώξ, ἀλλά καί νά τό φαντασθῇ- τόν ἀνύψωσε ἡ δύναμις τοῦ Ὑψίστου εἰς τήν πυραμίδα τῆς Ὀρθοδόξου Ἱεραρχίας. Ἀποδίδετε λέγω «....τιμήν οὐ κατηναγκασμένην, τιμήν οὐ πεπλασμένην, οὐδέ προσωπείῳ τινί φενακισμοῦ κεκρυμμένην, ἀλλ΄ ἀληθῆ καί γνησίαν, καί οὐδεμιᾷ καιρῶν δυσκολίᾳ ἐλεγχομένην» (Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ὅτι τόν ἑαυτόν μή ἀδικοῦντα, P.G. 52,470), τῆς ὁποίας Κρητικῆς τιμῆς πάντες οἱ ἐν Φαναρίῳ διακονοῦντες τόν ἱερόν θεσμόν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἐμπειρικήν κατά καιρούς πεῖραν ἐλάβομεν. Σᾶς εὐχαριστῶ διά τήν τιμήν τῆς ἀρετῆς καί τήν προσευχητικήν μνήμην, πού ἀποδίδει ἀπόψε ἡ Κρήτη, ἐπαναλαμβάνω, δι᾿ ὑμῶν ὅλων στόν μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο.

***
Ὁ Κύριος μας εἶναι τό «φῶς, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή», διά τοῦτο καί «μεγάλη ἡ ἀλήθεια, μένει καί ἰσχύει εἰς τόν αἰῶνα καί ζῇ καί κρατῇ εἰς τόν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος» (Α΄ Ἔσδρ. 4, 38). Ὡς ἐκ τούτου δέ καί αἱ Παροιμίαι μᾶς προτρέπουν: «ἀλήθειαν κτῆσαι» (Παροιμ. 23, 23).

Διά τό ἀληθινόν πρόσωπον, λοιπόν, τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, ὡς ἀνθρώπου καί ὡς κληρικοῦ, θά προσπαθήσω νά σᾶς ὁμιλήσω ἀπόψε, ὅπως προσωπικά τό ἔζησα. Διότι ὁ Πατριάρχης Δημήτριος ἦταν άληθινός, ποτέ δέν προσποιήθηκε. Ἔτσι τόν ζήσαμε (Σεβαστείας Δημήτριος), ὅσοι ἔλαχε νά εὑρεθοῦμε ἐκ τοῦ ἐγγύς πλησίον του.

***
Διά τόν Πατριάρχη Δημήτριο ἐγράφησαν καί ἐλέχθησαν πολλά. Καί ἀπόψε ἀπό τούς ἐκλεκτούς ὁμιλητάς πολλά θετικά καί συγκινητικά καί πραγματικά γιά τό πρόσωπο καί τό ἔργο του ἠκούσθησαν. Καί λέγονται, ἀπό ἐπισημότερα χείλη, ἀπό ἁπλοῦς μοναχούς καί μοναχές, ἀπό κληρικούς, ἀπό πιστούς, Ἱεράρχας, Πατριάρχας, πολιτικούς, τά ὁποῖα εἶναι καταγεγραμμένα εἰς τάς δέλτους τῆς ἱστορίας, ὡς βίωμα, ὡς θεωρία, ὡς πρᾶξις, μάλιστα δέ ἀπό τόν πολύτιμο ἀδελφό καί συνοδοιπόρο στήν ζωή καί στήν ἐκκλησιαστική διακονία μας Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σεβαστείας κύριο Δημήτριο στίς 4 ἐμπειρικές μελέτες του, ὁ ὁποῖος παιδιόθεν ὡς ἱερόπαις, ἐν ἀφελότητι, καί ἀργότερον βιωματικά καί ἐμπειρικά ὡς διάκονος καί Ἀρχιδιάκονός του καί Ἀρχιερεύς, ἔζησεν ἐν ἀληθείᾳ τόν τιμώμενο μακαριστό Πατριάρχη. Ὑπάρχουν εἰς τήν διάθεσιν τῶν βουλομένων μερικά τευχίδια τῶν τύποις ἐκδοθεισῶν μελετῶν του αὐτῶν.

Δέν θά εἶχα, λοιπόν, –καί δέν ἔχω– νά προσθέσω κάτι περισσότερο. Δέν μπορῶ ὅμως νά ἀποκρύψω τήν χαρά μου, διότι ἀξιώθηκα νά διακονήσω αὐτόν τόν ἱερό ἄνθρωπο, τόν γεμᾶτο καλωσύνη, τόν γεμᾶτο ἀγάπη, τόν γεμᾶτο ἀρετές, ὄχι προσποιητές, ἐπαναλαμβάνω, ἀλλά ἀληθινές. Ὁ Πατριάρχης Δημήτριος πανθομολογούμενα, καί μόνον μέ τήν θέα του ἐσκόρπιζε εἰρήνη καί χάρι.

Ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, ὡς κληρικός καί πρωθιεράρχης, «ἐλογίζετο» διά τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί διά τούς συνανθρώπους του, διά τό ἀποδεκατισθέν ἀτυχῶς ἄμεσο ποίμνιό του στήν Πόλι, διά τόν ὅπου γῆς λαό του: «ὅσα ἐστίν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος»· αὐτά δηλαδή πού «ἔμαθε καί παρέλαβε καί ἤκουσε και εἶδε» στήν μακρά βιοπορεία του πλησίον μεγάλων πνευματικῶν φυσιογνωμιῶν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας.

Τί ἦσαν ὅμως τά προσφιλῆ διά τόν Πατριάρχη Δημήτριο; «Τά προσφιλῆ τοῖς πιστοῖς, τά προσφιλῇ τῷ Θεῷ». Ποῖα τά ἀληθῆ; «Ταῦτα γάρ ὄντως ἀληθῆ, ἡ ἀρετή· ψεῦδος δέ ἡ κακία καί γάρ ἡ ἡδονή αὐτῆς ψεῦδος, καί ἡ δόξα αὐτῆς ψεῦδος, καί πάντα τά τοῦ κόσμου ψεῦδος».

Ποῖα τά ἁγνά καί τά σεμνά; τά μή προσποιητά, ἡ ἀληθινή χαρά καί ἡ ἀληθινή λύπη. Οἱ «ἐπιπόλαιοι» κριταί τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, συχνά θεωροῦν ταπεινόν ἐκεῖνον πού ἐπιδιώκει νά ἀρέσῃ εἰς τούς ἀνθρώπους. Καί ὑπερήφανον θεωροῦν ἐκεῖνον πού δέν ἀποζητεῖ ἐπαίνους ἤ τήν ἀναγνώρισιν τῶν ἀνθρώπων, καί διά τοῦτο δέν «σέρνεται δουλικά μπροστά τους» (Ἱερός Χρυστόστομος).

Ἔχοντας γνωρίσει τήν θεϊκή δόξα, ἡ ὁποία ἀπεκαλύφθη ἐμπρός του, ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, ὠσφράνθη ἐνωρίς τήν «δυσοσμία» τῆς ἀνθρωπίνης δόξης καί ἔμεινε, κατά τό ἐνόν, μακρυά της.

Δἐν θά προσθέσω τίποτα εἰς τά ὅσα ἀναφέρει ὁ Χρυσορρήμων Ἅγιος διά τά δίκαια, τά εὔφημα, καί τήν ἐπαινουμένη καί ἀπόψε ἀρετή, παρά μόνον θά σημειώσω ὅτι σ’ αὐτές τίς ἀποστολικές ἀρετές περιλαμβάνεται ὅλο τό μεγαλεῖο τῆς ἀρίστης διδασκαλίας τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, «τοῦ ἐν πάσαις ταῖς παραινέσεσιν ἑαυτόν παρασχόντος τύπον».

Ἐλέχθησαν πολλά διά τήν ταπείνωσι τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου. Ἡ ταπείνωσις αὐτή ἦταν πραγματική καθ’ ὅλα, εὐαγγελική διδασκαλία καί ἀρετή, ἦταν τό «μυστικό ἔνδυμα» καί ἡ «μυστική δύναμίς» του.

Δέν ὑπῆρχε στήν ζωή καί τήν καθημερινή συναναστροφή του ἴχνος κενοδοξίας ἤ ὑποκρισίας. Ἦταν ὁ ἴδιος ὅταν χοροστατοῦσε στόν Ναό τῆς Παναγίας τῶν Ἕξ Μαρμάρων μέ τούς ὀλιγίστους, μετρημένους, χριστιανούς, καί ὁ ἴδιος ἀπαράλλακτος ὅταν εὑρισκόταν ἐνώπιον χιλιάδων παρόντων καί ἑκατομμυρίων παρακολουθούντων ἀπό τηλεοράσεως τήν παρουσίαν του μέ τόν Πρόεδρο τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν George Bush κατά τό ἀλησμόνητο ταξίδι του στήν Ἀμερική τόν Ἰούλιο τοῦ 1990 (Σεβαστείας Δημήτριος).

Ὅλες αὐτές οἱ ἀρετές, λοιπόν, τόν χαρακτήριζαν καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς Πατριαρχίας του, ὅπως τήν ζήσαμε καθημερινά, ἐπαναλαμβάνω.

