Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος: «Χρέος μας να δώσουμε παράδειγμα στην κοινωνία»

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 14 Απριλίου 2010

Γράφτηκε από τον/την Δάμωνας Δαμιανός – Παρατηρητής Θράκης 19:35

Ένας ξεχωριστός Ιεράρχης ο οποίος διακονεί εδώ και μερικά χρόνια ως μητροπολίτης την Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως και Σαμοθράκης είναι ο κ. Άνθιμος.

Με εξαιρετικό ποιμαντορικό έργο στην επαρχία του, με σημαντικές ιερατικές, και όχι μόνο, σπουδές στο ενεργητικό του, με λόγο διεισδυτικό που τον αφουγκράζεται η τοπική κοινωνία, οι απόψεις του κ. Άνθιμου δίνουν τροφή πάντοτε για σχόλια και συζητήσεις και σε καμία περίπτωση δεν περνούν απαρατήρητες.

Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του περί αποποίησης του μισθού του ως ένδειξη συνεισφοράς στην οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα ο «Παρατηρητής της Θράκης» συνομιλεί σήμερα με τον Ιεράρχη του γειτονικού νομού σε μια συνέντευξη η οποία αναμένεται να συζητηθεί για τις ευθείες απαντήσεις που ο κ. Άνθιμος δίνει σε «δύσκολες» ερωτήσεις που αφορούν στις σχέσεις της Εκκλησίας με την ελληνική κοινωνία, την οικονομική κρίση που βιώνει ο τόπος καθώς επίσης και τη στάση της εκκλησίας μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον όπως είναι αυτό της Θράκης.

Δ.Δ.: Σεβασμιώτατε, Χριστός Ανέστη. Η πρόσφατη δήλωσή σας για αποποίηση του μισθού σας ως ένδειξη συνεισφοράς στην οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα, προκάλεσε ευμενή σχόλια στην κοινωνία, αλλά και αντιδράσεις μεταξύ ομολόγων σας στην Ιεραρχία. Γιατί το κάνατε;

Μ.Α.: Η δήλωση αποτελεί συμβολική και πραγματική έκφραση αγωνίας για την οικονομική δυσπραγία που έρχεται. Η ποιμένουσα Εκκλησία οφείλει να συμπαρασταθεί στο λαό της και οι επίσκοποι έχουμε χρέος να δώσουμε παράδειγμα. Δεν επιδιώκω τον έπαινο και κατανοώ την απορία των αδελφών μου, επειδή για εκείνους, όπως και για μένα, ο μισθός είναι το μόνο μας εισόδημα. 

Αντίδωρο της προσφοράς τους προς την κοινωνία ο μισθός των κληρικών

Δ.Δ.: Οι συνειρμοί που δημιουργούνται στους πολίτες είναι αυτονόητοι, αφού ο καθένας θα μπορούσε να υποθέσει ότι εφόσον ένας Μητροπολίτης μπορεί να ζήσει χωρίς τον μισθό του από το ελληνικό δημόσιο, προφανώς μπορούν να το πράξουν και οι υπόλοιποι.
Μ.Α.: Να κάνουμε μια διευκρίνηση. Οι άγαμοι κληρικοί, ως μοναχοί, δεν έχουμε τις υποχρεώσεις των εγγάμων αδελφών μας. Εκείνοι έχουν συζύγους και παιδιά, γι’ αυτό η Πολιτεία έχει αναλάβει την μισθοδοσία τους, ως αντίδωρο της προσφοράς τους στην ελληνική κοινωνία. Εξάλλου η μισθοδοσία των ορθοδόξων κληρικών άρχισε την τελευταία δεκαετία να πραγματοποιείται και σε ευρωπαϊκές χώρες, για διάφορους ευνόητους λόγους. 

Δ.Δ.: Θα σας προκαλούσε έκπληξη το γεγονός, αν σας ομολογούσα ότι δεν αντιλαμβάνομαι τον λόγο για τον οποίο θα πρέπει οι ιερωμένοι οποιουδήποτε δόγματος ή γνωστής θρησκείας, ακόμα και της κατά το Σύνταγμα «επικρατούσας», να πληρώνονται ως δημόσιοι υπάλληλοι από το ελληνικό κράτος;

Μ.Α.: Εκπλήσσομαι που δεν το αντιλαμβάνεσθε! Όλα τα Κράτη γνωρίζουν ότι οφείλουν στους πολίτες τους, όχι μόνο υλική τροφή αλλά και πνευματική. Θα άξιζε κάποτε να καταγραφεί σοβαρά η καθημερινή προσφορά πνευματικού επιστηριγμού που παρέχουν οι ιερείς στους ενορίτες τους, που είναι συγχρόνως και πολίτες του Κράτους.

