Εκδήλωση για τις μεταμοσχεύσεις στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 23 Φεβρουαρίου 2012

Γράφτηκε από τον/την Εκ της Ακαδημίας 14.04

H Ορθόδοξoς Ακαδημία Κρήτης διοργάνωσε το Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012 στις εγκαταστάσεις της εκδήλωση-συζήτηση για το επίκαιρο θέμα, που προέκυψε με το νέο Νόμο 3984/2011 για τις μεταμοσχεύσεις και τη δωρεά οργάνων, και προβλήματα, που σχετίζονται με αυτόν, όπως π.χ. ο «εγκεφαλικός θάνατος» και η «εικαζόμενη συναίνεση».

Στην εναρκτήρια εισαγωγική του ομιλία ο Γενικός Διευθυντής της Ακαδημίας Δρ. Κων/νος Κενανίδης τόνισε μεταξύ άλλων πως «...η Εκκλησία, μέσα στο πλαίσιο του σωτηριολογικού της έγου, έχει ως κύριο στόχο να πληροφορεί, να νουθετεί και να διδάσκει τους ανθρώπους, που συνειδητά πιστεύουν, αλλά και αυτούς που δεν πιστεύουν συνειδητά και δεν ανήκουν στο σώμα της Εκκλησίας, να τους πληροφορεί, χωρίς να επιδιώκει να επιβάλλει τα πιστεύω της επί των σύγχρονων θεμάτων.

Προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά και στο γενικότερο πρόγραμμα των σχέσεων θεολογίας και επιστημών, η ΟΑΚ εγείρει τον διάλογο, οργανώνοντας μια σειρά συναντήσεων και επιμορφωτικών σεμιναρίων επί βιοηθικών θεμάτων.

Ο κ. Κενανίδης ανακοίνωσε επίσης τη νέα συνεργασία της ΟΑΚ με τον δρ Βασίλειο Φανάρα, ως εξωτερικό επιστημονικό συνεργάτη επί βιοηθικών θεμάτων.

Πρώτος ομιλητής ήταν ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου π. Μακάριος Γρινιεζάκης, Δρ. Ιατρικής Π.Κ., με θέμα: «Μεταμοσχεύσεις-δωρεά οργάνων, θεολογική προσέγγιση».

Ο π. Μακάριος, αφού έκανε μια ιστορική αναδρομή στο μεγάλο αυτό ιατρικό επίτευγμα, υπογράμμισε ότι το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων δεν φαίνεται να είναι και τόσο απλό, παρότι υπόσχεται θεαματικά αποτελέσματα όσον αφορά στην παράταση της ανθρώπινης ζωής.

Από τη μια αναγνωρίζεται η απόλυτη ανάγκη να εξασφαλισθούν όργανα ζωντανά και υγιή, από την άλλη όμως διαφαίνεται και ο κίνδυνος, εν ονόματι αυτής ακριβώς της εξασφάλισης μοσχευμάτων, να δημιουργηθούν ηθικές παρεκτροπές, όπως είναι η διακοπή της ζωής του δότη ή η επίσπευση του θανάτου του για την όσο το δυνατόν γίνεται ταχύτερη λήψη των μοσχευμάτων

Στη συνέχεια ανέφερε ότι είναι έντονα τα ηθικά και πνευματικά διλήμματα που αναφύονται από την πρακτική του νέου νόνμου και μεταξύ άλλων σημείωσε ότι «η Εκκλησία σε κάθε περίπτωση μεταμόσχευσης θα επιθυμούσε να εξασφάλιζε την ελευθερία του δότη. Είναι σημαντικό στην υπόθεση των μεταμοσχεύσεων ο δότης να είναι δωρητής, που σημαίνει ότι ο ίδιος ελεύθερα συναινεί. Άλλο είναι δίνω κάτι κι άλλο είναι μου παίρνουν. Γι’ αυτό εκφράζεται η αντίθεσή μας όσον αφορά στην έννοια της εικαζόμενης συναίνεσης, όπως και η έντονη διαφωνία μας στην νομοθετική επιβολή αποσύνδεσης των ασθενών ή στην τιμωρία ιατρών όταν αρνηθούν να αποσυνδέσουν ασθενείς».

Ωστόσο, με σαφήνια τόνισε ότι: «είναι καθ’ όλα ορθό κάποιο από τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας να αναζητήσει βοήθεια για να παρατείνει τη ζωή του και να εφαρμόσει ό,τι η ιατρική του υπαγορεύσει. Θα πρέπει όμως, και ο ίδιος και οι επιστήμονες να ενεργούν με πλήρη επίγνωση ότι η εξασφάλιση της υγείας και η ζωή γίνεται πρωτίστως με τη βοήθεια του ιατρού «των ψυχών και των σωμάτων ημών» και ότι δεν πρέπει να αποβλέπουμε μόνο στην βιολογική παράταση της ζωής αλλά στην παράταση της ζωής ως μιας ακόμη ευκαιρίας για περαιτέρω πνευματική πρόοδο και κυρίως για μετοχή στην εν Χριστώ Ζωή. Αυτό το οποίο είναι σημαντικό είναι να ανακαινίσουμε τη ζωή μας και όχι απλά να την παρατείνουμε, αφού η οποιαδήποτε παράταση κάποια στιγμή θα τελειώσει».