***

Ἡ ἐκλογή καί ἀνάδειξή του στόν Πατριαρχικό Θρόνον ἐγένοντο: «καθώς γέγραπται, ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. Ἡμῖν δέ ἀπεκάλυψεν ὁ Θεός διά τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ....» (Α΄ Κορ. 2, 9).

Ἐδῶ ἀκριβῶς ἔχε θέσιν τό Ψαλμικό: «Δεξιά Κυρίου ἐποίησε δύναμιν, δεξιά Κυρίου ὕψωσέ με... οὐκ ἀποθανοῦμαι, ἀλλά ζήσομαι καί διηγήσομαι τά ἔργα Κυρίου» (Ψαλμ. 117). 

Τοῦ λόγου τό ἀληθές μαρτυρεῖ ἡ ἀκόλουθος ἰδική του ἐξομολογητική ἀποστροφή στόν ἐνθρονιστήριο λόγο του (18 Ἰουλίου 1972): «...Δέν προσεφέρθημεν αὐτοβούλως ἵνα γίνωμεν Κυρηναῖος. Φωνή ἐκ τῶν ἔνδον τοῦ Θυσιαστηρίου, φωνή ἐκ τῶν ἔνδον τῆς ἱστορίας, φωνή τραγική ἐκ τῶν περί ἡμᾶς (τῶν «δοκούντων στύλους» εἶναι συνιεραρχῶν του), φωνή Κυρίου ἐγένετο πρός ἡμᾶς. Ἡμεῖς ἐφύγομεν. Παρεκαλέσαμεν, ἱκετεύσαμεν, συναίσθησιν ἔχοντες ἀφ’ ἑνός μέν τοῦ πελωρίου τοῦ Σταυροῦ, ἀφ’ ἑτέρου δέ τῆς ἡμῶν ἀναξιότητος».

Ὁ Δημήτριος ἀνεδείχθη πράγματι Πατριάρχης κατά τήν ὑπερτριακονταπενταετῆ διακονίαν του, πρίν ἤ ἐκλεγῆ εἰς τό ἀξίωμα τοῦτο, ὡς «μηδέν πράττων κατά ἐρίθειαν ἤ κενοδοξίαν, ἀλλά ταπεινοφροσύνῃ ἄλλων ἡγούμενος ὑπερεχόντων ἑαυτοῦ» (πρβλ. Φιλιπ. 2, 3).

Ὁ κατά μαρτυρίαν ἀπολύτως ἀξιόπιστον χαρακτηρισθείς ὡς «ὀλίγος» διά τήν ἀρχιερωσύνην, ἔζησε καί ἐνήργησε διά βίου, ὡς ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος μᾶς μεταφέρει τούς λόγους τοῦ Θεανθρώπου, «ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτόν....οὗτός ἐστιν ὁ μείζων...» (18,3-5), ὡς ἡ σεμνή πλήν λαμπρά καί καταξιωμένη δι’ ἔργων ἀρετῆς Πατριαρχία του ἀπέδειξε τοῖς πᾶσι. Πατριαρχία, ὄχι μόνον μή βραχύχρονος ἀλλά καί τρικυμιώδης: ἄλλοτε ἐξ αἰτίας ὀξυτάτων ἐντάσεων καί ἀντιθέσεων «κατά τά πέτρινα ἐκεῖνα χρόνια» (Σεβαστείας Δημήτριος) ἐν τοῖς καθ’ ἡμᾶς εὐρυτέροις πράγμασιν, ἄλλοτε ἕνεκα ἐνδογενῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ γεγονότων, ἄλλοτε λόγῳ ἰδιορρύθμων καί ἀρνητικῶν παγκοσμίως ἐξελίξεων καί ἄλλοτε ἐξ αἰτίας τῶν κοσμογονικῶν μεταβολῶν καί ἀνακατατάξεων τῆς περιόδου 1989-1990.

