Εγκύκλιος του Δημητριάδος Ιγνατίου για το ιερό βάπτισμα

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 29 Μαρτίου 2010

Γράφτηκε από τον/την Ι.Μ. Δημητριάδος 19:10

Η Εκκλησία μας εξ αρχής ήταν και είναι πρώτα και κύρια λατρεύουσα κοινότητα. Η πίστη μας φανερώνεται στη λατρεία μας και η λατρεία μας δίνει υπόσταση στην πίστη μας.

Με επίκεντρο την κάθε επισκοπή συγκροτείται η κάθε τοπική εκκλησία, από την οποία προήλθαν οι ενορίες, οι οποίες και είναι το μικρότερο κύτταρο της Εκκλησίας. Κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής κάθε ενοριακής κοινότητας είναι ο ενοριακός ναός, που καλεί σε λατρευτική σύναξη ολόκληρο το τοπικό εκκλησιαστικό σώμα.

Με το παρόν μας Μήνυμα επιθυμούμε να σας γνωστοποιήσουμε μία συλλογική απόφαση των ιερέων της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, η οποία αφορά την τέλεση του Μυστηρίου της Βαπτίσεως. Με σκοπό, λοιπόν, την θεολογικά και ποιμαντικά καλύτερη λειτουργία της Ενορίας από τον προσεχή Οκτώβριο δεν θα επιτρέπεται η μεταβίβαση των Βαπτίσεων σ' άλλον Ιερό Ναό της Μητροπόλεώς μας. Η κάθε οικογένεια θα μπορεί να βαπτίζει τα νέα της μέλη μόνο στον Ενοριακό της Ναό.

Η απόφασή μας αυτή οφείλεται αποκλειστικά σε καθαρά θεολογικούς και ποιμαντικούς λόγους. Η απόσπαση των μυστηρίων (ιδιαίτερα των δύο εκκλησιολογικών μυστηρίων, της βαπτίσεως και του γάμου) από το λατρευτικό κέντρο της ενοριακής εκκλησιαστικής κοινότητας και η τέλεσή τους σε παρεκκλήσια, εξωκκλήσια κ.λπ. επέφερε μια βαθιά αλλοίωση του εκκλησιολογικού τους χαρακτήρα, τα θρησκειοποίησε, τα ιδιωτικοποίησε και τελείως τα εκκοσμίκευσε.

Τα μυστήρια αυτά από συγκεκριμένοι «τρόποι οργανικής ένταξης του ατομικού βίου στη ζωή του εκκλησιαστικού σώματος», από δυνατότητες ενσωματώσεως του ανθρώπου στο εκκλησιαστικό σώμα, στη θεανθρώπινη πραγματικότητα της Εκκλησίας, «κατέληξαν να γίνουν "ιδιωτικές ακολουθίες" για τον ατομικό αγιασμό και τη συμβατική διευθέτηση "θρησκευτικών καθηκόντων"».

Oι υπεύθυνοι εκκλησιαστικοί ποιμένες διαπιστώνοντας τη βαθιά αλλοίωση και εκκοσμίκευση των δύο αυτών μυστηρίων προχώρησαν στην προ τριετίας έκδοση μίας Εγκυκλίου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας μας, στην οποία γινόταν αναφορά στα αίτια του φαινομένου, που είναι, αφενός η ανεκτικότητα και συγκατάθεση των κληρικών σε αιτήματα που αλλοιώνουν τον εκκλησιολογικό και ιερό χαρακτήρα των μυστηρίων, και αφετέρου η πλημμελής η ανύπαρκτη κατήχηση του ποιμαινομένου λαού. Στην ίδια Εγκύκλιο συνιστούσε να αντιμετωπίσθεί η εκκοσμίκευση αυτή «μετά συνέσεως αλλά και αυστηρότητος» και να κατηχηθεί ο λαός στην σπουδαιότητα των ιερών μυστηρίων «δια παντός μέσου», δίνοντας και τη δυνατότητα σε κάθε Ιερά Μητρόπολη να αντιμετωπίσει το ποιμαντικό αυτό πρόβλημα με ειδική εγκύκλιο.

