Βρέθηκε σφραγίδα Βυζαντινού Αυτοκράτορα

Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 13 Οκτωβρίου 2009

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ - 19:06

Ένα μολυβδόβουλο, δηλαδή μια σφραγίδα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ του Α’ του Κομνηνού

(1143 - 1180), βρέθηκε στα ερείπια του πύργου Λίντελμπρουν, που βρίσκονται κοντά στην Καρλσρούη.

 

Μάλιστα, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Ντόιτσε Βέλε («ΝΒ»), το πολύτιμο αυτό εύρημα βρέθηκε σε βάθος μόλις 20 μέτρων κάτω από το αποκαλούμενο «παλάτιον» του πύργου, σ’ ένα βραχώδες ύψωμα 437 μέτρων.

 

Ήδη, οι ειδικοί της αρμόδιας για τη μεσαιωνική αρχαιολογία εφορίας της περιοχής - που είναι και η επιβλέπουσα των ανασκαφών - αλλά και ο αρχαιολόγος Σβεν Γκίτερμαν, από το Ινστιτούτο Αρχαιολογικών Επιστημών στο Φράιμπουργκ (προϊστορική, πρωτοϊστορική και μεσαιωνική αρχαιολογία), έκαναν τις πρώτες τους εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά το βυζαντινό μολυβδόβουλο.

 

Μιλώντας στην «ΝΒ», ο Σβεν Γκίτερμαν εξήγησε ποια είναι τα χαρακτηριστικά που οδηγούν στο ασφαλές - κατά την άποψη του - συμπέρασμα ότι πρόκειται για μολυβδόβουλο του γνωστού και ως «αυτοκράτορα - ιππότη», δηλαδή του Μανουήλ Α’ του Κομνηνού, ο οποίος αποκαλούνταν από τους συγχρόνους του ως Μανουήλ Δεσπότης, ο πορφυρογέννητος.

 

Απεικονίζεται κι ο Μανουήλ Κομνηνός

 

Όπως ανέφερε, «υφίστανται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία μας οδήγησαν στο συμπέρασμα αυτό. Κυρίως, όμως, η κάθετη επιγραφή ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, στην εμπρόσθια όψη της σφραγίδας με το νεαρό, αγένειο πρόσωπο του Ιησού, γνωστό ως "τύπος Εμμανουήλ". Αυτό σημαίνει αναμφίβολα πως πρόκειται για μολυβδόβουλο του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού».

 

Μάλιστα, στην οπίσθια όψη της σφραγίδας απεικονίζεται ο ίδιος ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Ο αποκαλούμενος και πορφυρογέννητος φέρει στέμμα, από το οποίο κρέμονται μακριά «περπενδούλια» (δηλαδή, χρυσοί έλικες διακοσμημένοι με πολύτιμους λίθους, που κρέμονται από το στέμμα), ενώ φορά «διβητήσιον» (είναι μακρύ ένδυμα, που έφθανε μέχρι τον αστράγαλο) και λώρο (πρόκειται για μακριά μεταξωτή ταινία), με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια, η οποία διπλώνεται χιαστί.

 

Στο δεξί του χέρι ο αυτοκράτορας κρατά «λάβαρον», σύμβολο της στρατιωτικής του εξουσίας και στο αριστερό φέρει την «ανεξικακία» (κυλινδρικό πουγκί από κόκκινο μετάξι με χώμα, σύμβολο του εφήμερου της ανθρώπινης ζωής).

 

Από την επιγραφή του μολυβδόβουλου διακρίνονται καθαρά μόνον δύο γράμματα. Με τη βοήθεια συγκριτικών μελετών, όμως, οι Γερμανοί αρχαιολόγοι κατόρθωσαν να αναπαραστήσουν την επιγραφή στο μολυβδόβουλο, η οποία είναι: «Μανουήλ Δεσπότης - ο πορφυρογέννητος».

 

Η συγκεκριμένη περιγραφή της σφραγίδας περιλαμβάνεται και σε άρθρο του αρχαιολόγου Γκίτερμαν, που δημοσιεύτηκε στο ειδικό περιοδικό «Archaeologie in Deutschland» (Αρχαιολογία στη Γερμανία).

 

Πως βρέθηκε εκεί η σφραγίδα;

 

Βέβαια, για τους ειδικούς μελετητές της μεσαιωνικής, γερμανικής αρχαιολογίας ένα βυζαντινό μολυβδόβουλο του 12ου αιώνα δεν είναι ασυνήθιστο εύρημα.

 

Εν προκειμένω, όμως, το θέμα είναι πως βρέθηκε στον πύργο Λίντελμπρουν. Ο αρχαιολόγος Γκίτερμαν ανέλαβε να αναπτύξει τον προβληματισμό, που προκάλεσε στους ειδικούς η εύρεση της συγκεκριμένης σφραγίδας.

 

«Ο πύργος Λίντελμπρουν - είπε χαρακτηριστικά - αναφέρεται πρώτη φορά στις πηγές τον 13ο αιώνα. Η σφραγίδα του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού είναι, όμως, από τον 12ο αιώνα. Επομένως, τίθεται το ερώτημα: υπήρχε ο πύργος πριν από τα μέσα του 13ου αιώνα; Εάν ναι, πώς έφθασε η σφραγίδα εκεί;».

 

Ο Γερμανός αρχαιολόγος πρόσθεσε πως ερμηνείες υπάρχουν πολλές και διαφορετικές, αλλά η πιθανότερη είναι «ότι η σφραγίδα κοσμούσε κάποιο βυζαντινό έγγραφο, το οποίο κατέληξε στον πύργο Λίντελμπρουν.

 

Ενδέχεται, μάλιστα, να έμενε στον πύργο κάποια σημαντική προσωπικότητα, στην οποία απευθυνόταν το έγγραφο. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν γνωρίζουμε τίποτε περισσότερο».

 

Βέβαια, το εύρημα από μόνο του δεν αποσαφηνίζει εάν υπήρχε αλληλογραφία του Βυζαντινού αυτοκράτορα με τους Γερμανούς ηγεμόνες της περιοχής, όπου βρέθηκε. Δηλαδή, του Νότιου Παλατινάτου.

 

Επιβεβαιώνει, όμως, τους στενούς δεσμούς του πορφυρογέννητου, αλλά και του Βυζαντίου, με το γερμανικό χώρο.