Συνέντευξη του Ηγουμένου της Ι.Μ. Ιωάν. Θεολόγου Πάτμου

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 22 Ιουλίου 2009

Γράφτηκε από τον/την Συνέντευξη στη συνεργάτιδα μας Πέγκυ Ντόκου 10:56

Συνέντευξη - Ο Καθηγούμενος και Πατριαρχικός Έξαρχος Πάτμου, Αρχιμανδρίτης κ. Αντύπας Νικηταράς, γεννήθηκε στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας από γονείς που

που κατάγονται από την Πάτμο.

 

Στις 24 Ιανουαρίου του 2000 εξελέγη κοινή και ομοφώνω ψήφω ισόβιος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και Ευαγγελιστού Πάτμου ως και Πατριαρχικός Έξαρχος Πάτμου.

 

Ο Αρχ. Αντύπας, στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλάει για μια σειρά από θέματα που απασχολούν την διακονία του, την Ιερά Μονή και τις δραστηριότητές του.

 

Εκφράζει αισιοδοξία για το μέλλον της Πατμιάδας στην οποία και ο ίδιος φοίτησε και αναφέρεται στις σχέσεις του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τις Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου.

 

Αποφεύγει, ωστόσο, να πάρει ανοικτά θέση για το μείζον ζήτημα με τα οικονομικά σκάνδαλα που ταλαιπωρούν την Ιερά Μονή εδώ και 12 περίπου χρόνια -χωρίς να έχει βρεθεί ουσιαστική λύση στα δικαστήρια- ενώ είναι λακωνικός σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των Ορθοδόξων Πατριαρχείων.

 

Σε κάθε περίπτωση, 'η διακονία της Μονής είναι πολυποίκιλη' όπως αναφέρει, αλλά και η Πάτμος, παραμένει 'φάρος' της Ορθοδοξίας, όντας το Ιερό Νησί της Αποκάλυψης για όλους τους Ορθόδοξους.

 

Πανοσιολογιότατε, θα ήθελα να μας περιγράψετε πώς έχουν τα πράγματα στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου στο νησί της Αποκάλυψης. Μετά από πολλές και χρόνιες ταλαιπωρίες, κατάφερε να βρει τον δρόμο του το μοναστήρι;

 

Καταρχήν θα μου επιτρέψετε να σημειώσω ότι το Μοναστήρι ανέκαθεν είχε βαθιά συναίσθηση της πνευματικής αποστολής του. Η ιστορία της Μονής μας Βέβαια από ιδρύσεως της υπήρξε πολυτάραχη, όμως έχουμε την επίγνωση ότι ο δρόμος που ταχθήκαμε ν᾿ ακολουθήσουμε είναι μάλλον «γκρεμός» όπως θα έλεγε και ο πολύς Νίκος Καζαντζάκης και όχι στρωμένος με ροδοπέταλα.

 

Μόλις πρόσφατα προέκυψε και πάλι θέμα με την λειτουργία και βιωσιμότητα της Πατμιάδας Σχολής. Τελικά, τι μπορεί να γίνει κατά την εκτίμησή σας; Θα ήταν πολύ δυσάρεστο να ακούσουμε ότι κλείνει.

 

Η Πατμιάδα Εκκλησιαστική Σχολή είναι ένας εκπαιδευτικός θεσμός με ιστορία από το 1713,συνυφασμένος απόλυτα με τη νήσο μας την Πάτμο. Η βιωσιμότητα της Πατμιάδας πέρα από συνέχιση της υψηλής εκπαιδευτικής αποστολής της, σημαίνει και εξασφάλιση του αρραγούς δεσμού με τις αρχές και τις αξίες που διέπουν την πολιτιστική μας ταυτότητα.

 

Βέβαια από τότε που ίσχυσε ο Ν.3432/2006 περί εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως έμεινε εκτός χρηματοδότησης, εφόσον η Κεντρική Εστία Εκκλησιαστικής Εκαπαιδεύσεως δεν χρηματοδοτούσε οικοτροφεία εκτός κλίματος Ελλαδικής Εκκλησίας. Το κόστος επομένως λειτουργίας επωμιστήκαμε η Ιερά Μονή και Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου.

