Τα Χριστούγεννα, η σύγχυση των Ακολουθιών, το άδειασμα των ναών και η διαίρεση των Ορθοδόξων

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 28 Δεκεμβρίου 2009

Γράφτηκε από τον/την Εθνικός Κήρυκας - Θεόδωρος Καλμούκος 02:32

Η εμπορευματοποίηση έχει αγγίξει πλέον τα όρια της ολοκληρωτικής αλλοτρίωσης του νοήματος και του μηνύματος της γιορτής των Χριστουγέννων. Το κυρίαρχο ζητούμενο αυτές τις μέρες φαίνεται να είναι όχι το πώς θα βιώσουμε υπαρκτικά το μέγα και παράδοξο θαύμα της ενανθρώπησης του «Ενός της Τριάδος», ο οποίος με μία αφοπλιστική κίνηση αγαπητικής κένωσης, ενδύθηκε σάρκα ανθρώπινη, αλλά μάλλον το πώς θα στρώσουμε το λεγόμενο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Αλήθεια πώς αλλιώς μπορεί να γιορτάσει βιωματικά ένας Ορθόδοξος Χριστιανός τη σάρκωση του Θεού, παρά μονάχα συμμετέχοντας στη ζωή Του, αποκτώντας νουν και καρδία Χριστού, δηλαδή, αγγίζοντας την Εν-Χριστοποίησή του; Για την Ορθοδοξία υπάρχει μόνο ο Χριστός της Εκκλησίας, ο Οποίος είναι ο Ιδρυτής και Νυμφίος της, κατά τρόπο πραγματικό και εμπειρικό, κι όχι θεωρητικό, μήτε συναισθηματικό για να ξεγελά την τραγικότητα του θανάτου.

Ο Χριστός των αφηρημένων εννοιών και διατυπώσεων ενός τυπικού θρησκευτισμού με έκφραση και έμφαση μιας συναισθηματικής κηρυγματικής, δεν έχει καμία σχέση με το Χριστό της Εκκλησίας και τη σωτηρία του ανθρώπου από τον βασανισμό της αμαρτίας, της φθοράς και του θανάτου. Στην ανταλλαγή των ευχών μας τείνουμε να αποφεύγουμε την ευχή «Καλά Χριστούγεννα» και επιδιδόμαστε σε μία γενικευμένη διατύπωση, του είδους «καλές γιορτές» ή «να περάσετε καλά» ή απλά «χρόνια πολλά και του χρόνου», ανυποψίαστοι πως η σάρκωση του Θεού-Λόγου είναι η αιτία της γιορτής.

Είναι γεγονός πλέον ότι οδεύομε προς την αποχριστιανοποίηση των Χριστουγέννων. Aδειασαν οι ναοί Η πλειάδα των ιερών ναών στην περιοχή της Νέας Αγγλίας τουλάχιστον, από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, εμφάνισαν εικόνα ερήμωσης. Κοινότητες λόγου χάρη που απαρτίζονται από 500 ή και 600 οικογένειες είχαν για εκκλησίασμά τους από 60 μέχρι 85 άτομα.

Να το πούμε ξεκάθαρα πως ο κόσμος έφυγε, άδειασαν οι ναοί όχι μόνο από τις κοινότητες που απροκάλυπτα με μεθοδεύσεις πνευματικών δικαστηρίων εκδιώχθηκαν στελέχη, υποστηρικτές και δωρητές για χάρη προβληματικών ιερέων, αλλά και από κοινότητες οι οποίες διατηρούσαν μέχρι πρότινος τον Ελληνικό και τον Ορθόδοξο χαρακτήρα τους, την εκκλησιαστική υμνωδία και τη συνειδητή μετοχή στα γενόμενα, μη μπορώντας να ανεχθούν άλλο οι άνθρωποι τη διαρκή ζητιανιά για όλο και περισσότερα χρήματα και την προκλητική τρυφηλή ζωή ιερωμένων κάθε βαθμίδας εξ' ονόματος του Χριστού. Φτάσαμε στο σημείο κοινότητες να αντιμετωπίζουν δυσκολίες να θερμάνουν ακόμα και τους ναούς τους.