***
Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Ἡ παρουσιαζομένη καί ἀπόψε τρίτομος ἔκδοσις ὑπό τόν τίτλον «Ἡ Ἱερά Πορεία Ἀγάπης, Εἰρήνης καί Ἑνότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Δημητρίου» -μετά τήν ἐπιτυχῆ εἰς Βόλον πρό ἔτους ἀκριβῶς μερίμνῃ τοῦ ἀδελφοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνατίου, τόν ὁποῖον ἅπαξ ἔτι εὐχαριστῶ-, τήν ὁποίαν ἔκδοσιν ἡ ταπεινότης μου «ὀφειλῆς καί εὐγνωμοσύνης ἕνεκεν» ἐπεμελήθη, μαρτυρεῖ «ἄκρῳ δακτύλῳ» τάς ἐξωστρεφεῖς μόνον προσπαθείας τοῦ ἰδίου καί τῶν συνεργῶν του «ἐν τῇ διακονίᾳ» μεγάλων μορφῶν τοῦ Φαναρίου: νά προωθήσῃ τήν πανορθόδοξον ἑνότητα καί τήν διαχριστιανικήν καταλλαγήν καί συνεργασίαν· νά γεφυρώσῃ τά διεστῶτα λόγῳ τῆς μακροχρονίου ἐκ τῶν πραγμάτων καί τῶν συνθηκῶν ἀπομονώσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετά τοῦ μεγίστου μέρους τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν (Ρωσσίας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Πολωνίας, Ἀλβανίας, Τσεχοσλοβακίας) καί νά καταβάλῃ προσπαθείας διά τήν σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου διά τῶν εὐστόχων ἰδίᾳ ἀποφάσεων τῆς Α΄ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1976)· νά ἐνδυναμώσῃ τά ἀσθενῆ, νά βελτιώσῃ τά καλῶς ἔχοντα...

Ἡ τρίτομος, ἐν τούτοις, αὕτη ἔκδοσις δέν ἀναφέρεται οὔτε εἰς τήν βίωσιν καί ἀντιμετώπισιν τῶν καθ’ ἡμέραν προβλημάτων τῆς ἐσωτερικῆς τοῦ Πατριαρχείου λειτουργίας καί τῶν ἐν τῇ Πόλει εὐλογημένων Κοινοτήτων καί Ἱδρυμάτων τῆς ἀποδεκατισθείσης ἰδίᾳ κατά καί μετά τό ἔτος 1974 Ὁμογενείας καί τούς μακροχρονίους δικαστικούς καί μή ἀγῶνας πρός διεκδίκησιν δικαίων τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Γένους· οὔτε εἰς τήν ἀντιμετώπισιν τῶν παντοειδῶν καί περιπλόκων ζητημάτων τῆς ἀμφισβητουμένης ἐνίοτε ὑπό τρίτων, γηγενῶν καί μή, οἰκουμενικότητος καί πρωτοθρόνου θέσεως καί παγκοσμίου διακονικῆς ἐμβελείας καί δραστηριότητος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας∙ οὔτε ἀναφέρεται εἰς τήν ἐπί Πατριαρχίας Δημητρίου ζωήν, προσφοράν καί μαρτυρίαν τῶν ἐν τῇ οἰκουμένῃ Ἐπαρχιῶν καί ἐπιλέκτων Ἱεραρχῶν τοῦ Θρόνου· οὔτε εἰς τάς δυσμενείας τῶν περιβαλλόντων αὐτόν δυσμενῶν συνθηκῶν καί ἐπιβουλῶν, αἱ ὁποῖαι δυσμένειαι ἔθιγον ζωτικάς τῆς Ἐκκλησίας δραστηριότητας· οὔτε εἰς τήν μέριμναν περί τήν παραδοσιακήν λειτουργικήν ὀρθοπραξίαν κατά τό παραδοσιακόν ἦθος καί ὕφος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας οὔτε εἰς τήν φροντίδα καί μέριμναν καί πνευματικήν καθοδήγησιν τῶν μοναστικῶν κέντρων τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἰδίᾳ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τό ὁποῖον ἀπήλαυσεν ἐπί τῆς Πατριαρχίας του, τοῦ «ἀρχαίου κάλλους» καί τῆς «ἀρχαίας δόξης», διά τῆς ἐγκαταβιώσεως ἐν αὐτῷ γνωστῶν τοῖς πολλοῖς, ἀλλά καί ἀνωνύμων –καθ᾿ ἅ γνωρίζει ὁ ὁμιλῶν–, ἀδελφοτήτων, καθοδηγουμένων ὑπό ἱερῶν πνευματικῶν μορφῶν, ὡς τοῦ παρόντος πολυσεβάστου εἰς ὅλους μας π. Βασιλείου Ἰβηρίτου, τοῦ ἀνακαινίσαντος καί στερεώσαντος κτιριακῶς καί πνευματικῶς τήν Ἱεράν Μονήν Σταυρονικήτα τό κατ’ἀρχάς καί ἐν συνεχείᾳ τήν περίκλυτον Μονήν τῶν Ἰβήρων καί τό ἐν Κορνοφωλεᾷ Ἕβρου Ἱερόν Μετόχιον αὐτῆς, καί τάς ἐκλεκτάς συνοδείας αὐτῶν· καί τῶν ἀειμνήστου π. Γεωργίου Καψάνη καί τοῦ αἴροντος σήμερον τόν σταυρόν τῆς ἀσθενείας π. Αἰμιλιανοῦ Σιμωνοπετρίτου, διά τοῦ ὁποίου σταυροῦ πλέον εὐγλώττως διακονεῖ καί ἀναπαύει ψυχάς· οὔτε εἰς τήν ἐπισυμβᾶσαν ἀναγέννησιν τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ, ὡς ἐπί παραδείγματι τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Χρυσοπηγῆς Χανίων καί τοῦ Ἱεροῦ Μετοχίου τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Ὁρμυλίας· οὔτε εἰς πλεῖστα ἄλλα, λεπτομερειακά καί μή. Ἴσως πάντα ταῦτα, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, νά καταγραφοῦν ἐν καιρῷ εἰς προγραμματιζομένην εὐρυτέραν μελέτην ὑπό τόν τίτλον «Θρονικά Χρονικά».

