Μετά από 12 χρόνια λειτούργησε ο ναός της Παντάνασσας

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 08 Σεπτεμβρίου 2011

Γράφτηκε από τον/την Αιμίλιος Πολυγένης 16.12

Μετά από 12 ολόκληρα χρόνια ετελέσθη η πρώτη Θεία Λειτουργία, στον Ιστορικό Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Παντανάσσης Μοναστηριακίου.

Πρόκειται για τον αρχαιότερο Ναό των Αθηνών (κοντά 8^ο αιώνα), καθολικό ανδρικής και στη συνέχεια γυναικείας Μονής, αφιερωμένο στην Παναγία την Αθηνιώτισσα τύπου δρομικής τρίκλιτης βασιλικής.

Να αναφερθεί ότι ο ναός έμεινε κλειστός για 12 έτη, λόγω ανασκαφών και αναστηλώσεως από την Α΄ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Ήδη με την ευχή και ευλογία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, ξεκινά η τακτική επαναλειτουργία του ενοριακού ναού με εφημέριο τον Ιερομόναχο π. Γαβριήλ Τεκνετζόγλου.

Ο Ναός θα λειτουργεί τις Κυριακές 8 π.μ. Όρθρος – Θεία Λειτουργία και τις Μεγάλες Εορτές.

Σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες, στο ναό αυτό εκάρη μοναχός ο Όσιος Λουκάς ο Στηριώτης και η Αγία Φιλοθέη.

Επίσης εκεί διακόνησε ο Άγιος Νεκτάριο Πενταπόλεως, και υπηρέτησε ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς.

Περιγραφή του Ιερού Ναού:

Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους αλλά και πιο άγνωστους ναούς της Αθήνας. Αφιερωμένος στην Παναγία Παντάνασσα, εορτάζει την ημέρα της Κοίμησης, το δεκαπενταύγουστο.

Βρίσκεται κοντά στη συμβολή της οδού Αθηνάς με την οδό Ερμού, στην πλατεία Μοναστηρακίου, στην οποία έδωσε το όνομά του, όπως εξάλλου και σε ολόκληρη την περιοχή.

Κι αυτό, γιατί σε μεταβυζαντινό σιγίλιο του 1678, ο ναός αναφέρεται ως Μεγάλο Μοναστήρι, και με την ονομασία αυτή είναι γνωστός κατά τους χρόνους αυτούς.

Επίσης, στο έγγραφο αυτό αναφέρεται ότι την περίοδο της φραγκοκρατίας είχε προσαρτηθεί στη Μονή της Καισαριανής ως μοναστήρι «ανδρώον». Κατά την περίοδο στην οποία αναφέρεται το σιγίλιο, το μοναστήρι λειτουργούσε ως «γυναικείον καταγώγιον», δηλαδή ως γυναικεία μονή.

Απ’ το 1690 και μετά όμως, ο ναός της Παντάνασσας έγινε ενοριακός, όπως επίσης ενοριακή μονή έγινε και η Καισαριανή.

Απ’ την επανάσταση και μετά, η ονομασία Μεγάλο Μοναστήρι εξέπεσε σε Μικρομονάστηρο ή Μοναστηράκι.

Τα κελιά της Μονής βρίσκονταν στη θέση της σημερινής πλατείας, ενώ όλη η περιοχή ήταν γεμάτη από μικρομάγαζα, από τα οποία πολλά βρίσκονται ακόμα στη γειτονική οδό Πανδρόσου.

Ο ναός είναι καμαροσκέπαστη βασιλική, τύπος ναού που χαρακτηρίζει τη μεταβατική αρχιτεκτονική, όπως και τον γενικότερο  μεταβατικό χαρακτήρα της εποχής, δηλαδή τη μετάβαση από την παλαιοχριστιανική βασιλική στον σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό αλλά και – αντίστοιχα, με μιαν ευρεία έννοια – και τη μετάβαση από την ύστερη αρχαιότητα στον βυζαντινό και μεσαιωνικό κόσμο.

Οι τοιχογραφίες είναι νεώτερες.

Ο ναός έχει υποστεί αρκετές επεμβάσεις και αλλοιώσεις. Χαρακτηριστικό είναι το κωδωνοστάσιο, κατασκευή και προσθήκη των νεώτερων χρόνων.

Χρονολογείται στον 10ο αιώνα, χρονολογία που έχει υποστηριχθεί από τον Ορλάνδο.

Σημειώνεται ότι ο Σωτηρίου τον χρονολόγησε στον 7ο – 8ο αιώνα με βάση την τοιχοδομία του, ο Wulff στον 8ο-9ο αι., όπου και θεωρεί ότι ανάγονται όλες οι καμαροσκέπαστες βασιλικές της Αθήνας, ο Ξυγγόπουλος τον 10ο αιώνα, και τέλος ο Millet τον ανήγαγε στον 11ο-12ο αι. βάσει του τύπου των κιονοκράνων του.

Ο ναός συνδέεται με πολλές παραδόσεις και θρύλους της παλαιάς Αθήνας.