 

Όπως καταλαβαίνετε κάτι τέτοιο επιβάρυνε σημαντικά το ποιμαντικό μας έργο, επειδή το οικονομικό κόστος λειτουργίας του οικοτροφείου πέρα από υψηλό ήταν και εκτός προγραμματισμού. Πριν λίγο καιρό είχαμε μια προφορική διαβεβαίωση από το Υπουργείου –Κατόπιν της παρεμβάσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου- ότι η χρηματοδότηση του οικοτροφείου είναι στο τελευταίο στάδιο αποδέσμευσης της.

 

Για την ώρα αναμένουμε. Εν κατακαλείδι πάντως θα ήθελα να σημειώσω ότι η Πατμιάδα πλήττεται και αυτή από την κρίση που διέπει την εκκλησιαστική εκπαίδευση. Το ενδιαφέρον δυστυχώς των νέων για τα εκκλησιαστικά γράμματα έχει ατονήσει.

 

Το γεγονός βέβαια αυτό μπορεί εν τέλει να αποβεί θετικό, αν βέβαια η παρατηρούμενη μείωση του ενδιαφέροντος των νέων αποτελέσει την αφορμή για την καλλιέργεια ενός γενικότερου προβληματισμού και επαναξιολόγησης της φιλοσοφίας και του τρόπου οργανώσεως της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης συνολικά. Πάντως εμείς σε κάθε περίπτωση διατηρούμε την αισιοδοξία μας.

 

Μιλήστε μας για το Κέντρο Ορθοδόξου Πολιτισμού και Πληροφόρησης. Πότε εγκαινιάστηκε και πώς εξελίσσεται η λειτουργία του;

 

Η Πάτμος, όπως γνωρίζετε, αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς θρησκευτικού τουρισμού. Στο πλαίσιο λοιπόν της Ποιμαντικής μας Διακονίας μέλημα μας είναι η διαχείριση του Θρησκευτικού Τουρισμού, μέσα από την παρουσίαση της Ορθόδοξης πιστης μας, ως κατάθεση Μαρτυρίας.

 

Πέραν τούτου η Ιερά Μονή του Θεολόγου εκτός από μεγάλο Μοναστικό κέντρο υπήρξε και λίκνο πολιτισμού για την Πάτμο. Ως εκ τούτου, η ανάγκη για την αξιόπιστη παρουσίαση της ιστορικής, πολιτιστικής και πνευματικής ιδιαιτερότητας της νήσου μας υπαγόρευσε την δημιουργία του Κέντρου Ορθοδόξου Πολιτισμού και Πληροφόρησης.

 

Τα εγκαίνια έγιναν επ᾿ αφορμή της ανακήρυξης της Μεγάλης Μονής του Θεολόγου, του Ιερού Σπηλαίου της Αποκάλυψης και του Οικισμού της Χώρας ως Μνημείων της Παγκοσμίου Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

 

Το Κέντρο βρίσκεται στη Σκάλα το επίνειο της Πάτμου και λειτουργεί καθ᾿ όλη τη διάρκει του έτους, εντατικότερα βέβαια κατά την τουριστική περίοδο, παρέχοντας πληροφορίες στους επισκέπτες.

 

Η πληροφόρηση πραγματοποιείται σε τέσσερις γλώσσες, (αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική) μέσω films, touch screens, εντύπου υλικού, αλλά και μέσω παροχής  πληροφοριών από το  Προσωπικό, που στελεχώνει το χώρο. Εκπονείται μάλιστα και η επέκταση του παρεχομένου υλικού και σε περισσότερες γλώσσες. Εντός του Κέντρου επίσης υπάρχει συν τοις άλλοις αναγνωστική γωνία, στην οποία μπορούν, όσοι  επιθυμούν να συμβουλεύονται διάφορα βιβλία επί ορθοδόξων θεμάτων.