Ανιχνεύοντας, ως επίσκοπος, τη δική μας ευθύνη στη βαθιά αυτή αλλοτρίωση των ιερών μυστηρίων της Εκκλησίας και διακατεχόμενοι από την ίδια ποιμαντική αγωνία, παράλληλα με την μυστηριακή κατήχηση του λαού ‒που ενεργούμε και εμείς οι ίδιοι και ο ιερός μας κλήρος‒ προχωρήσαμε στη λήψη ορισμένων περισταλτικών μέτρων για τους γάμους, τις βαπτίσεις και τις κηδείες, πριν τρία επίσης χρόνια, το περιεχόμενο των οποίων υπήρξε προϊόν επισταμένης διαβουλεύσεώς μας με συμπρεσβυτέρους μας κληρικούς.

Τα μέτρα εκείνα, τα οποία δεν επέτρεπαν την τέλεση των μυστηρίων αυτών παρά μόνο στους ενοριακούς ναούς ‒το κέντρο της θείας λατρείας κάθε τοπικής εκκλησιαστικής κοινότητας‒ και όριζαν τις προϋποθέσεις τελέσεώς τους με τρόπο εύτακτο και ιεροπρεπή, υπήρξαν αφορμή να δεχθούμε πολλά ενθαρρυντικά σχόλια από συνεπισκόπους μας, αλλά ‒το σπουδαιότερο‒ έγιναν με ανακούφιση αποδεκτά από τον ποιμαινόμενο λαό μας. Η επαινετή ‒από τους ιερείς και τον λαό μας‒ εφαρμογή τους, ασφαλώς δεν επιλύει από μόνη της το πρόβλημα της εκκοσμικεύσεως και της εκκλησιολογικής αλλοιώσεως των μυστηρίων, ήταν όμως μία πρώτη αναγκαία προσπάθεια συμμορφώσεως μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης.

Έχοντας, συν Θεώ, επιτύχει τον πρώτο στόχο, που ήταν η επάνοδος τελέσεως των μυστηρίων από τα εξωκκλήσια στους ενοριακούς ναούς και η προσεκτική τέλεσή τους, κρίνουμε πλέον ως αναγκαίο να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, που είναι η τέλεση του μυστηρίου της Βαπτίσεως (καταρχήν) στην ενορία κάθε πιστού, και συνεπώς να προχωρήσουμε στην απαγόρευση μεταβιβάσεως της τελέσεως του μυστηρίου αυτού από ενορία σε ενορία εντός των ορίων της Μητροπολιτικής μας περιφέρειας.

Ο λόγος που μας αναγκάζει να προχωρήσουμε και στο μέτρο αυτό είναι βαθιά εκκλησιολογικός και ποιμαντικός. Είναι ανάγκη να βοηθήσουμε την ενορία και τους ποιμένες της, ώστε να παράγουν έργο θεοφιλές και σωτήριο και να συμβεί αυτό που ορίζει ο Κύριος περί του καλού ποιμένος: «...και τα πρόβατα της φωνής αυτού ακούει, και τα ίδια πρόβατα καλεί κατ᾽ όνομα και εξάγει αυτά...και τα πρόβατα αυτώ ακολουθεί, ότι οίδασι την φωνήν αυτού» (Ιω. ι’, 3-4). Πως, στην απρόσωπη εποχή που ζούμε, θα γνωρίσουν τον ποιμένα τους οι χριστιανοί μας και πως θα γνωρισθούν απ᾽ αυτόν, αν δεν υπάρχουν οι σχετικές ευκαιρίες, έστω και αυτές που συνδέονται με τα ιερά μυστήρια; Πως θα νοιώσουν ότι η κάθε ενορία είναι ένα σώμα, που έχει πολλά μέλη συνδεόμενα μεταξύ τους, όταν δεν δίδονται οι προς τούτο ευκαιρίες και αφορμές; 

Η ζωή του εκκλησιαστικού σώματος, η εν Χριστώ ζωή των πιστών, αναπτύσσεται και πραγματώνεται στα όρια της ενορίας. Αλλά και η (με τα ανθρώπινα δεδομένα) ακμή και παρακμή της ίδιας της Εκκλησίας συνδέεται άμεσα με την κατάσταση της ενορίας, που αποτελεί το κύτταρο της Εκκλησίας, την μικρότερη και σημαντικότερη ποιμαντικά υποδιαίρεσή της. Και είναι κοινή η διαπίστωση ότι η σύγχρονη ενορία διέρχεται βαθιά κρίση, που συνίσταται στην αδυναμία να λειτουργεί ως κοινωνία και ένωση προσώπων εν Χριστώ, ως οικογένεια του Θεού, ως ευχαριστιακή σύναξη που μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει τον κόσμο.

Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,

Στην πλουραλιστική κοινωνία που ζούμε ο καθένας επιλέγει τελείως ελεύθερα να εντάξει η όχι την προσωπική του ζωή δια του μυστηρίου της βαπτίσεως στην θεανθρώπινη ζωή της Εκκλησίας. Ακριβώς γι᾽ αυτό υπάρχει –και θα υπάρχει εσαεί– η Εκκλησία, για να παρέχει δια των ιερών μυστηρίων της, της διδασκαλίας και της εν γένει θείας λατρείας της τη ζωή του Θεού στους ανθρώπους, τρέφοντάς τους με τους σωστικούς χυμούς της θείας χάριτος.

Εκείνοι που επιλέγουν τα εκκλησιαστικά μυστήρια για να αγιάσουν τη ζωή τους, περιμένουν να συναντήσουν στην Εκκλησία τη γνησιότητα και την αλήθεια και όχι την αλλοτρίωση και την πλάνη. Γι᾽ αυτό οι κληρικοί έχουμε μεγάλη ευθύνη στο να διατηρήσουμε αυτή τη γνησιότητα της Εκκλησίας, όπου θα καταφεύγει για να την βρει όποιος την αναζητεί. Αν δεν φροντίσουμε, κλήρος και λαός, να αποτελεί η Εκκλησία αυτό που της χάρισε ο ιδρυτής της, δηλαδή την δι  αὐτῆς μυστηριακή φανέρωσή Του στον κόσμο, τότε θα εκκοσμικευθούμε και θα μετατραπούμε σε υπηρεσία παραγωγής και «πωλήσεως» θρησκευτικών τελετών, δουλεύοντας κάτω από τους νόμους της αγοράς. Ενεργώντας έτσι θα αναφανούμε ανάξιοι της αποστολής μας, θα έχουμε αποκρύψει την πολύτιμη παρακαταθήκη, που λέγεται Ιησούς Χριστός. Θα είμαστε υπόλογοι ενώπιόν Του και η Εκκλησία δεν θα έχει πλέον λόγο ύπαρξης. 

Ως επίσκοπος, φέρουμε την πρώτη και κύρια ευθύνη για τη γνησιότητα της ζωής της Εκκλησίας σε τοπικό επίπεδο. Γι᾽ αυτό, σας καλώ όλους, κλήρο και λαό, να συμβάλετε στην προσπάθεια περιφρουρήσεως της ιερότητας και του εκκλησιαστικού χαρακτήρα των μυστηρίων της Εκκλησίας, εφαρμόζοντας και το νέο αυτό μέτρο για το μυστήριο της βαπτίσεως, του οποίου η εφαρμογή θα αρχίσει από τον προσεχή Οκτώβριο 2010. 

Με άλλο ενημερωτικό σημείωμα της Ιεράς Μητροπόλεως δίδονται προς τους ιερείς μας οδηγίες για τις λεπτομέρειες του τρόπου εφαρμογής του νέου αυτού μέτρου. Το πολύμηνο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την έναρξη εφαρμογής του (Οκτώβριο του 2010) πρέπει να αποτελέσει χρόνο ενημερώσεως των ενοριτών μας όχι απλώς για την εφαρμογή ενός νέου μέτρου, αλλά κυρίως για την εκκλησιολογική και ποιμαντική του αναγκαιότητα. Ισχυρή πεποίθησή μας είναι ότι αναδεικνύοντας τα θεολογικά κριτήρια της παραπάνω πρωτοβουλίας μας οι άνθρωποι θα κατανοήσουν τη σημασία της μετοχής μας στο θεμελιώδες μυστήριο της Βαπτίσεως και την σπουδαιότητα της Ενορίας τους για την πνευματική τους ζωή. 

Ευχαριστώντας για τη συναντίληψη, εύχομαι ολοψύχως προς όλους εσάς, τους συμπρεσβυτέρους μας κληρικούς και τον ευσεβή λαό της τοπικής μας Εκκλησίας καλό και ευφρόσυνο σταυροαναστάσιμο Πάσχα!

Μετά θερμών πατρικών ευχών και αγάπης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