Κι ακόμα η ετσιθελική επιβολή της αγγλικής γλώσσας στη λατρεία για να προσελκυστούν τάχα οι χιλιάδες των μικτών γάμων και τα εκατομμύρια των ανεκκλησίαστων Αμερικανών όχι μόνο δεν γέμισε τους ναούς μας ανά την Αμερική, αλλά απεναντίας έδιωξε και τους δικούς μας τους Ελληνορθόδοξους, γι' αυτό πολύ σύντομα δεν θα μπορούν οι κοινότητες να συντηρούν οικονομικά ιερείς και επισκόπους με τους υψηλούς μισθούς και τα δυσβάστακτα ευεργετήματα κι αναγκαστικά θα γίνει αυτό που γίνεται και σε άλλες Δικαιοδοσίες θα βγουν έξω να βρουν κι άλλες δουλειές να κάνουν για τον επιούσιο. Και τα φετινά Χριστούγεννα η λειτουργική ασυδοσία έφτασε στο αποκορύφωμά της.

Δυστυχώς ο κάθε ιερέας στην κοινότητά του θέσπισε «κατά το δοκούν», έκανε δηλαδή ό,τι τον βόλευε. Ιδού μερικά παραδείγματα: Άλλος έκανε το βράδυ της παραμονής Εσπερινό και συνωδά Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου αρχίζοντας στις 6 και τελειώνοντας στις 7:30. Άλλος μόνο Εσπερινό στις 6:30 και στη συνέχεια η χορωδία τραγούδησε τα κάλαντα και προτεσταντικά γλυκανάλατα τραγουδάκια στα αγγλικά παρακαλώ συνοδεία οργάνου. Αλλος τέλεσε Όρθρο και Λειτουργία στις 6 η ώρα το εσπέρας της παραμονής, ενώ ανήμερα της γιορτής ο ναός παρέμεινε κλειστός. Υπήρξαν και μερικοί, ελάχιστοι έστω, οι οποίοι έκαναν σωστά τις Ακολουθίες κι είναι προς τιμήν τους.

Οι περισσότεροι ναοί στη Νέα Αγγλία, αλλά και αλλαχού (αναφέρω τη Νέα Αγγλία επειδή διαβιώ εδώ και γνωρίζω από πρώτο χέρι τα γενόμενα) ανήμερα της γιορτής των Χριστουγέννων παρέμειναν ολότελα κλειστοί. Μερικοί που λειτούργησαν εμφάνισαν βδέλυγμα ερήμωσης, αφού σε κοινότητα 450 οικογενειών μόνο 19 ήταν παρόντες όλοι μαζί ο ιερεύς, τα ιεροπαίδια, ο ψάλτης, οι επίτροποι και οι πιστοί. Ας αφήσουμε πια αυτές τις αναπαραστάσεις της Γέννησης μέσα στο ναό με κούκλες, πλαστικά ζωάκια και τα λοιπά της φάτνης, μιλούμε για αφελή θεατρισμό πλέον. Το πιο οδυνηρό είναι ότι δεν υπάρχει διάθεση, ούτε και επίγνωση από τους επαγγελματίες επόπτες του εκκλησιαστικού βίου για επανόρθωση. Βέβαια είναι αφέλεια να περιμένεις φως από τους φωτοσβέστες. Είναι οδυνηρό να το παραδεχθεί κάποιος, αλλά αληθινό, πως οι Ρωμαιοκαθολικοί εν προκειμένω διατηρούν σωστά την παράδοση της ώρας της τέλεσης της Ακολουθίας των Χριστουγέννων το μεσονύχτιο.

Η αλήθεια είναι ότι η κατρακύλα και η καταστρατήγηση της λειτουργικής ζωής που μας οδήγησε τελικά στο σημερινό κατάντημα ξεκίνησε από τον Αθηναγόρα τον μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη, με την αλλοτρίωση του εκκλησιαστικού μέλους σε θρησκευτικές καντάδες με τα εκβατικανισμένα μουσικά όργανα, συνεχίστηκε επί Ιακώβου στην εποχή του οποίου η εντυπωσιοθηρία είχε αναχθεί σε αυτοσκοπό και συνεχίζεται σήμερα επί Δημητρίου, ο οποίος ναι μεν τα κληρονόμησε, φαίνεται ωστόσο αδύναμος και απρόθυμος να τολμήσει να αποκαταστήσει την εκκλησιαστική λατρεία, όπως συμβαίνει άλλωστε και για άλλα ουσιώδη θέματα.

