Επέστρεψε η κλαπείσα εικόνα της Αποκαθήλωσης

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 19 Νοεμβρίου 2008

Γράφτηκε από τον/την Romfea.gr

Ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχάλης Λιάπης παρουσίασε σήμερα επαναπατρισθείσα βυζαντινή εικόνα της Αποκαθήλωσης, η οποία εκλάπη από την Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών.                          

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.

 

Ο κ. Λιάπης στην ομιλία του ανέφερε :

 

Μέρες σαν την σημερινή είναι μέρες χαράς για όλους όσους μοχθούν για την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα που ο πολιτισμός της απλώνεται σε βάθος αιώνων, ο αγώνας για την πάταξη της αρχαιοκαπηλίας είναι σύνθετος, χρονοβόρος, διαρκής.

 

Και απαιτεί υπομονή και μόχθο, όπως και την παρουσία ανθρώπων-κλειδιά σε διάφορες θέσεις. Τόσο στην κεντρική υπηρεσία του ΥΠΠΟ όσο και στις διπλωματικές μας αποστολές ανά τον κόσμο.

 

Η εικόνα που παραλαμβάνουμε σήμερα, αποδεικνύει ακριβώς ότι αυτές οι συντονισμένες ενέργειες είναι που φέρνουν τα θετικά αποτελέσματα.

 

Το ΥΠΠΟ καταβάλλει καθημερινά, μεγάλες προσπάθειες για να επιτύχει τον επαναπατρισμό μνημείων, που έχουν πέσει θύματα της εγκληματικής δραστηριότητας, που πλήττει την χώρα μας. Γι’ αυτό και στηρίζουμε με κάθε τρόπο το έργο των υπηρεσιών μας και τους ανθρώπους τους οποίους ευχαριστούμε για το έργο τους.

 

Θα μου επιτρέψετε μια προσωπική αναφορά γιατί σήμερα είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος. Θυμάμαι ακόμα τον παππού μου που ήταν Μακεδονομάχος και αφηγήσεις του για τις μάχες και τον κλεφτοπόλεμο με τους Κομιτατζήδες οι οποίοι λυμαίνονταν ολόκληρη την περιοχή των Σερρών.

 

Καταληστεύοντας αρχαία και βυζαντινά κειμήλια. Ο τόπος τότε ήταν ανυπεράσπιστος αφού δεν υπήρχε οργανωμένο ελληνικό κράτος. Και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ήταν υπόθεση των Ελλήνων μακεδονομάχων. Σήμερα οι όροι του παιχνιδιού έχουν αλλάξει αλλά η ουσία παραμένει η ίδια.

 

Απέναντι σε αυτούς που θεωρούν τα μνημεία μας αντικείμενα αξίας και πηγή άνομου κέρδους, είμαστε εμείς αυτοί, όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά, που θα υπερασπιστούμε αυτό το σημαντικό κομμάτι του εαυτού μας.

 

Η εικόνα της «Αποκαθήλωσης» που εκλάπη από την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, θα επιστραφεί στον τόπο από τον οποίο αποχωρίστηκε βιαίως. Αφού βέβαια γίνει η απαραίτητη συντήρηση και αποκατάσταση, επειδή είχε επιζωγραφιστεί προτού να διοχετευθεί στην αγορά. Και αφού βεβαιωθεί η Υπηρεσία ότι η Ιερά Μονή διαθέτει επαρκές σύστημα ασφαλείας.

 

Γιατί αυτονόητα, το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ενθαρρύνει τον εγχώριο «ελγινισμό». Τα μνημεία πρέπει να επιστρέφουν στον τόπο τους. Και να ενσωματώνονται στις τοπικές κοινωνίες. Να γίνονται χειροπιαστό σημείο αναφοράς στης ιστορίας και της παράδοσης. Η εικόνα, θα εκτεθεί πρώτα για 15 ημέρες στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και στους πολίτες της Αθήνας να θαυμάσουν αυτό το μοναδικό έργο τέχνης.

 

Ο αγώνας για την πάταξη της αρχαιοκαπηλίας είναι μαραθώνιος. Επιτυχίες σαν τη σημερινή μας γεμίζουν αισιοδοξία. Αλλά κυρίως πολλαπλασιάζουν την τεχνογνωσία μας στον τομέα αυτό και μας καθιστούν περισσότερο ετοιμοπόλεμους και κυρίως αποτελεσματικούς.

 

Συγχαίρω όλους όσους εργάστηκαν για τον επαναπατρισμό της εικόνας της Αποκαθήλωσης και τους καλώ να συνεχίσουν την προσπάθεια με αμείωτη ένταση. Σε αυτό τον αγώνα θα είμαστε πάντα αρωγοί.

