Αγιορείτης απαντά σε εγκύκλιο Εκκλησίας της Κρήτης

Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 06 Οκτωβρίου 2009

Γράφτηκε από τον/την Ιερομόναχος Διόδωρος Αγιορείτης / 12:30

Αγιορείτης μοναχός με αφορμή την «αυστηρή» εγκύκλιο περί Ηγουμένων της Επαρχιακής Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας

της Κρήτης, μας έστειλε το κάτωθι τεκμηριωμένο κείμενο:

 

Μετά μεγίστου ενδιαφέροντος, μετετραπέντος  βαθμηδόν εις έκπληξιν, ανέγνωσα την  σχετικήν περί Ηγουμένων έγκύκλιον τής Επαρχιακής Ιεράς  Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.

 

Η εν λόγω εγκύκλιος, συνίσταται υπό πλήθους αντικανονικών και αντιπαραδοσιακών έντολών-διατυπώσεων, υπό χονδροειδεστάτου ελλείψεως και γνώσεως της λειτουργικής τάξεως και των μοναστικών θεσμών, αλλά και υπό νοσηράς εκκλησιολογίας.

 

Μετ’αισθήματος εντόνου ανησυχίας  δια τάς κανονικολειτουργικάς αταξίας  και θεσμικάς ανωμαλίας τάς οποίας επιτάσσει, επιβάλλει και θεσμοθετεί, θα ήθελα να επισημάνω τα εξής.

 

Κατά τήν  εκκληισαστικήν τάξιν και παράδοσιν, το όνομα του Ηγουμένου μνομονεύεται και εις τήν μεγάλην συναπτην και και εις τήν εκτενή.

 

Παραπέμπω  εις το Ιερατικόν εκδόσεως Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας αλλά και εις  τήν σύγχρονον τάξιν και αρχαίαν  παράδοσιν του Αγίου Όρους, Κύπρου και Ελλάδος.

 

Εις μέν  τα Σταυροπήγια, ο Ηγούμενος φέρει μανδύαν και πατερίτζαν (ήτοι ποιμαντορικήν  ράβδον μετά διττής οφιοειδούς απολήξεως εις το άνω άκρον) οσάκις χοροστατεί, εις πανηγυρικήν τράπεζαν, και  εις επίσημον δοχήν αυτού.

 

Εις δε τάς ενοριακάς, ο Ηγούμενος  χοροστατεί μετά μανδύου και πατερίτζας εις τήν πανήγυριν τής Μονής  αυτού και ότε άγει τα ονομαστήρια  του. Η δε πρόσκλησις Ηγουμένου, χρήζει αδείας του επιχωρίου Επισκόπου μόνον δι  ἐνοριακάς Μονάς.

 

Το χρώμαν του μανδύου είναι βύσσινον και  ουχί μέλαν. Διότι ο μέλας μανδύας είναι μέρος τής μοναχικής  ενδυμασίας και κοινός δια πάντας τους μοναστάς. Ο δε βύσσινος μανδύας  είναι κοινός και δια τους Ηγουμένους και δια τους Επισκόπους.

 

Πορφυρούν  μανδύαν φέρει μόνον ο Κύπρου κατ’ αρχαίαν εκκλησιαστικήν παράδοσιν, ως προνομίαν παραχωρηθείσαν αυτώ υπό του αυτοκράτορος τών Ρωμαίων. Αργότερον το προνόμιον επεξετάθη  εις τους Προκαθημένους των Εκκλησιών δια το εθναρχεύειν.

 

Σημειωτέον  δε, ότι τα εις Σταυροπήγια δύνανται οι Ηγούμενοι αυτών να προσκαλέσωσιν  έτερον Ηγούμενον, Επίσκοπον δι  οίανδήποτε ιεροπραξίαν, να κείρωσιν μοναχόν και να χειροθετήσουν  αναγνώστιν άνευ τής αδείας τινός  Επισκόπου.

 

Αι τοιαύται μοναί δέν  επιχωριάζουν ως προς τήν εκκλησιαστικήν άρχήν,  διότι υπάγωνται εις τόν  Οικουμενικόν Θρόνον και κέκτηνται  ως κυριάρχην Επίσκοπον τόν εκάστοτε Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην. Επίσης, κληρικοί οιουδήποτε βαθμού, ιεροπρακτούν εις Σταυροπήγιον τη αδεία του  Καθηγουμένου μόνον.

