Την έκθεση "Χειρ Αγγέλου" στην Κρήτη επιχειρεί να φέρει Ενορία

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 10 Φεβρουαρίου 2011

Γράφτηκε από τον/την Λήδας Σίσκου 11:01

Μια ξεχωριστή πρωτοβουλία, η υλοποίηση της οποίας μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην προώθηση του πολιτισμικού πλούτου που υπάρχει σε παλιούς ιερούς ναούς της Κρήτης, και ειδικότερα στον Μέρωνα Αμαρίου, έχει λάβει η ενορία Μέρωνα με αφορμή την ολοκλήρωση της έκθεσης «Χειρ Αγγέλου» που φιλοξενούνταν στο Μουσείο Μπενάκη.

Στην έκθεση αυτή παρουσιάστηκε το έργο ζωής του ζωγράφου του 15ου αιώνα Άγγελου Ακοτάντου, που έζησε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη, και μεταξύ άλλων στα εκθέματα συμπεριλαμβανόταν η εικόνα της Παναγιάς της Οδηγήτριας του Ιερού Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου Μέρωνα, την οποία εικάζεται πως ο γνωστός ζωγράφος είχε χρησιμοποιήσει ως πρότυπο για τα δικά του έργα.

Με υπόμνημα που κατέθεσε στην Αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνου κ. Μαρία Λιονή το εκκλησιαστικό συμβούλιο της Ενορίας Μέρωνα, πρόεδρος του οποίου είναι ο πρωτοπρεσβύτερος ιερέας Εμμανουήλ Βαμιεδάκης, ζήτησε από την περιφερειάρχη και τις αρχές να συμβάλλουν στο να επαναληφθεί η έκθεση και στην Κρήτη.

«Η παρουσία της εικόνας στην έκθεση, ανοίγει την πόρτα για το Αμάρι, το Ρέθυμνο και όλη την Κρήτη να δημοσιοποιήσουμε τον πλούτο που υπάρχει σε παλιούς και νέους ναούς στον Μέρωνα και ειδικότερα του πλούτου που υπάρχει στον ναό της Παναγίας του Μέρωνα ο οποίος κτίστηκε τον 13ο αιώνα και φιλοξενεί τη συγκεκριμένη εικόνα» τόνισε σε δηλώσεις ο π. Μανώλης Βαμιεδάκης υπογραμμίζοντας πως η μεταφορά και υλοποίηση της έκθεσης στην Κρήτη θα συμβάλλει στην ενίσχυση και ανάπτυξη του Θρησκευτικού Τουρισμού και στον τόπο μας.

Σε σχετικό δελτίο τύπου η Ενορία σημειώνει πως «η κ. Λιονή έκανε δεκτό το υπόμνημα με ενθουσιασμό» προσθέτοντας μάλιστα πως οι διαδικασίες για την υποστήριξη της πρωτοβουλίας, σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης, θα ξεκινήσουν άμεσα.

Η Ενορία Μέρωνα, πρόκειται να συνεχίσει της επαφές της με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και άλλους Φορείς της Κρήτης, προκειμένου να βρει συμπαραστάτες και υποστηρικτές και στις άλλες πρωτοβουλίες και δράσεις που σχεδιάζει, όπως το 1ο Δίκτυο Παλαιών Εξωκλησιών Κρήτης κ.ά.

Τι αναφέρεται στο υπόμνημα της Ενορίας

Τη στήριξη των Φορέων της Κρήτης για την υλοποίηση της έκθεσης ζητά στο υπόμνημά της προς την κ. Λιονή η Ενορία σημειώνοντας πως πρόκειται για μια πρωτοβουλία σε Παγκρήτιο επίπεδο.

«Η σπουδαία αυτή έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα με επιμελήτρια την καθηγήτρια κ. Μαρία Βασιλάκη, θα πρέπει να οργανωθεί εκ νέου και να φιλοξενηθεί και στην Κρήτη» επισημαίνει η Ενορία τονίζοντας πως μετά από συνάντηση που είχαν με την καθηγήτρια θεωρεί χρέος της την ανάληψη πρωτοβουλίας για τη διοργάνωση της έκθεσης σε κατάλληλο χώρο στην Κρήτη.

«Ζητούμε τη στήριξη και τη βοήθειά σας σε αυτή μας την προσπάθεια και πιστεύουμε ότι θα αναδείξει το έργο και τη ζωή ενός από τους σημαντικότερους ζωγράφους εικόνων της Κρήτης» προσθέτει τέλος η Ενορία.