***

«Ἐπιλείψει με ὅμως ὁ χρόνος διηγούμενον τά περί» τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, ὡς ἀνθρώπου, ὡς κληρικοῦ καί πνευματικοῦ πατρός. Θά μοῦ ἐπιτρέψετε μόνον νά σημειώσω, τά ἀκόλουθα: πρῶτον περί τοῦ ἀνθρώπου Δημητρίου, διά νά χρησιμοποιήσω τήν φράσιν τοῦ ἰδίου πρός πολιτικόν ἄνδρα τῆς Ἑλλάδος κατά τήν ἀνεπανάληπτον ἐκείνην παρουσίαν του, τόν Νοέμβριον τοῦ 1987, εἰς τό κλεινόν τῶν Ἀθηνῶν Ἄστυ, ὑπό τήν σκιάν τῆς ἐφεστίου Ἁγιορειτικῆς ἱερᾶς εἰκόνος τοῦ «Ἄξιόν ἐστι», τῆς θαυματουργικῶς ὑποδειξάσης εἰς τόν ἀοίδιμον τόν χορηγόν τῆς ἀνοικοδομήσεως τοῦ Πατριαρχικοῦ Οἴκου, ὡς εὐστόχως ἐπισημάνατε, πολυσέβαστέ μοι π. Βασίλειε, κατά τό προσκύνημά του εἰς τήν Ἱεράν Μονήν σας τῶν Ἰβήρων καί τήν πυλωρόν καί φυλάκισσαν αὐτῆς θαυματουργόν Παναγίαν τήν Πορταΐτισσαν τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1990.

Ἄν ὁ τραγικός Σοφοκλῆς συμπεραίνει «πολλά τά δεινά κοὐδέν ἀνθρώπου δεινότερον πέλει» καί ἄν ὁ φιλόσοφος Πλάτων ὑπογραμμίζει τήν σημασίαν τῆς ἀπονομῆς τοῦ δικαίου ἐν τῇ κοινωνίᾳ τῶν ἀνθρώπων, λέγων «ἄνθρωπος τελειωθείς βέλτιστον τῶν ὄντων, χωρισθέν δέ νόμου καί δίκης χείριστον πάντων», καί ἄν Ἡράκλειτος ὁ Ἐφέσιος καταλήγει ὅτι «ἄνθρωποι κακοί ἀληθινῶν ἀντίδικοι» (Οἱ κακοί ἄνθρωποι εἶναι ἐχθροί ἐκείνων πού λέγουν τήν ἀλήθεια) καί ὅτι «συντομωτάτην ὁδόν ἔλεγεν εἰς εὐδοξίαν τό γενέσθαι ἀγαθόν» (ὁ συντομώτερος δρόμος νά ἀποκτήσῃς καλή φήμη εἶναι τό νά γίνῃς καλός), συντριῶν αἱ ἀποφάνσεις ἐρείδονται ἴσως ἐπί συγκεκριμένων συνθηκῶν· εἶναι ἐγγενές, ἄλλωστε, εἰς τήν φύσιν τῆς τραγῳδίας, νά δοκιμάζωνται τά ὅρια τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως καί τοῦτο νά ὁδηγῇ εἰς παραδόξους συμπεριφοράς· ἀναλόγως διά τόν φιλόσοφον, ὁ ὁποῖος νομοθετεῖ τήν ἰδεατήν πολιτείαν, εἶναι εὔλογος ἡ ἀξία τῆς δικαιοσύνης ὡς ρυθμιστικῆς ἀρχῆς τῆς κοινωνικῆς εἰρήνης.