 

Τα διαθέσιμα βιβλία είναι, ως επί το πλείστον, ξενόγλωσσα. Επιπλέον με την  ευθύνη του Κέντρου Ορθοδόξου Πολιτισμού διοργανώνονται ετησίως δύο Σεμιναριακοί κύκλοι ο μεν πρώτος για τους ξεναγούς, στοχεύοντας στην ευρύτερη κατάρτιση τους, σχετικά με την  Ορθόδοξη πίστη, αλλά και για την ιστορία και την ιερότητα των προσκυνημάτων μας και ο δεύτερος για την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας στους μονίμως διαμένοντες αλλοδαπούς του νησιού μας.

 

Αξιολογώντας τις δύο αυτές διοργανώσεις τις χαρακτηρίζουμε επιτυχείς και αναγκαία την συνέχιση τους.

 

Η έως τώρα τρίχρονη πορεία του Κέντρου έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μας, με αποτέλεσμα ο πήχυς συνεχώς να ψηλώνει για εμάς και η πρόκληση για συνεχή βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες και προσκυνητές να γίνεται ζωηρότερη.

 

Είναι γεγονός ότι έχετε στο ενεργητικό σας ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Ποιες είναι οι επόμενες εκδόσεις που θα δούμε από εσάς;

 

Η αλήθεια είναι ότι η συγγραφική μου ενασχόληση είναι μια επιπλέον εργασία για τη Μονή της μετανοίας μου. Οφείλω να ομολογήσω ότι τόσο η έρευνα, όσο και η συγγραφή αποτελούν για μένα μεράκι και με ανατροφοδοτούν.

 

Αυτή την εποχή ετοιμάζεται η δεύτερη έκδοση της σειράς που εγκαινιάσαμε πέρυσι με τον τίτλο «Πατμιακά Ποιμαντικά».

 

Η έκδοση αυτή θα ασχολείται με την παρουσίαση του φαινομένου της Βασκανίας, από την Αρχαία Ελλάδα και το Βιβλικό Ισραήλ και θα καταλήγει στην αποτύπωση της Ορθόδοξης Διδασκαλίας.

 

Θα ήθελα να σας ρωτήσω για την Βιβλιοθήκη της Μονής. Είναι γνωστό ότι φιλοξενεί πάνω από 20.000 βιβλία και έχει πράγματι μεγάλη παράδοση.

 

Η Βιβλιοθήκη της Μονής πράγματι είναι μια από τις μεγάλες Μοναστικές Βιβλιοθήκες.

 

Οι Χειρόγραφοι Κώδικες είναι περίπου 1.100, τα έντυπα βιβλία από παλίτυπα έως και τον 19ο αιώνα φθάνουν περίπου τις 7.000, ενώ οι τίτλοι από τον 20ο αιώνα και εφεξής ξεπερνούν τις 10.000. Αξιόλογη είναι και η συλλογή των εγγράφων της Μονής. Ανάμεσα στα 13.000 έγγραφα θησαυρίζονται Βυζαντινά, Πατριαρχικά, Οθωμανικά, Ρωσικά, Ιταλικά, του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και διαφόρων Αρχών ή Ηγεμόνων της Ευρώπης.

 

Τη Βιβλιοθήκη μας επισκέπτονται πλείστοι επιστήμονες, χάριν επιστημονικής έρευνας. Με απόφαση της Γεροντικής Σύναξης ανετέθη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών η συνέχιση της καταλογογράφησης των Χειρογράφων Κωδίκων.

 

Επίσης έχει δρομολογηθεί η μετροπή του φωτογραφικού αρχείου (microfilms) της Βιβλιοθήκης σε ψηφιακή μορφή, σε συνεργασία με το Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.

 

Όπως είναι φυσικό, η ευθύνη διαφύλαξης αυτού του ανεκτίμητου θησαυρού, υπαγορεύει καταρχήν την ύπαρξη Εργαστηρίου Συντήρησης Χειρογράφων και Παλαιτύπων Βιβλίων, προκειμένου να διατηρείται, κατά το δυνατόν,  σε καλή κατάσταση το βιβλιακό υλικό.