Οι ιερείς μας στους Ναούς, είναι κοντύτερα στον πονεμένο έλληνα, περισσότερο από κάθε κρατική υπηρεσία. Δεν αναφέρομαι καθόλου στο φιλανθρωπικό έργο μέσω των Ιδρυμάτων της που επιτελεί η Εκκλησία, όταν και όσο μπορεί, συμπληρώνοντας έτσι την Προνοιακή πολιτική του Κράτους μας. Το γνωρίζετε καλά ότι η πρόσφατη ιδιωτική παρέμβαση στο χώρο είναι πανάκριβη για τον φτωχό έλληνα και απλησίαστη. 

Να δωρίσει η Εκκλησία τις πολλές αναξιοποίητες ακίνητες εκτάσεις της

Δ.Δ.: Η Εκκλησία αντιδρά στην προοπτική της φορολόγησής της, επιδιώκοντας ευμενέστερους όρους από αυτούς που αρχικά συζητούσε η κυβέρνηση, την στιγμή που οι πολίτες καλούνται να συνεισφέρουν με αιματηρές οικονομικές θυσίες για την διάσωση της χώρας από την χρεοκοπία. Είναι δίκαιο αυτό;

Μ.Α.: Προσωπικά πρότεινα να δωρίσει η Εκκλησία τις μετοχές της ΕΤΕ στο Κράτος συνεισφέροντας στις θυσίες στις οποίες αναφέρεσθε. Καθώς και τις χιλιάδες των στρεμμάτων (δασικών, αρχαιολογικών, διακατεχομένων) που δεν μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε. Το να κυλήσει η φορολογία στις Μητροπόλεις και να κατασταθούν αυτές ανήμπορες να ανταποκριθούν στο φιλανθρωπικό έργο που επιτελούν, είναι δίκαιο; Μην θεωρήσετε απειλή το ερώτημα. Τι άλλο πράττουν εκτός από φιλανθρωπία οι Μητροπόλεις; Συνέδρια, φιέστες, συμπόσια, ημερίδες; Κάνετε μιά έρευνα και θα διαπιστώσετε.

Τα Κόμματα στην Αντιπολίτευση φωνάζουν για χωρισμό - όταν γίνουν Κυβέρνηση ψιθυρίζουν για επαναπροσδιορισμό των σχέσεων

Δ.Δ.: Πώς αντιλαμβάνεσθε εσείς την άποψη για τον διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας και πώς τοποθετείστε έναντι αυτής της προοπτικής;

Μ.Α.: Εμείς χωρισμό δεν θα ζητήσουμε ποτέ, επειδή φοβόμαστε ότι η πολιτική δύναμη την οποία θα αποκτήσει η Εκκλησία, θα μας εκτροχιάσει από τον πνευματικό μας στόχο. Αν μας επιβληθεί, θα πούμε χαμηλόφωνα ‘δόξα νάχει ο Θεός’. Εμείς ξέρουμε να ζούμε με διάφορες μορφές σχέσεως με τις κατά τόπους Πολιτείες. Οι πανίσχυρες Μητροπόλεις μας και Αρχιεπισκοπές στην Ευρώπη και στην Αμερική, δεν έχουν επίσημες σχέσεις με τα Κράτη. Αλήθεια, για τις ανεπίσημες αμφιβάλλετε; Να προσθέσω και κάτι ακόμα: δεν είμαι σίγουρος ότι η ελληνική Πολιτεία θέλει κάποιου είδους χωρισμό. Συνήθως τα Κόμματα όταν είναι στην Αντιπολίτευση φωνάζουν για χωρισμό. Όταν γίνουν Κυβέρνηση ψιθυρίζουν για επαναπροσδιορισμό των σχέσεων. 