Ὅταν ὁ Μέναδρος ἐδίδασκεν ἀπό σκηνῆς τό «θνητός γεγονώς ἄνθρωπε, μή φρόνει μέγα» ἤ ἐγνωμοδότει τό «ὡς χαρίεν ἄνθρωπος, ὅταν ἄνθρωπος ᾖ», οὐδαμῶς ἀφίστατο, νομίζω, τῆς διδασκαλίας τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, ἀλλά καί τῆς ὑπ’ Αὐτοῦ δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Αὐτοῦ.

Ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, ὁ ταπεινός λευΐτης κατέστη «σκεῦος ἐκλογῆς» τῆς Θείας Προνοίας, τῆς δυνάμεως Κυρίου καί «ἐν τῇ ταπεινώσει...μείζων», διότι ὑπῆρξεν Ἄνθρωπος ἐν τῇ ἐννοίᾳ τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως! Τί τούτου ἐστι μεῖζον θνητῷ; Διά τοῦτο καί δέν ἀπέθανε, ἀλλά ζῇ καί διηγεῖται καί ἀπόψε εἰς ὅλους μας τά «ἔργα Κυρίου», ὡς θά ἐπαναλάμβανεν ὁ Ψαλμῳδός Δαυΐδ.

Δεύτερον, ὁ Πατριάρχης Δημήτριος ὡς κληρικός. Τρία ἐκ τῶν πολλῶν γεγονότα, τά δύο ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι προσωπικό βίωμα τοῦ ὁμιλοῦντος, ἐνδεικτικά τοῦ ἤθους του θά ἀναφέρω ἀπόψε ὡς ἐξομολόγησι καί μνημόσυνο τῆς τιμωμένης ἀπόψε στήν Κρήτη ἑκατονταετίας ἀπό τῆς γεννήσεώς του:

α) Ὅταν κάποτε ἐπεχείρησε κάποιος, ἐκ τῶν πολλῶν κατά καιρούς, νά μέ καταγγείλῃ συκοφαντικῶς δι’ ἀπόφασίν μου νά μή μετάσχω ἐκκλησιαστικῆς ἀποστολῆς ἐν Ρόδῳ τόν Δεκέμβριον τοῦ 1988, μᾶλλον νά ἀποχωρήσω ἐκ ταύτης διά λόγους προσωπικούς, ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, ὁ ὁποῖος ἀπέφευγε τούς «ψιθύρους» γενικῶς, μ’ ἐκάλεσεν ἐνώπιον τοῦ καταγγείλαντός με, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποκαλυφθῇ ἡ ἀλήθεια, καί ὁ συκοφάντης μου νά ἐξέλθῃ τοῦ Γραφείου του «κατησχυμένος».

β) Εἰς ἰδιόγραφόν του κείμενον (προετοιμασθέν κήρυγμά του;), ἄνευ ἠμερομηνίας, προφανῶς ὡς ἱερεύς στό Φερίκιοϊ ἤ στά Ταταῦλα ἤ στήν Τεχεράνη, τό ὁποῖον μοῦ ἐνεπιστεύθη προσφάτως ἡ ἐπ’ ἀδελφῇ ἀνεψιά του Ἑλένη Φίλη, γράφει, μεταξύ ἄλλων, ὁ Πατριάρχης Δημήτριος: «Προσπαθῶ νά πῶ τό παράπονό μου στόν Θεό, νά Τοῦ πῶ ὅτι καλύτερα νά ὑπομένῃς τήν ἀδικία ἀπό τό νά τήν διαπράττῃς ὁ ἴδιος.

Δέν μποροῦμε νά ἀντιταχθοῦμε σ’ ἕνα κακό ἄνθρωπο. Εἴμαστε ἐξόριστοι ἐπάνω στή γῆ. Οἱ ἐξόριστοι δέν παρεξενεύονται γιά τίς ὕβρεις καί τίς προσβολές. Βρισκόμαστε κάτω ἀπό τό ἐπιτίμιο τοῦ Θεοῦ, καί τό ἐπιτίμιο συνίσταται σέ κόπους καί πόνους καί στερήσεις... ἡ ἀδικία πού δεχόμαστε ἀπό ἕνα ἄνθρωπο πού εὐεργετήσαμε, εἶναι ἀλήθεια, μᾶς πνίγει... Ποῦ νά βρῶ τό δίκηό μου; Ποιός νά μέ ὑπερασπισθῇ καί νά μοῦ δείξῃ συμπαράστασι;

Οἱ ἄνθρωποι βλέπουν τό δικό τους συμφέρον καί ὅσοι ὑπερασπίζονται τόν ἀδικούμενο εἶναι σπάνιοι. Γι΄ αὐτό καταφεύγω στό μόνο δυνάμενο, σέ Σένα τόν Θεό τῶν ἀδικημένων, ἀπό τόν Ὁποῖον περιμένω δυναμική ἐπέμβασι... Εἶναι ἡ ὥρα τῆς ὑπομονῆς, τῆς ταπεινώσεως, τῆς ἀναμονῆς νά δράσῃ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο... ὡς φάρμακο πού ἐνεργεῖ σιγά-σιγά τήν μέσα μας ἀλλαγή...».