Λίγα λόγια για τον ιερό ναό της Παναγίας Μέρωνα

Ο οικισμός του Μέρωνα απλώνεται σε μία κατάφυτη πλαγιά με θέα τον Ψηλορείτη και την εύφορη κοιλάδα του Αμαρίου. Τα φυσικά πλούτη του χωριού είναι πολλά, ενώ τόσο μέσα στον οικισμό όσο και στα περίχωρά του, εντοπίζονται αρκετοί αξιόλογοι τοιχογραφημένοι ναοί της περιόδου της Βενετοκρατίας. Μέσα στα στενά του οικισμού βρίσκεται ο κεντρικός ναός του χωριού, που είναι αφιερωμένος στους Αγίους Παντελεήμονα και Χαράλαμπο, όμως το πιο σημαντικό μνημείο του Μέρωνα είναι ο τοιχογραφημένος ναός της Παναγίας, στο κέντρο του οικισμού. Εικάζεται πως ο ναός αυτός ήταν το πρώτο οίκημα που χτίστηκε στον χωριό για να τιμηθεί έτσι η Παναγία, καθώς σύμφωνα με την παράδοση, στον τόπο αυτό «μέρωσε» η Παναγιά, γι’ αυτό και το χωριό ονομάστηκε Μέρωνας.

Ο ναός άνηκε στην Οικογένεια των Καλλέργηδων, όπως φαίνεται και από τα οικόσημα που βρίσκονται τοιχογραφημένα στο εσωτερικό και ανάγλυφα στο εξωτερικό της εκκλησίας. Πρόκειται για μια τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική εκκλησία και μάλιστα αξίζει να σημειωθεί πως οι τοιχογραφίες και ο διάκοσμος της εκκλησίας φαίνεται να έχουν γίνει με τεχνοτροπία η οποία προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Πιθανολογείται πως οι Καλλέργηδες, που τότε έλεγχαν την περιοχή του Αμαρίου, είχαν καλέσει ζωγράφο από την Κωνσταντινούπολη για την τοιχογράφηση της εκκλησίας.

Η εικόνα που "οδήγησε" το χέρι του Άγγελου Ακοτάντου

Σε κείμενό του το μουσείο Μπενάκη, αναφέρεται στην ιστορία της εικόνας και σε στοιχεία που αφορούν τον τρόπο δημιουργίας της Παναγιάς την Οδηγήτριας.

Όπως αναφέρεται στο κείμενο, η εικόνα δημιουργήθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα,  είναι φτιαγμένη από αυγοτέμπερα σε ξύλο και η προετοιμασία της είχε γίνει σε ύφασμα και είναι ντυμένη με φύλλο χρυσού.

Παρά τις πολύ εκτεταμένες φθορές στη ζωγραφική επιφάνειά της, μπορούμε ακόμα να ανασυνθέσουμε την παράσταση της Παναγιάς Οδηγήτριας στον καθιερωμένο εικονογραφικό τύπο του Παλλαδίου της Κωνσταντινούπολης.

Στην εικόνα αυτή φαίνεται η Παναγία, από την οποία έχει σωθεί το κεφάλι και ο λαιμός, σε προτομή και μετωπική στάση να κρατάει το Χριστό στα αριστερά της. Από τον ολόσωμο Χριστό, μόνο το κεφάλι και ο λαιμός έχουν σωθεί. Είναι βέβαιο όμως πως ο Χριστός ευλογούσε με το δεξί χέρι και κρατούσε κλειστό ειλητάριο με το αριστερό.

Στις επάνω γωνίες της παράστασης υπάρχουν δύο κόκκινα μετάλλια με τις προτομές των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ να σεβίζουν. Στο χρυσό κάμπο της εικόνας έχουν επίσης σωθεί τα γράμματα [Οδη]ΓΗ[τρια] σε κόκκινη κεφαλαιογράμματη γραφή, τα συμπιλήματα Θ[εο]Υ, από το Μητήρ Θεού, καθώς και το Ι[ησου]CX(ριστό)C.

Μετά και την ολοκλήρωση της έκθεσης, η εικόνα βρίσκεται και πάλι τοποθετημένη στο προσκυνητάρι της εκκλησίας της Παναγιάς του Μέρωνα του Δήμου Αρκαδίου.