Η Ι.Μ. Σταγιάδων μέσα από τη "ματιά" του Παύλου Μελά

Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 01 Ιουλίου 2014

Γράφτηκε από τον/την 12.35

Σημαντικά στοιχεία για το ιστορικό μοναστήρι της Ιεράς Μονής Σταγιάδων μας δίνουν δύο επιστολές του Παύλου Μελά, τις οποίες έστειλε στη σύζυγό του κατά την παραμονή του σε αυτό.

Η Ιερά Μονή Σταγιάδων, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, χτίστηκε το 1004 μ.Χ. και έχει μια μακρόχρονη ιστορία, η οποία είναι σχεδόν άγνωστη.

Θέλοντας να δημιουργήσει ένα σύγχρονο αφιέρωμα στη Μονή αυτή, ο Αριστοτέλης Ράπτης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κατασκεύασε μια ιστοσελίδα (www. Adraptis.com/stagiades), όπου ανήρτησε περιγραφές και ιστορικά στοιχεία που έχουν καταγραφεί και προέρχονται, είτε από προφορικές μαρτυρίες ηλικιωμένων -κυρίως περιοίκων- είτε από μελέτη χειρογράφων που έχουν περισωθεί στο μοναστήρι.

Ο Παύλος Μελάς κατά τη διαμονή του στο Μοναστήρι έγραψε δυο επιστολές στη σύζυγό του.

Η μία από τις δύο, όπως μας την παραχώρησε ο κ. Ράπτης, αναφέρει τα εξής:

"Νάτα μου,

Χθες, όταν έτελείωσα τό γράμμα μου, επήγα εις τήν έκκλησίαν τής μονής με τους άνδρας μου. Είναι παλαιότατη, βυζαντινή. Οι τοίχοι κατάμαυροι, σχεδόν σκεπασμένοι με εικόνας αγίων φωτίζεται μόνον από ενα μικρόν παράθυρον επάνω εις την αύλήν της μονής. Άκούσαμεν τον έσπερινόν πρώτα και κατόπιν μας μετέλαβεν ό γέρων χωρικός ιερεύς της μονής. Ουδέποτε με τόσην κατάνυξιν μετέλαβα. Ό νους μου διαρκώς έστρέφετο προς Εκείνον ό όποίος χάριν ημών και τής θείας θρησκείας Του υπέστη το μαρτύριον. Το μέγεθος τής θυσίας Του, το μέγεθος τής αποστολής Του μ' έκαμναν να αισθάνωμαι πόσον μικροί και πόσον μακράν Αύτού ευρισκόμεθα, άλλα και συγχρόνως μ' ενεθάρρυναν. Πάντοτε Τον έλάτρευσα δια τήν θρησκείαν Του και Τον έθαύμασα διά τήν θυσίαν Του. Ελπίζω να μας βοηθήση. Αισθάνομαι τώρα ισχυρός, γενναίος και καλύτερος έτοιμος δε νά κάμω τα πάντα.

Μετά τήν Μετάληψιν, έδειπνήσαμεν ελαφρά και κατόπιν με τον λοχίαν, τον καλόν αυτόν άνθρωπον επί κεφαλής, έπεράσαμεν τα σύνορα και ευρισκόμεθα ασφαλώς έδώ.

Χαίρε, αγάπη μου, μη με σκέπτεσαι πλέον έμενα, άλλ' εύχήσου διά τήν έπιτυχίαν τής άγιας αποστολής μας. Φίλησε τήν μητέρα μου και τους αδελφούς μου, ως επίσης όλην τήν άγίαν έλληνικήν και χριστιανικήν οίκογένειάν σου

Τά παιδιά φιλώ και ευλογώ

Παύλος

Έν βία διότι επιστρέφει ο οδηγός μας".

Η ιστορία της Μονής

Η Ιερά Μονή Σταγιάδων, όπως αναφέρει στη διπλωματική της εργασία η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Δήμητρα Κυριακάκου, είναι μεν χτισμένη το 1004, αλλά έχει δεχτεί πολλές αλλαγές στην πορεία των αιώνων, γεγονός που επιτρέπει να δούμε στοιχεία από την παλιά, αλλά και από τη νέα αρχιτεκτονική.

Σημαντική θέση κατέχουν οι τοιχογραφίες, οι οποίες, όπως και σε άλλους ναούς και μοναστήρια, παρουσιάζουν θέματα από την Αγία Γραφή.

Έχει πλούσια βιβλιοθήκη, η οποία αποτελείται από βιβλία του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα. Τα περισσότερα απ' αυτά σώζονται με τις ενθυμήσεις τους, οι οποίες μας δίνουν αρκετές πληροφορίες για τη ζωή των μοναχών, την προέλευση των βιβλίων κ.ά.

Η πορεία του μοναστηριού μέσα στους αιώνες έχει δημιουργήσει μια μεγάλη ιστορία. Μέσα από την εργασία θα μας δοθεί η ευκαιρία να αναφερθούμε στην ιστορική του πορεία, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα.

Το μοναστήρι ενώνει την αρχαία Ελλάδα με τη νεότερη, καθώς έχει χτιστεί στη βυζαντινή κωμόπολη των Σταγών, η οποία τοποθετείται στα ερείπια της αρχαίας πόλης του Αιγινίου, στην περιοχή της Εστιαιώτιδας Θεσσαλίας.

Οι προφορικές παραδόσεις, τα αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και ιστορικά στοιχεία συνθέτουν την ιστορία του.

Η συμβολή της Μονής Σταγιάδων είναι σημαντική κατά τον 19ο αιώνα, την εποχή της ελληνικής επανάστασης, αλλά και αργότερα κατά τους δύο Βαλκανικούς και τους δύο Παγκόσμιους πολέμους. Μοναχοί, οι οποίοι έζησαν εκεί, ήταν σημαντικές προσωπικότητες.

Έδειξαν αγάπη και αφοσίωση στο έργο τους και πολλές φορές ακόμα και με αυταπάρνηση υπερασπίζονταν το δίκαιο. Στον 20ό αιώνα, συγκεκριμένα το 1968, το μοναστήρι μετατρέπεται σε γυναικείο. Στις μοναχές οφείλεται η συνέχιση της ύπαρξης του μοναστηριού και η διατήρηση της μοναστικής παράδοσης μέχρι σήμερα.

Από στοιχεία που υπάρχουν σε βιβλία της μονής, όπως το Μοναχολόγιο και το Πρωτόκολλο, παίρνουμε πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των μοναχών, τις σχέσεις τους με την Μητρόπολη ή το επίσημο ελληνικό κράτος, αλλά και τις επαφές τους με τους κατοίκους των γύρω περιοχών.