 

Ας σημειώσουμε εδώ, ότι ανάλογη προσπάθεια γίνεται και στον τομέα συντήρησης εικόνων και ζωγραφικών έργων, χάρη στο Εργαστήριο Συντήρησης εικόνων που λειτουργεί επίσης εντός της Μονής.

 

Η Ιερά Μονή έχει μια πλούσια διακονία και παρουσία τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτιστικό, εκπαιδευτικό, λειτουργικό και φιλανθρωπικό επίπεδο. Πώς μπορούν όλα αυτά να λειτουργήσουν  στη σημερινή κοινωνία;

 

Η διακονία της Μονής μας είναι στ᾿ αλήθεια πολυποίκιλη. Θα μου επιτρέψετε όμως να σημειώσω το εξής: Η άποψη εκείνη ότι η Εκκλησία «πρέπει» να πρωτοστατεί και να «κάνει» το μεν ή το δε, ελέγχεται θεολογικά. Βάσει της Ορθόδοξης Πίστης και βιώματος η Εκκλησία δεν πρέπει «να κάνει», αλλά «να είναι», αυτό που τάχθηκε να είναι, δηλαδή «Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας».

 

Αντιλαμβανόμενοι λοιπόν τοιουτοτρόπως την Ποιμαντική αποστολή μας εργαζόμαστε και θεραπεύουμε τις ανάγκες του Ποιμνίου μας σε κοινωνικό, εκπαιδευτικό - μορφωτικό, πολιτιστικό και οικολογικό επίπεδο. Άλλωστε η σχέση της Μονής Πάτμου ανέκαθεν με την τοπική κοινότητα ήταν σχέση μητέρας – παιδιού.

 

Αντιλαμβάνεστε βέβαια, πως οι στόχοι και οι επιδιώξεις μας είναι μεγαλύτερες από όσα ήδη προσφέρουμε. Μέλημα μας είναι κάθε στιγμή το πώς η διακονία μας θα γίνει ευρύτερη,  και στο βαθμό που οι δυνατότητες μας το επιτρέπουν, διευρύνουμε την παρέμβασή μας.

 

 

Η Πάτμος παραμένει το Ιερό Νησί της Αποκάλυψης που όλοι οι Χριστιανοί –και κυρίως οι Ορθόδοξοι- έχουν στην ψυχή τους. Παραμένει όμως και πόλος έλξης θρησκευτικού τουρισμού. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται αυτό;

 

Το θέμα της διαχείρισης του θρησκευτικού τουρισμού απασχολεί από καιρό την Εκκλησία. Βέβαια τα περιθώρια παρέμβασης μας είναι περιορισμένα, δεδομένης της βιομηχανίας θρησκευτικού τουρισμού και της κυρίαρχης ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

 

Παρ' όλ' αυτά ο θρησκευτικός τουρισμός παραμένει για την Εκκλησία πρόκληση και ευθύνη. Κάλλιστα μπορεί να αποτελέσει και το όχημα, μέσω του οποίου μπορούμε να αποτυπώσουμε την μαρτυρία μας σ᾿ έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.

 

Το μήνυμα που λαμβάνουμε καθημερινά από τους επισκέπτες των προσκυνημάτων και ιερών χώρων  είναι ότι η Ορθοδοξία δυστυχώς παραμένει ο μεγάλος άγνωστος για τον Δυτικό κόσμο.

 

Η προσπάθεια δική μας εν προκειμένω έγκειται στο να καταφέρουμε, έστω να υποψιάσουμε τους επισκέπτες των προσκυνημάτων μας για την εναλλακτική πρόταση της Ορθοδοξίας.

 

Τι περιλαμβάνει η Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου; Πόσο δύσκολο είναι το δικό σας έργο σαν Πατριαρχικός Έξαρχος Πάτμου;

 

Η Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου είναι σήμερα η μοναδική εναπομείνασα Εξαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ο θεσμός της Εξαρχίας υποδήλωνε το έντονο ενδιαφέρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου για μια περιοχή, που συνήθως συμπεριλάμβανε ένα μεγάλο προσκύνημα (βλ. εκτός από την Πάτμο, την Παναγία Σουμελά, Μονή Βαζελώνος κ.ά).