 

Ιστορικό επαναπατρισμού, από το Λονδίνο, της εικόνας της Αποκαθήλωσης, η οποία εκλάπη από την Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών:

 

· Η εικόνα του 14ου αιώνος, με την παράσταση της Αποκαθήλωσης, είχε κλαπεί από την Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών το Νοέμβριο του 1978 και εδέχθη επεμβάσεις συντήρησης, ώστε η διάθεσή της στο εμπόριο να καταστεί ευκολότερη.

 

· Πληροφορίες για την εικόνα, έδωσε ο Διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα κ. Άγγελος Δεληβοριάς (Νοέμβριος 2002), ο οποίος ενημερώθηκε για τη διάθεσή της στην Αγορά από τον κ. Ιωάννη Πετσόπουλο (AXIA Art Consultants LTD - 121 Ledbury Road - London W11 2AQ), εκπρόσωπο, όπως φαίνεται, του «ιδιώτη - συλλέκτη», στα χέρια του οποίου ευρέθη το έργο.

 

· Η Υπηρεσία, μη γνωρίζοντας, το όνομα του κατόχου της εικόνας, ζήτησε, μέσω της Πρεσβείας μας στο Λονδίνο, από τον εν λόγω έμπορο να συνδράμει στην έρευνα με την αποστολή όποιων στοιχείων κατέχει, που αφορούσαν στον «ιδιώτη - συλλέκτη», στην κατοχή του οποίου βρισκόταν η εικόνα, προκειμένου να κινήσει, μέσα από νομικές και διπλωματικές διαδικασίες, τη διεκδίκηση του έργου.

 

· Ο έμπορος όμως δεν χορήγησε καμία πληροφορία στο Υπουργείο παρά την αποστολή σ’ αυτόν, μέσω της Πρεσβείας μας στο Λονδίνο, τον Μάρτιο του 2003, όλων των στοιχείων που τεκμηρίωναν την κλοπή από την Ι. Μ. Προδρόμου Σερρών και της σχετικής δημοσίευσης από τον P. MILJKOVI - PEPEK στο άρθρο του Une icone bilatrale au Monastery Saint-Jean Prodrοme, dans les environs de Serres? στο έγκριτο Cahiers Archiologiques 16 (1966), σ. 177-183.

 

· Τα πρόσωπα, τα οποία ενεπλάκησαν στην κλοπή της εικόνας, καταδικάστηκαν σύμφωνα με τα Πρακτικά του Εφετείου Αθηνών (1984).

 

· Το 2005, κλιμάκιο από την Ελλάδα, αποτελούμενο από εκπροσώπους του ελληνικού τμήματος της INTERPOL, της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής- Τμήμα 2ο Αρχαιοκαπηλίας και αρχαιολόγο του ΥΠΠΟ, επισκέφθηκε τη Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου και ενημέρωσε για την κλοπή και τον εντοπισμό της εικόνας όπως επίσης και για τη διεκδίκησή της, από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού.

 

· Το 2006, εστάλη από τη Διεύθυνση Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, δια της Πρεσβείας μας στο Λονδίνο, φάκελος με πλήρη στοιχεία νομικής και επιστημονικής τεκμηρίωσης προς τη Μητροπολιτική Αστυνομία, διεκδικώντας την εικόνα. Παράλληλα ζητήθηκε από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ο διορισμός πληρεξουσίου δικηγόρου στη Μ. Βρετανία, για τη διεκδίκηση της εικόνας και την προώθηση της δικαστικής διαδικασίας, στην περίπτωση που ο αντίδικος δεν την παρέδιδε.

 

· Για την εκπροσώπηση του Ελληνικού Δημοσίου, επελέγη ο δικηγορικός οίκος Stephenson Harwood.

 

· Καθώς όμως, υπήρχε άρνηση από πλευράς του ελληνικής καταγωγής αντιδίκου να παραδώσει οικειοθελώς την εικόνα, το Ελληνικό Δημόσιο, δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του και με τη συνεργασία της Πρεσβείας μας στο Λονδίνο, προέβη σε διαδικασίες δικαστικής διεκδίκησης.

 

· Τόσο η πλήρης από πλευράς μας νομική τεκμηρίωση, στο πλαίσιο της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας και η επιστημονική τεκμηρίωση, όσο και η καταλυτική κατάθεση ως μάρτυρα βρετανού βυζαντινολόγου, οδήγησε την ακροματική διαδικασία της 29ης Σεπτεμβρίου 2008 στην απόδοση της εικόνας στο Ελληνικό Κράτος, και την καταβολή από τον αντίδικο του μεγαλύτερου μέρους των δικαστικών εξόδων του Ελληνικού Δημοσίου.

 

· Η επιστροφή της εικόνας της Αποκαθήλωσης, πραγματοποιήθηκε από τη Μορφωτική Ακόλουθο της Πρεσβείας της Ελλάδος στο Λονδίνο στις 16 Νοεμβρίου 2008.

 

· Η εικόνα θα συντηρηθεί στα εργαστήρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και στη συνέχεια θα επιστραφεί στην Ι. Μ. Προδρόμου Σερρών, η οποία είναι και ο φυσικός της χώρος.