Ολοκληρώνοντας διευκρίνισε ότι: «η Ορθόδοξη Εκκλησία εν συνόλω δεν έχει λάβει επίσημη θέση για το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων. Όμως η μέχρι τώρα στάση της δεν είναι ούτε προτρεπτική, ούτε αποτρεπτική αλλά επιτρεπτική. Ό,τι κατά καιρούς ακούγεται ή δημοσιεύεται εκφράζει μεμονωμένες απόψεις που συνήθως προέρχονται από πρόσωπα, τα οποία επιθυμούν να συμβάλλουν στο φλέγον ζήτημα και τα οποία έχουν γνώση και εμπειρία της εκκλησιαστικής και της θεολογικής μας παράδοσης».

Ο δεύτερος ομιλητής της εκδήλωσης κ. Βασίλειος Φανάρας, Δρ. Θεολογίας του ΑΠΘ και εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας επί θεμάτων Βιοηθικής, μίλησε με θέμα: «Παρουσίαση του νέου νόμου 3984/11 - Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και άλλες διατάξεις» με έμφαση στο άρθρο 12 και τις παραγράφους που αφορούν στην «εικαζόμενη συναίνεση» του δότη και δημιουργούν πρόβλημα αποδοχής του από την Εκκλησία.

Προηγήθηκε μία σύντομη αναφορά στον προϋπάρχοντα Νόμο 2737/99, και στο σχετικό άρθρο 9, στην τροποποίηση του Νόμου που έγινε το 2007 προς την κατεύθυνση της « εικαζόμενης συναίνεσης», παρά τις αντιδράσεις της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, που τόνιζε ότι «η εικαζόμενη συναίνεση θα επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά».

Στη συνέχεια ο ομιλητής παρουσίασε το κείμενο του Σεβ. μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαου Χατζηνικολάου, ο οποίος δύο μήνες πριν την ψήφιση του Νόμου, τον Ιούνιο του 2011, τόνισε ότι «συναίνεση, που εικάζεται, δεν είναι συναίνεση», αλλά δυστυχώς η εισήγησή του δεν εισακούσθηκε.

Ο Δρ. Φανάρας περιέγραψε διεξοδικά τις κινήσεις και αντιδράσεις της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος μετά την ψήφιση του Νόμου 3984/11, οι οποίες κορυφώθηκαν με την άμεση ανάκληση του Αντιπροσώπου της από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.). Κατόπιν ο ομιλητής αναφέρθηκε διεξοδικά στη μέχρι σήμερα αντίδραση της Ελλαδικής Εκκλησίας σχετικά με την «εικαζόμενη συναίνεση», ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει και τις συζητήσεις του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β΄ με τον αρμόδιο Υπουργό Υγείας κ. Ανδρέα Λοβέρδο για την εξάλειψη της διάταξης αυτής. Παράλληλα, ο κ. Φανάρας παρουσίασε την Εγκύκλιο του Σεβ. Μητροπολίτου Πειραιώς κ. Σεραφείμ, με την οποία προτρέπει το ποίμνιο του να μη δεχθεί την «εικαζόμενη συναίνεση», καθώς και αυτήν του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομου Σαββάτου, ο οποίος μελετά το πρόβλημα της δωρεάς οργάνων από το ηθικό στο οντολογικό πεδίο.

Τέλος, εκφράζοντας την αντίθεσή του στην «εικαζόμενη συναίνεση», που μετατρέπει τη δωρεά σε αρπαγή, ο ομιλητής , αντί άλλου συμπεράσματος, προέβαλε υπόδειγμα πρόχειρης Υπεύθυνης Δήλωσης, διά της οποίας οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούσαν να δηλώσουν τη διαμαρτυρία και την αντίθεσή τους στο άρθρο 12 λόγω των δικών τους ηθικών, συνειδησιακών ή ακόμη και θρησκευτικών ενδοιασμών.

Ακολούθησε συζήτηση έντονου προβληματισμού, που βοήθησε στην αποσαφήνιση των ενστάσεων, κυρίως των αντιπροσώπων του πολιτικού χώρου για τις θέσεις της Εκκλησίας για τον «εγκεφαλικό θάνατο» και την «εικαζόμενη συναίνεση».

Όταν δεν υφίστανται σαφή και καθολικώς αποδεκτά επιστημονικά κριτήρια σε παγκόσμια κλίμακα για τον ακριβή προσδιορισμό της στιγμής του θανάτου, και όταν η δωρεά οργάνων μεταβάλλεται από οικειοθελή προσφορά σε αυθαίρετη αρπαγή τους, τότε οι επιφυλάξεις της Εκκλησίας είναι δικαιολογημένες και αναγκαίες.

Την εκδήλωση έκλεισε με τη σύντομη, αλλά μεστή ομιλία του ο Σεβ. Μητροπολίτης Κισσάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος, ο οποίος ευχαρίστησε τους ομιλητές, το ακροατήριο, το Γενικό Διευθυντή και τους Συνεργάτες του για την άρτια διοργάνωση της εκδήλωσης.