Στα δίχτυα των διωκτικών αρχών το δίκτυο ιερόσυλων

Δημιουργηθηκε στις Σάββατο, 07 Απριλίου 2012

Γράφτηκε από τον/την Καθημερινή - 11.47

Του Θανάση Τσιγγανά

Μπροστά σε ένα μεγάλο δίκτυο ιερόσυλων, τα μέλη του οποίου έκλεψαν από μοναστήρια και ξωκλήσια της Ηπείρου, των Γρεβενών και της Θεσσαλίας και διοχέτευσαν εκατοντάδες εικόνες και άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια στο εξωτερικό βρίσκονται πλέον οι διωκτικές αρχές της χώρας.

Δύο ανακριτές στην Αθήνα χειρίζονται σήμερα τις ογκώδεις δικογραφίες με τις αλλεπάλληλες κλοπές που έχουν διαπραχθεί σε βάθος δεκαετίας στις περιοχές του Ζαγορίου, της Σαμαρίνας, της Πίνδου, των Καμβουνίων και του Πηλίου και σύντομα, όπως δήλωσε στα Ιωάννινα ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Λευτέρης Οικονόμου, «όσοι λεηλάτησαν τον πολιτιστικό πλούτο της Ηπείρου θα λογοδοτήσουν στην ελληνική Δικαιοσύνη».

Οι διωκτικές αρχές και κυρίως τα τμήματα αρχαιοκαπηλίας σε Αττική και Ηπειρο ξετύλιξαν το κουβάρι που οδηγεί στη δράση των ιερόσυλων από το... τέλος. Από εκεί δηλαδή όπου κατέληξαν οι θησαυροί των μοναστηριών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η αρχή έγινε τον Μάρτιο του 2010, όταν ο πρώην νομάρχης Ιωαννίνων και νυν περιφερειάρχης κ. Α. Καχριμάνης πληροφορήθηκε ότι μία από τις εικόνες που είχαν κλαπεί από τον ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κουκκουλίου Ιωαννίνων, πωλούνταν σε παλαιοπωλείο στο Μοναστηράκι.

Η Νομαρχία Ιωαννίνων είχε «ανεβάσει» από καιρό στην ιστοσελίδα της, διακόσιες φωτογραφίες από τα κλεμμένα κειμήλια των μοναστηριών της περιοχής σε μια προσπάθεια να βοηθήσει την έρευνα για τον εντοπισμό τους και οι διωκτικές αρχές δεν άργησαν να συλλάβουν τον παλαιοπώλη ανακαλύπτοντας παράλληλα και άλλες κλεμμένες εικόνες από τη Σαμαρίνα Γρεβενών και την Τσαγκαράδα Πηλίου.

Πέρυσι μια νέα πληροφορία στην Περιφέρεια Ηπείρου συνέδεσε τους κλεμμένους θησαυρούς της ιστοσελίδας της με τις δεκάδες εικόνες που είχε αναρτήσει προς πώληση αντί 2.000-6.000 ευρώ γνωστή γκαλερί στο Νότινγκ Χιλ του Λονδίνου.

Ο ιδιοκτήτης της όχι μόνο δέχθηκε να επιστρέψει όσες ταυτοποιήθηκαν, αλλά και να συνεργαστεί με τη Σκότλαντ Γιαρντ, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες σε μια κατάθεση 80 σελίδων που οδηγούν στον 40χρονο Ελληνα προμηθευτή του, ο οποίος τις εμφάνιζε ως οικογενειακά του κειμήλια.

Οι διωκτικές αρχές συνδέοντας τα κομμάτια ενός παζλ στον χώρο και στον χρόνο έχουν σκιαγραφήσει τη δράση των αρχαιοκαπήλων (μικρά χωριά, λίγοι κάτοικοι, χειμώνας, αφύλακτοι ναοί) και τη διαδρομή των κλεμμένων κειμηλίων προς το εξωτερικό, ενώ κατάφεραν σε συνεργασία και με την Ιντερπολ να εντοπίσουν σε άλλη γκαλερί, στο Αμστερνταμ κι άλλες εικόνες από την Ηπειρο.

Λόγω των ορθών χειρισμών του ΥΠΠΟ και των διπλωματικών αποστολών, αλλά και αντιλαμβανόμενες την επερχόμενη κατακραυγή και δυσφήμηση οι δύο γκαλερί, αν και δεν είναι συνηθισμένο για τέτοιες περιπτώσεις, δέχθηκαν να επιστρέψουν τα κειμήλια στην Ελλάδα.

Η συνέχεια είναι γνωστή και ήδη 21 κλεμμένες εικόνες από τα Ζαχοροχώρια επαναπατρίστηκαν από Αγγλία και Ολλανδία τον περασμένο Δεκέμβριο. Από τον Φεβρουάριο μάλιστα εκτίθενται στον δεύτερο όροφο του Βυζαντινού Μουσείου Ιωαννίνων για το κοινό.

Ωστόσο, η έκταση της λεηλασίας δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς.

Σύμφωνα με στοιχεία από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οι ιερόσυλοι από το 2000 έως σήμερα, μόνο στη ζώνη ευθύνης της έχουν «χτυπήσει» σε 16 ναούς, ξωκλήσια και αφύλακτα μοναστήρια στα χωριά Καβάσιλα, Ηλιοχώρι, Βίκο, Ελαφότοπο, Καπέσοβο, Κ. Πεδινά, Μακρίνο, Καλωτά, Καστανώνα, Εκκλησοχώρι, Κούρεντα, Δραμεσιοί, Δερβύζιανα και Κουκούλι, τον ιερό ναό του οποίου λεηλάτησαν αφού αφαίρεσαν περί τις 50 εικόνες και άλλα κειμήλια.

«Εχει γίνει μεθοδική δουλειά για να φτάσουμε στα κυκλώματα», ανέφερε στην «Κ» ο κ. Οικονόμου και υπάρχουν νέα στοιχεία που αξιολογούνται συνεχώς».

Υπολογισμοί για 800 - 1.000

Σε όσους ναούς είχε γίνει καταγραφή ή φωτογράφιση πριν από τις κλοπές οι αρχαιολόγοι είναι σε θέση ν’ απαντήσουν τι αφαιρέθηκε. Σε πολλές όμως περιπτώσεις όχι. Γι’ αυτό και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν. Ο περιφερειάρχης κ. Α. Καχριμάνης δεν αποκλείει ο αριθμός των κειμηλίων να κυμαίνεται μεταξύ 800-1.000 και για τις τρεις περιφέρειες που χτυπήθηκαν από τους αρχαιοκάπηλους, ενώ η ΕΛ.ΑΣ. υπολογίζει τον αριθμό τους στις 500.

Ακόμη και με τους μετριοπαθέστερους υπολογισμούς η Ηπειρος βρίσκεται αυτή τη στιγμή πρώτη στον κατάλογο του ΥΠΠΟ των περιοχών της Ελλάδας που έχει πληγεί από κλοπές τέτοιων κειμηλίων, με δεύτερη τη Θεσσαλία, γνωρίζοντας μια έξαρση που μόνο με αυτή της περιόδου ’70-’80 μπορεί να συγκριθεί.