Δ.Δ.: Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει υιοθετήσει καταφανώς ένα διαφορετικό μοντέλο άσκησης των καθηκόντων του σε σχέση με εκείνο που βιώσαμε στην εποχή του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Είναι λιγότερο «επικοινωνιακός», περισσότερο εγκρατής και διαλλακτικός στις αντιδράσεις του, αποφεύγει τις κοσμικότητες και τις παρεμβάσεις για όλα τα ζητήματα. Εσείς, με ποια από τις δύο αντιλήψεις θα λέγατε ότι βρίσκεστε εγγύτερα;

Μ.Α.: Θα επέλεγα μια μέση οδό. Η κράδη του χριστοδουλικού δακτύλου δεν έγινε αποδεκτή από την εξουσία του τόπου μας. Η ιερωνυμική σιωπή, θεωρώ ότι είναι τιμωρία του λαού μας.

Όσο η Ευρώπη δεν μιλάει για πνευματική σύγκλιση τόσο περισσότερο εμείς θα επιμένουμε σε πολιτιστική ομοιογένεια

Δ.Δ.: Θα σας ρωτήσω κάτι που πάντοτε μου φαινόταν αντιφατικό. Έχω στον μυαλό μου την Εκκλησία ως έναν μεγάλο πνευματικό οργανισμό που καλύπτει υπό την σκέπη της όλο τον κόσμο ανεξάρτητα από το πού πιστεύει, αν πιστεύει, ποιας καταγωγής είναι και τι χρώμα δέρματος έχει. Από την άλλη, βλέπω από την πλευρά διαφόρων εκπροσώπων της ελλαδικής Εκκλησίας να εκπέμπεται πολλές φορές ένας εθνοκεντρικός λόγος που αγγίζει κάποιες στιγμές τα όρια σκληρών εθνικιστικών τοποθετήσεων. Πώς συμβιβάζεται αυτό το πράγμα με την πίστη στον τριαδικό Θεό;

Μ.Α.: Έχετε δίκιο και βλέπετε σωστά αυτή την αντίφαση. Μα, σας παρακαλώ να μας καταλάβετε. Από τη μια, ως ποιμένες και διδάσκαλοι διδάσκουμε την Πίστη μας που λέει, πράγματι, ότι ‘εν Χριστώ’ δεν υπάρχουν εθνικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων.

Γι΄ αυτό και όλους τους μετανάστες στην Αθήνα τους τρέφει η Εκκλησία. Από την άλλη, είμαστε φορτισμένοι από την γενική αλλά και την εκκλησιαστική ιστορία που μας διδάσκουν ότι η συνύπαρξη λαών με διαφορετική εθνική συνείδηση είναι ουτοπία.

Όσο η Ευρώπη δεν μιλάει για πνευματική σύγκλιση των Χωρών της, (παρά μόνο για οικονομική, που είδαμε κι αυτή πόσο χαλαρή είναι) τόσο περισσότερο εμείς θα επιμένουμε σε πολιτιστική ομοιογένεια, χωρίς βεβαίως αποκλεισμό κανενός. 

Πολυπολιτισμικότητα σημαίνει συγχώνευση πολιτιστικών στοιχείων και κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στη Θράκη

Δ.Δ.: Η Θράκη αποτελεί μια πολυπολιτισμική περιοχή, που την χαρακτηρίζει διαχρονικά η συμβίωση χριστιανικών και μουσουλμανικών πληθυσμών, ως ένα πρότυπο μοντέλο που σε πολλές άλλες περιπτώσεις στα Βαλκάνια και αλλού δεν μπόρεσε να επιβιώσει. Η τοπική Εκκλησία πώς βιώνει αυτή την σύνθετη πραγματικότητα της περιοχής μας;

Μ.Α.: Νομίζω ότι αυτό το πρότυπο για το οποίο μιλάτε, είναι φαινομενικό. Όσο οι πληθυσμοί κρατούν υψωμένα τα στεγανά μεταξύ τους κι όσο οι δημογραφικοί αριθμοί προοδεύουν αντιστρόφως ανάλογα. Ας μη στρουθοκαμηλίζουμε. Πολυπολιτισμικότητα σημαίνει συγχώνευση και αλληλοπεριχώριση πολιτιστικών στοιχείων κι εδώ κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Δ.Δ.: Στην Κομοτηνή το μοναδικό Γηροκομείο που λειτουργεί και εποπτεύεται από την Μητρόπολη φιλοξενεί αποκλειστικά χριστιανούς τροφίμους γέροντες, παρά το γεγονός ότι ο μισός πληθυσμός είναι μουσουλμανικός και άρα υπάρχουν και αντίστοιχες ανάγκες. Εσείς, στα όρια της δική σας Μητροπόλεως, θα παίρνατε την πρωτοβουλία για την δημιουργία ιδρυμάτων που θα φιλοξενούσαν και αλλόθρησκους στους κόλπους τους;