Κι έτσι η αλλοτρίωση και η ερήμωση φαντάζουν πια εφιαλτικές απειλές ιστορικού τέλους. Και μία ακόμα πιο γενική, αλλά ουσιώδη και έμπονη κυριολεκτικά επισήμανση, πως η γιορτή των Χριστουγέννων από το 1924 «διαιρεί» τους Ορθόδοξους και εξηγούμαι: Η μισή Ορθόδοξη Εκκλησία γιόρτασε προχτές Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου τη Γέννηση του Χριστού και η άλλη μισή θα γιορτάσει στις 6 Ιανουαρίου, κι' αυτό είναι κατάλοιπο της αλλαγής του Ημερολογίου και των 13 ημερών που έχουν αναδειχθεί πια σε «μέγα» ζήτημα. Προχτές, έψαλλαν «η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει» το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες Ελλάδος, Κύπρου και Αλβανίας.

Τα υπόλοιπα Πατριαρχεία, Σλαβικά εν πολλοίς, συμπεριλαμβανομένου και των Ιεροσολύμων καίτοι ελληνόφωνο και ελληνογενές, θα γιορτάσουν τα Χριστούγεννα χωριστά, στις 6 Ιανουαρίου ανήμερα των Θεοφανείων, όπως άλλωστε αρχικά γιορταζόταν και ονομαζόταν Θεοφάνεια, από το Θεός-εφάνη. Το παράδοξο που φτάνει στο σημείο του ακατανόητου είναι η Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους, η οποία και αυτή γιορτάζει 13 μέρες αργότερα, δηλαδή στις 6 Ιανουαρίου αν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο οποίο ανήκει πνευματικά, κανονικά και εκκλησιαστικά γιόρτασε προχτές.

Η σύγχυση φαντάζει ολοκληρωτική. Υπογραμμίζεται ότι στην πρωτοχριστιανική ή αρχαία Εκκλησία όπως συνηθίζουμε να λέμε, τρεις ήταν οι βασικότερες γιορτές, οι εξής: Τα Θεοφάνεια, ήτοι η φανέρωση της Τριάδας, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ο οποίος ήταν το προμήνυμα της σάρκωσης του Υιού του Θεού και το Πάσχα, το οποίο για την Ορθοδοξία είναι η κατ' εξοχήν εορτή.

Ο εορτασμός των Χριστουγέννων μπήκε στο εορτολόγιο προς το τέλος του τετάρτου αιώνα και μάλιστα από την Εκκλησία της Ρώμης, θεσπίσθηκε και αρχικά γιορτάστηκε στην Αντιόχεια. Αναφορές της γιορτής βρίσκονται στα κείμενα τόσο του ιερού Χρυσοστόμου, ο οποίος την χαρακτηρίζει «μητρόπολη των εορτών», όσο και του Μεγάλου Βασιλείου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι από τον 6ο αιώνα και μετά η γιορτή πλέον καθιερώθηκε επίσημα στο εορτολόγιο. Η αλλαγή όμως από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το οποίο ήδη βρισκόταν σε εφαρμογή στην Ευρώπη επί τέσσερις σχεδόν αιώνες, συντέλεσε και στην κάθετη δυστυχώς «διαίρεση» των Ορθοδόξων όσον αφορά την κοινή ημερομηνία της γιορτής των Χριστουγέννων. Βέβαια, δεν τίθεται θέμα ευρύτερης Ευχαριστιακής και Εκκλησιολογικής «διάσπασης», αλλά δεν μπορεί να μην γίνεται κατανοητό ότι το μυστήριο της ενανθρώπισης ως γεγονός λειτουργικό της Εκκλησίας ορίζει τον χρόνο, κι όχι οι 13 μέρες.

Άλλωστε, ο χρόνος της Εκκλησίας δεν είναι χρόνος υλικός, αλλά χρόνος εσχατολογικός, ο οποίος όμως υπάρχει στο τώρα και στο εδώ, γι' αυτό ψάλλουμε «η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιο τίκτει» ή «Χριστός γεννάται» σήμερα. Κρίμα να μην μπορούμε οι Ορθόδοξοι να συμφωνήσουμε ούτε στην κοινή ημερομηνία της γιορτής της Γέννησης του Χριστού.