 

Περί δε τής βακτηρίας (ο όρος αρχιερατικόν μπαστούνι αδόκιμος και σόλοικος) τα εξής. Βακτηρίαν, φέρουν άπαντες  οι Ηγούμενοι και Ηγουμένισσες, ως το κατ  ἐξοχήν διάσημον και διακριτικόν  του αξιώματός αυτών. Τυγχάνει σύμβολον τής ποιμαντικής αυτών ιδιότητος και εξουσίας επί των λογικών αύτών προβάτων.

 

Μαρτυρία  περί τούτου ευρίσκεται εις το Τυπικόν της Μονής Ευεργέτιδoς «προσειρίσαντες  τε και τήν βακτηρίαν αυτή»1 και «ποιήσαντα τε βαθείας γονυκλισίας τρεις επί της αγίας τραπέζης, λαμβάνειν εκείθεν το τυπικόν και την βακτηρίαν, επιφωνούντων πάντων το Άξιος, και ίστσθαι εις τον αρμόδιον τόπον»2.

 

Ομοίως  μαρτυρείται και υπό του Κτητορικού χρυσοβούλλου του αυτοκράτορος Ιωάννου  Κομνηνού δια τήν Μονή Παντοκράτορος «Είτα και την ποιμαντικήν ράβδον ο χειροτονούμενος, απ  αυτής τής του Παντοκράτορος  εικόνος μετά πολλής τής ευλαβείας  υποδέξεται»3.

 

Ωσαύτως δε και ο αυτοκράτορ Μιχαήλ Παλαιολόγος δια του χρυσοβουλλίου λόγου του προς τήν Μονήν Αύξεντίου  γράφει «Είτα κατά τήν ειωθυίαν τοις βασιλεύσι προχείρησιν, την αυτήν παρά του βασιλέως ράβδον και βακτηρίαν εγχειρισθήσεται 4.

 

Περί  δε τών επιτιμίων, βεβαίως  και δύνανται, συνωδά τοίς εκκλησιαστικοίς κανόσι και μοναστικαίς παραδόσεσι, ίνα επιτιμήσωσιν τα εαυτών  τέκνα οι Ηγούμενοι, ίνα δια  τών επιτιμίων έκάστω τήν  αρμοδίαν ιατρείαν επιθήσωσιν. Ακόμη και δια αργίας και ακοινωνησίας.

 

Μήπως και οι εν  τω κόσμω πνευματικοί πατέρες,  δέν επιτιμούν δια τής ακοινωνησίας, άνευ τής αδείας του Επισκόπου;

 

Τα ανωτέρω  αναφερόμενα προνόμια, ιδίως δια  τα Σταυροπήγια, μαρτυρούνται ουχί μόνο εκ τής κοινής εκκλησιαστικής παραδόσεως, αλλά μαρτυρούνται και διασφαλίζονται υπό πληθώρας πατριαρχικών σιγιλλίων και μολυβδοβούλλων, ιδιώς δια πλείστας εν Κρήτη Μονάς.

 

Καλόν θα ήτο η τοιαύτη εγκύκλιος οπως περιορισθεί μόνον δια τάς ενοριακάς Μονάς. Αλλά και προ  τούτου άκόμη, να τεθεί εις εξεταστικήν βάσανον υπό κανονικολειτουργικής επιτροπής επιστημόνων.

 

Το δε θέμα αυτό, πρέπει όμως να τεθεί και υπ όψιν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, διότι τίθεται θέμα, λόγω των Σταυροπηγίων, εισπηδήσεως εις έτέραν επαρχίαν και καταστρατηγήσεως των δικαιωμάτων του Οικουμενικού Πατριάρχου επί των Σταυροπηγίων.

 

Ιδιαιτέρως όμως, επροξένησεν λύπην και  προβληματισμόν το γεγονός ότι ο  Σεβασμιώτατος Πρόεδρος, δέν εξέφρασεν  ούτε άποψιν, ούτε και γνώμιν περί του θέματος εις τήν συνεδρίαν.

 

Ει μη μόνον, δίκην Προέδρου τής Δημοκρατίας, υπέγραψεν την εγκύκλιον ως να ήτο Προεδρικόν Διάταγμα. Το σκάφος τής Εκκλησίας δέν διαθέτει σύστημαν αυτομάτου πλοηγήσεως, αλλά κυβερνάται σοφώς υπ ανθρώπων εχοντων  λογικήν ικανότηταν και κριτικήν σκέψιν.

