Tο τέταρτο μάθημα του Ελεύθερου Πανεπιστημίου της Ι.Μ. Κερκύρας

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 08 Μαΐου 2014

Γράφτηκε από τον/την Ι.Μ. Κερκύρας- 14.55

Με επιτυχία και με μεγάλη συμμετοχή έγινε την Δευτέρα 5 Μαΐου 2014 το τέταρτο μάθημα του Ελεύθερου Πανεπιστημίου που διοργανώνει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά η Ιερά Μητρόπολις Κερκύρας.

Η εκδήλωση έγινε στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως και εισηγητής ήταν ο Πρωτ. Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής και διευθυντής σπουδών στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και ερευνητής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Winchester.

Το θέμα του μαθήματος ήταν «Ορθόδοξη Θεολογία και Ψυχανάλυση». Ο εισηγητής επεσήμανε ότι η ψυχανάλυση έχει τις ρίζες της όχι στον Φρόυντ, αλλά στον τρόπο με τον οποίο ο δυτικός πολιτισμός είδε τον κόσμο και τον άνθρωπο.

Έκανε λόγο για το αυτο-αναφορικό υποκείμενο, όπως το συναντούμε στη θεολογία των Δυτικών Πατέρων Ιερού Αυγουστίνου και Θωμά Ακινάτη.

Αυτή η αντίληψη οδήγησε την Δύση να βλέπει το Θεό ως κλεισμένο στον εαυτό Του και τον κόσμο να έγκειται απέναντι στο Θεό.

«Ο Θεός αγαπά τον κόσμο γιατί βλέπει σ’ αυτόν την δική Του τελειότητα» είναι ο τρόπος ερμηνείας της σχέσης Θεού και κόσμου κατά την Δύση. Αυτό οδηγεί και τον άνθρωπο να αγαπά τον εαυτό του και επομένως τον Θεό που τον δημιούργησε, εάν πιστεύει στο Θεό. Κατά τους Έλληνες Πατέρες και ιδίως κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή κλειδί για την ερμηνεία του κόσμου είναι το «ομοούσιον».

Όπως ο Θεός είναι μία ουσία και τρία πρόσωπα τα οποία υπάρχουν ως Αγάπη, έτσι και τον κόσμο ο Θεός τον δημιούργησε και τον συντηρεί όχι ως απότοκο της δικής Του τελειότητας ή για να καθρεφτίζεται αυτοαναφορικά σ’ αυτόν, αλλά από αγάπη, δοτικότητα και συνεχές μοίρασμα.

Γι’ αυτό και η Ορθόδοξη Θεολογία δεν βλέπει την σχέση του ανθρώπου με το Θεό ως γεγονός νόησης ή περισσότερο ως απότοκο του φόβου για τον Θεό ή τον θάνατο, αλλά ως μία συνεχή κίνηση αγάπης η οποία έξω βάλλει τον φόβο.

Η ψυχανάλυση, κατά τον εισηγητή, είναι μία απόπειρα να δημιουργήσει ισορροπία ανάμεσα στον εγωκεντρικό άνθρωπο, ο οποίος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα απωθημένα και τις αδυναμίες του «εγώ» ου, το γεγονός δηλαδή της ατέλειάς του, ενώ τα τελευταία χρόνια, με την σχολή της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας γίνεται μία απόπειρα να επανενταχθεί ο άνθρωπος στην κοινότητα, έστω και χωρίς να μοιράζεται με τον άλλο στοιχεία του εαυτού του ή τον ίδιο τον εαυτό του.

Τουλάχιστον να μπορεί να συνυπάρχει. Σύνθημα του πολιτισμού το «να περνάμε καλά», γεγονός που υποδηλώνει ένα βαθύτερο πλέον ναρκισσισμό, καθότι ακόμη και η σχέση με τον πλησίον και την κοινότητα αφορμάται από την προσωπική ωφέλεια και καταξίωση.

Για την ορθόδοξη θεολογία όμως δεν αρκεί η συμμετοχή στην κοινότητα, αλλά χρειάζεται το μοίρασμα. Η ταπείνωση της παραδοχής των ατελειών και η δια της ασκήσεως εργασία για περισσότερη αγάπη και άνοιγμα του ενός στον άλλο.

Η Εκκλησία, τόσο στην ενοριακή όσο και στην μοναστηριακή της διάσταση, λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά για τον άνθρωπο, χωρίς να το δηλώνει ή να είναι αυτοσκοπός της, καθώς ο άνθρωπος κοινωνεί Θεό και συνάνθρωπο και μέσα από τις όποιες δραστηριότητες της κοινότητας ενθαρρύνεται να ανοιχτεί, να μοιραστεί, να προσφέρει τα χαρίσματά του.

Παράλληλα, η ορθόδοξη ασκητική τονίζει την κάθαρση και την άφεση των αμαρτιών και όχι απλώς την τακτοποίηση της συνείδησης του ανθρώπου ή την αναγνώριση ότι μπορεί να αφήσει πίσω μερικά λάθη ή δυσκολίες ή τραύματα.

Η ορθόδοξη θεολογία τονίζει την αμοιβαιότητα και όχι τον εγωκεντρισμό ή τον ναρκισσισμό και εδώ υπάρχουν πολλά περιθώρια διαλόγου με την ψυχανάλυση

Σε χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος επεσήμανε την ανάγκη για περισσότερη ασκητικότητα και μετοχή στη ζωή της Εκκλησίας, όπως επίσης και το γεγονός ότι δια της αγάπης ο άνθρωπος μπορεί να βρει τον γνήσιο εαυτό του, ευχαριστώντας τον ομιλητή για την πλούσια σε περιεχόμενο ομιλία του.

Στη συνέχεια έγινε ένας ζωντανός διάλογος με ενδιαφέροντα ερωτήματα.

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ένωση Χριστιανών Επιστημόνων.