 

Στην Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου υπάγονται εκκλησιαστικώς η Πάτμος, οι Λειψοί, οι Αρκιοί, τό Αγαθονήσι και τα Λέβιθα.

 

Ο Πατριαρχικός Έξαρχος έχει τη θέση Επιτρόπου του Οικουμενικού Πατριάρχου στην περιοχή και διοικεί την τοπική Εκκλησία στο όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχου, ως Οικείου Επισκόπου.

 

Η παρουσία και το έργο της Εξαρχίας είναι οπωσδήποτε συνυφασμένη μέ την παρουσία της Μονής. Αξίζει μάλιστα να σημειώσουμε ότι στον Καθηγούμενο Πάτμου δόθηκε ο τίτλος του Πατριαρχικού Εξάρχου το 1715, χάρη στην στερρά και ακλόνητη παρουσία της Μονής εκείνα τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ἡ οποία αποτελούσε σταθεροποιητικό παράγοντα και θύλακα ασφαλείας στην περιοχή.

 

Όμως άτυπα τις αρμοδιότητες του Πατριαρχικού Εξάρχου τις είχε ο Καθηγούμενος Πάτμου από ιδρύσεως της Μονής, εφόσον η Μονή είχε την πνευματική και διοικητική ευθύνη της τοπικής Εκκλησίας από τον 11ο αιώνα.

 

Στην Πάτμο, υπάρχουν πολλά μοναστήρια, ησυχαστήρια, καθίσματα, ερμητήρια και ιερά μετόχια. Πώς λειτουργούν όλα αυτά υπό την δική σας επίβλεψη;

 

Η Μοναστική ζωή της Πάτμου κατά τον ρου των αιώνων δεν εξαντλήθηκε στη Μεγάλη Μονή του Θεολόγου, ή τις γυναικείες Μονές, αλλά συμπληρώθηκε και πλουτίστηκε από ένα πλήθος μονυδρίων, στα οποία κατέφευγαν πολλοί Μοναχοί για μεγαλύτερη άσκηση και ησυχία. Τα μονύδρια αυτά, Ησυχαστήρια Καθίσματα και Ερημητήρια, χωρίς η μεταξύ τους διάκριση να εκφράζει ουσιαστικές διαφορές, προσέλκυαν Μοναχούς, οι οποίοι μπορούσαν να υπομείνουν μιαν απαράκλητη –πολλές φορές- ερημία.

 

Παράλληλα τα ερημικά αυτά οικήματα ανέδειξαν κορυφαίες μορφές της μοναχικής παράδοσης της Εκκλησίας μας. Σήμερα η ευρυθμία και η τάξη στις μοναστικές αυτές εστίες εξασφαλίζεται, χάρη στο διοικητικό πλαίσιο, που απ᾿ αιώνων εξυφάνθηκε και ωρίμασε στη γεραρά Μονή του Θεολόγου.

 

Και νομίζω ότι σημασία εν τέλει έχει ότι σήμερα, χίλια σχεδόν χρόνια μετά την άφιξη του Οσίου Χριστοδούλου στην μικρή αυτή αιγαιοπελαγίτικη γωνιά, ο μοναχισμός συνεχίζει την χαλεπή αλλά και ευδόκιμο πορεία του.

 

Πώς εξελίσσεται η συνεργασία σας με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως;

 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είναι η Μήτηρ Εκκλησία, το Σεπτό Πνευματικό και Διοικητικό μας Κέντρο.

 

Η Μονή της Πάτμου υϊκώς αναφέρεται στη Μητέρα Εκκλησία και αντιστρόφως για την Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως η Ιερά Μονή και Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου είναι κόσμημα και καύχημα.

 

Η σχέση αυτή γονέα π ιδιού διέπει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Πάτμο. Οποιαδήποτε επομένως συζήτηση περί «συνεργασίας» νομίζουμε ότι αποτελεί υποβιβασμό της σχέσεως που μόλις περιγράψαμε.