Γιατί, προσθέτω προσωπικά, ὅπως ἐδιδάχθην ἐμπειρικά ἀπό Ἁγιορείτας πνευματικούς, ἄν«στήν ζωή μας τίποτε δέν εἶναι τυχαῖο», ἀλλά ὅλα προέρχονται ἀπό τόν σοφό Κυβερνήτη Χριστό, τότε τό παράπονο προσευχῆς τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου ἀκούσθηκε ἀπό τόν Θεό καί τόν ὕψωσε ἡ δύναμίς Του καί ἐκτήσατο ὁ ἀοίδιμος «τῇ ταπεινώσει τά ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τά πλούσια» καί ἀνεδείχθη «ἐκ τῶν πραγμάτων», ὄχι μόνον εἰς τήν ποίμνην του ἀλλά καί εἰς τήν οἰκουμένην ἀδιαμφισβητήτως, «εἰκών πραότητος καί ἐγκρατείας διδάσκαλος».

γ) Ὅταν ὀλίγον, δύο μῆνας ἀκριβῶς πρό τῆς ἐν Κυρίῳ κοιμήσεώς του, ἔλαβεν ἐπιστολήν ὑπερόχου τινός ἐκκλησιαστικῆς προσωπικότητος, παραπονουμένης δι’ ἐνεργείας συνεργατῶν του, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τοῦ ὁμιλοῦντος, εἰς ἀφελῆ δέ εἰσήγησιν τοῦ τελευταίου νά ἐπιστραφῇ τό γράμμα εἰς τόν ἀποστολέα ὡς «ἀπαράδεκτον», ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, πῆρε ἐκεῖνο τό γνωστό εἰς ὅλους μας ὕφος τῆς χαρμολύπης, τά μάτιά του ἄστραψαν εἰς ἐπιβεβαίωσι τῆς θυμοσοφίας ὅτι «τά μάτια εἶναι οἱ πόρτες τῆς καρδιᾶς....τό μέρος πού ἡ ἀγάπη κατοικεῖ», καί μοῦ εἶπεν ἐπί λέξει: «θά μοῦ κάνῃς μιά χάρι.

Θά τό κρατήσης ἐσύ προσωπικά, θά ἀνοίξῃς τώρα τό χρηματοκιβώτιο τῆς Ἀρχιγραμματείας καί θά τό φυλάξῃς χωρίς νά πῇς σέ κανένα τίποτα μέχρι τήν κοίμησί μου».

Ὁ ὁμιλῶν ἐφύλαξε καί φυλάττει τήν παρακαταθήκην ταύτην. Ἀπόψε, πού στήν Κρήτη «ἐπισφραγίζονται» καί συγχρόνως «ἀφετηριοῦνται» διά τόν μέλλοντα χρόνον τά ἔκτυπα καί ἀνάγλυφα ἰδιώματα τῆς διακονίας τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, ἐπιτρέψατέ μου, εἰς μνημόσυνον, νά τό ἐξομολογηθῶ στήν ἀγάπην σας.

Καί θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ἐπισημάνω στό σημεῖο αὐτό, ὅτι ὁ Πατριάρχης Δημήτριος οὐδέποτε ἐδέχετο κατηγορίες καί συκοφαντίες διά τούς ἄλλους, κι’ δι’ αὐτούς ἀκόμη τούς «ἀντιθέτους», διά νά μή εἴπω, «πολεμίους» του.

Ἐστενοχωρεῖτο ὅμως πολύ καί τό πρόσωπό του ἔπαιρνε τήν γνωστή θλιμμένην ὄψι. Πολλές φορές, διά νά μή στενοχωρήσῃ τούς καταγγέλοντας, πού πολλές φορές ἦταν, ἀτυχῶς, καί ὑπεροχικά πρόσωπα, τίς παρήρχετο σιωπηλά.

Ἔκρινεν ὅμως καί θεωροῦσε τήν συκοφαντία, τήν ὁποία καί ὁ ἴδιος ὑπέστη πολλάκις στήν κληρική του ζωή, ὡς τό «ἀμυντικό ὅπλο τῆς κατωτερότητος», ὡς τό «ἀπαισιότερο φάσμα τοῦ μίσους καί τῆς κακότητος καί τό ὀδυνηρότερο τραῦμα γι’αὐτόν πού τήν ὑφίσταται»!