Μ.Α.: Όχι. Αποκλειστικό ίδρυμα για αλλόθρήσκους δε θα δημιουργούσα, επειδή θα αντιμετωπίζονταν από τους ίδιους τους αλλόθρήσκους με καχυποψία και επειδή δεν συμφωνώ με γκετοποιήσεις. Στα Γραφεία της Μητροπόλεώς μου, όμως, εργάζεται μόνιμα μουσουλμάνος. Στο Ίδρυμα του Αγίου Κυπριανού εργάζεται μόνιμα μουσουλμάνος νοσηλευτής και περιθάλπονται ομόθρησκοί του. Εξάλλου η στάση της τοπικής Εκκλησίας πρέπει να είναι πολύ διακριτική. 

Δ.Δ.: Έχετε ταχθεί με ιδιαίτερη ένταση εναντίον της επένδυσης του χρυσού στην Θράκη. Συμμερίζεσθε, τους φόβους συμπολιτών σας για περιβαλλοντική επιβάρυνση της ευρύτερης περιοχής και του Θρακικού πελάγους από την λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης;

Μ.Α.: Είναι δύο ξεχωριστά θέματα. Για την εξόρυξη του χρυσού ήμουν και είμαι αρνητικός, εκφράζοντας προσωπική άποψη αλλά και τη λαϊκή βούληση. Τώρα, εγώ μεν παραμένω σταθερός, βλέπω όμως, ότι οι συμμαχίες γύρω μας αλλάζουν και πρέπει να επανέλθουμε.

Για τον αγωγό πετρελαίου τα πράγματα έχουν αλλιώς. Το έργο είναι πρωτίστως εθνικής σημασίας για την περιοχή. Έχει υπογραφεί από τρεις Πρωθυπουργούς και είναι ανεδαφικό να το επαναφέρουμε σε μηδενική βάση.

Η τεράστια ευθύνη μας είναι η σμίκρυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τα ανταποδοτικά οφέλη. Αλλιώς θα κυνηγάμε χίμαιρες και κατασταθούμε θεατές, όχι πρωταγωνιστές.

Η σύγκλιση των δύο εκκλησιών θα αποβεί σωτήρια για το ιστορικό της γόητρο

Δ.Δ.: Πώς οραματίζεσθε τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας τα επόμενα χρόνια στο επίπεδο του παγκόσμιου διαθρησκευτικού διαλόγου και πόσο μακριά ή κοντά πιστεύετε ότι βρισκόμαστε από την επανένωση της δυτικής με την ανατολική χριστιανική Εκκλησία;

Μ.Α.: Πολύ καίρια τοποθετείτε την ερώτησή σας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ξέρει να συνδιαλέγεται με τους αλλόθρήσκους, η Ευρώπη δεν ξέρει.

Η Ευρώπη έχει «ειδίκευση» σε θρησκευτικούς πολέμους και τέτοιοι φοβάμαι ότι σύντομα θα αρχίσουν. Γι’ αυτό η σύγκλιση της Ανατολικής Εκκλησίας με τη Δυτική, πρέπει να αποτελεί πρώτιστη φροντίδα του συνολικού Χριστιανισμού.

Αυτή η σύγκλιση θα αποβεί σωτήρια για το ιστορικό της γόητρο, για τη σωτηριολογική της διδασκαλία, αλλά και για τις μειονότητες του ευρωπαϊκού Χώρου. Αυτά σε επίπεδο πολιτικού χριστιανισμού.

Σε επίπεδο πνευματικότητος η Ένωση των Εκκλησιών αποτελεί θέμα προσευχής του Ιησού Χριστού στη Γεθσημανή, οπότε πρέπει να είναι επιδίωξη όλων μας.

Όσων τουλάχιστον πιστεύουν στη δραστικότητα των λόγων του Ευαγγελίου και δεν ξεχνούν ότι ‘η Εκκλησία είναι, όταν ανοίγεται’. 

Δ.Δ.: Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα για την ξεχωριστή τιμή που μου κάνατε να δεχθείτε τις ερωτήσεις μου.

Μ.Α.: Σας ευχαριστώ κι εγώ πολύ για την σοβαρή ευκαιρία που μου δώσατε. Αληθώς ανέστη.