 

Μαθαίνουμε ότι έχει αγοραστεί μια ξενοδοχειακή μονάδα στην Πάτμο με την βοήθεια του Πατριαρχείου. Πώς σκοπεύετε να το αξιοποιήσετε;

 

Καταρχήν θα μου επιτρέψετε να διευκρινίσω ότι η Μονή  ουδέποτε εθεώρησε την αύξηση της ακίνητης περιουσίας της ως αυτοσκοπό.

 

Η περιουσία που αποκτήθηκε σε διάφορες ιστορικές περιόδους αξιοποιήθηκε και αξιοποιείται πάντα με γνώμονα το κοινό συμφέρον της Νήσου μας.

 

Το ξενοδοχείο αγοράστηκε από τη Μονή σε συμφέρουσα τιμή, σε μια χρονική περίοδο, όπου το μέλημα της διαχείρισης του Θρησκευτικού Τουρισμού –όπως ήδη αναφερθήκαμε παραπάνω- γίνεται ολοέν και εντονότερο.

 

Το ξενοδοχείο σήμερα με απόφαση της Γεροντικής Σύναξης της Μονής έχει μισθωθεί σε επιχειρηματία με καρποφόρο πορεία στο χώρο του Τουρισμού.

 

Από το Οικουμενικό Πατριαρχείο λάβαμε την έγκριση να προβούμε στην αγορά, την ευθύνυνη όμως της αγοράς και αποπληρωμής την έχει η καθ᾿ ημάς Ιερά Μονή της Πάτμου.

 

Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα πράγματα με τις σχέσεις των Ορθόδοξων Πατριαρχείων. Από την άλλη, το Φανάρι που αποτελεί ένα σύμβολο για την Ορθοδοξία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή με την Τουρκία. Θα ήθελα το σχόλιό σας.

 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για μια χιλιετία είναι η Πρωτόθρονη Εκκλησία της Ορθοδοξίας, φέρει δε τον τίτλο «Οικουμενικό» από τον 6ο αιώνα.

 

Βέβαια, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, να διευκρινίσουμε πως είναι τελείως διαφορετική η έννοια του πρώτου στην Ορθόδοξη Εκκλησία, από εκείνη στην Καθολική.

 

Το βέβαιο είναι ότι η πείρα της επί δεκαεφτά αιώνες σταθερής και ακλόνητης παρουσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως  αποτελεί δείκτη, όχι μόνο για το Πατριαρχείο Μόσχας, αλλά για όλο τον Ορθόδοξο κόσμο.

 

Πώς είναι οι σχέσεις και η συνεργασία σας με τους Μητροπολίτες της Δωδεκανήσου;

 

Οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου είτε ως σύνολο, είτε ως μέρη (μεμονωμένα η κάθε Μητρόπολη) είναι καύχημα Ορθόδοξης παρουσίας και μαρτυρίας.

 

Η Πατριαρχική Εξαρχία της Πάτμου φυσικό είναι να αισθάνεται την υψηλή αποστολή της, ως αναπόσπαστο τμήμα του σώματος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Εκκλησίας.

 

Στην καθημερινότητα και τριβή της Διακονίας μας πολλάκις έχουμε βρει πολύτιμη βοήθεια και συναντίληψη από τους Ιεράρχες, τους Ιερείς, τους Μοναχούς-ες αλλά και το Χριστεπώνυμο Πλήρωμα της Δωδεκανήσου.

 

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στο ποίμνιο ανά τα Δωδεκάνησα;

 

Αισθανόμαστε περισσότερο την ανάγκη να εκφράσουμε την ευχή ο Λαός της Δωδεκανήσου να διατηρήσει, με τις όποιες ιδιαιτερότητες ανά νησί, την ξεχωριστή του ταυτότητα, τη Λεβεντιά του, την πηγαία και αναπιτήδευτη έκφραση του, προπαντός δε την ευλάβεια και την αγάπη του για την Εκκλησία, για τις οποίες δεν δίστασαν να αγωνιστούν και να θυσιαστούν, όταν οι υπόλοιποι Έλληνες απολάμβαναν την εθνική και θρησκευτική τους ελευθερία.