***

Πρίν κατακλείσω ὅμως αὐτές τίς σκέψεις, ὀφείλω νά ὁμολογήσω ὅτι λίγες ἡμέρες πρίν ἀναχωρήσω ἀπό τήν Πόλι διά νά ἔλθω κοντά σας, ἔλαβα ἀπό λόγιο Κρῆτα φίλο κληρικό, ἀσχολούμενο, μαζί μέ τό λειτούργημά του καί τίς πολλές πνευματικές, λειτουργικές καί ἄλλες εὐθῦνες του, πληροφορηθέντα γιά τήν ἀποψινή ἐκδήλωσι, «μαντινάδες» Κρητικές γιά τόν τιμώμενο ἀπόψε ἀλησμόνητο στήν γενηά μας καί στήν ἱστορία Πατριάρχη Δημήτριο, καί παρακαλῶ νά μοῦ ἐπιτρέψετε ἐπιλεκτικά νά μοιρασθῶ ὡρισμένες μαζί σας, ὡς προερχομένας ἀπό τήν Κρήτη καί ἀποτελούσας τό ἰδικό της βίωμα γιά τήν προσωπικότητα τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, μέ τίς ὁποῖες καί σφραγίζεται ἀπόψε ἡ ἱερά αὐτή μνημοσύνη.
Λέγει, λοιπόν, διά στόματος τοῦ ἀδελφοῦ πνευματικοῦ τούτου πατρός, ἡ ἰδική σας λαϊκή Κρητική μοῦσα:

«ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ὁ προσηνής,
Πατήρ καί Πατριάρχης,
ἁπλοῦς, σεμνός καί δίκαιος,
Θρόνου Πρωθιεράρχης.

Ἀγάπη, Εἰρήνη, Ἑνότητα,
ταῦτα ὁμοῦ τά τρία,
τοῦ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ἐχάραξαν
λαμπράν Πατριαρχίαν.

Τέκνα Αὐτοῦ ὡς εὐπειθῆ,
κινοῦμεν μνημοσύνως,
γλῶσσαν πτωχήν καί χοϊκήν,
δεόμενοι ἐκθύμως:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ, Κύριε,
ἀνάπαυσον εἰς τόν μακάρων τόπον,
ἡμῶν Πατέρα, Πάτρωνα
καί Ποδηγέτην Πρῶτον.

Νῦν ἀναπαύου, Δέσποτα,
κραυγάζει ὅλη ἡ Κρήτη,
ἀπό τή Γαῦδο ν’ ἀκουσθεῖ,
μέχρι τόν Ψηλορείτη»

***
Αὐτός ἦταν μέ δυό λέξεις, ὅπως ἀκριβῶς τόν περιγράφει τό ἀλάνθαστο ἰδικό σας, ἀδελφοί καί φίλοι Κρῆτες, κριτήριο, ἡ Κρητική σοφία δηλαδή: Ἄνθρωπος θνητός καί Κληρικός ἀθάνατος: ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος, ὁ ἐν Θεῷ ὤν ἀπό τῆς 23ης νυκτερινῆς τῆς 2ας Ὀκτωβρίου 1991 καί ἀναπαυόμενος καί ἐν Αὐτῷ χαίρων. 

Χαίροις, λοιπόν, πάτερ πατέρων Δημήτριε, κυκλῶν τό Θυσιαστήριον τοῦ ἐσφαγμένου Ἀρνίου καί συνέχισε, ὡς ἀπολαύων παρρησίας πολλῆς, τήν προσευχήν τῆς πολλῆς ἀγάπης Σου διά τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, διά τήν Κρήτην, διά τήν Ὀρθοδοξίαν, διά τό Γένος μας!

Σ΄εὐχαριστοῦμεν, ὅτι ἠγάπησας πολύ καί μᾶς ἀπέδειξες διαχρονικά, καί σήμερα, στήν ἐποχή κρίσεως τῶν ἀξιῶν, ὅτι «ἀγἀπης οὐδέν μεῖζον οὔτε ἴσον ἐστί» (Μέναδρος).  Χαῖρε, ἀεί ὤν ἐν Κυρίῳ. Ἀμήν.

Εμφανίσεις: 66992
Γίνετε ενεργά η πηγή του Romfea.gr! Στείλτε ειδήσεις και φωτογραφίες που πιστεύετε πως ενδιαφέρουν τους αναγνώστες στο [email protected]
FOLLOW ROMFEA:
top
Has no content to show!