 

Να τολμήσω  να εισηγηθώ τήν καθιέρωσιν εκπροσώπου του μοναστικού πληθυσμού τής  νήσου παρά τη Επαρχιακή Συνόδω, προερχομένου εκ των Καθηγουμένων, ενιαυσίου Θητείας;

 

Αιτούμενος  τάς ευχάς υμών και διατελών υμέτερος ευχέτης,

 

Ιερομόναχος Διόδωρος Αγιορείτης.

 

Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ:

 

«Αγαπητοί Πατέρες και αδελφοί,

 

Έν πνεύματι πατρικής και αδελφικής εν Χριστώ αγάπης πληροφορούμε υμάς ότι η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης, κατά την Συνεδρίαν Αυτής, της 2ας Ιουνίου 2009 συνεζήτησεν το λίαν ανησυχητικό φαινόμενον σοβαρών εκτροπών εκ της Εκκλησιαστικής Τάξεως και της Παραδόσεως της Εκκλησίας της Κρήτης, αι οποίαι εσχάτως λαμβάνουν χώραν εις τινάς Ιεράς Μονάς της Εκκλησίας ημών, απεφάσισεν δε ομοφώνως και παραγγέλει υμίν τα κάτωθι:

 

1. Κατά την Εκκλησιαστικήν Τάξιν και την Παράδοσιν η μνημόνευσις του ονόματος του Ηγουμένου εις εκάστην Ιεράν Μονήν, επιτρέπεται μόνον κατά την Εκτενή και ουχί εις την Μεγάλην Συναπτήν.

 

2. Ο Ηγούμενος δύναται να φέρη μέλανα ηγουμενικό μανδύα και ράβδον μόνον κατά την Ιεράν Πανηγύριν της Ιεράς Μονής της μετανοίας αυτού και μόνον οσάκις ίσταται επί του Θρόνου. Η χρήσης μανδύου εις ετέραν Ιεράν Μονήν  πλήν της ιδίας αυτού Μονής δεν επιτρέπεται.

 

3. Η πρόσκλησις Ηγουμένου διά να πριστή εις πανηγύριν Ιεράς τινός Μονής, απαιτεί την προτέραν άδειαν και ευλογίαν του οικείου αυτού Αρχιερέως.

 

4. Κατά την λειτουργικήν Παράδοσιν και την Τάξιν δικηροτρίκηρα χρησιμοποιούνται μόνον υπό Αρχιερέως και υπ’ουδενός ετέρου κατά τας Ιεράς Ακολουθίας και τας λοιπάς Εκκλησιαστικάς Τελετές.

 

5. Δεν επιτρέπεται εις τους Ηγουμένους των Ιερών ημών Μονών η χρήσις αρχιερατικού μπαστουνιού, ει μή μόνον η χρήσις ηγουμενικής βακτηρίας, ουχί πεποικιλμένης. Ωσαύτως δεν επιτρέπεται η χρήσις αυτών ενώπιον Αρχιερέως.

 

6. Δεν επιτρέπεται εις τους Ιερομονάχους και πάντας τους σταυροφόρους κληρικούς η χρήσις εγκολποειδών επιστήθιων σταυρών.

 

7. Ο πολυχρονισμός του Ηγουμένου επιτρέπεται μόνον κατά την ημέραν της πανηγύρεως και των ονομαστηρίων αυτού.

 

8. Εις απάσας τας Ιεράς Ακολουθίας οι αδελφοί των Ιερών Μονών, κατά την μοναστική τάξιν, υποχρεούνται να φέρουν το μοναχικό αυτών Κουμούλιον.

 

9. Οι Ιερομόναχοι και οι λοιποί μοναχοί δεν είναι κανονικό να εξέρχονται εκτός της Ιεράς Μονής της μετανοίας αυτών, άνευ της ευλογίας των Ηγουμένων των Ιερών Μονών αυτών.

 

10. Δεν συνάδει προς τους Εκκλησιαστικούς Κανόνας να επιβάλουν οι Ηγούμενοι επιτίμια και δή ακοινωνησίας εις τους Ιερομονάχους και Ιεροδιακόνους των Ιερών αυτών Μονών, διότι τούτο εμπίπτει αποκλειστικώς εις τα κανονικά δικαιώματα του οικείου Αρχιερέως.

 

Ταύτα πάντα αναφέροντας εις υμάς, μόνον εξ’ αγάπης προς την Εκκλησίαν και την Τάξιν Αυτής, πρότρεπεμεθα και παραγγέλλομεν υμίν εν πολλή πατρική αγάπη και σεβασμώ προς την μοναχικήν υμών ιδιότητα και άσκησιν, την ολόθυμον ανταπόκρισιν υμών εις πάντα τα ανωτέρω, προκειμένου να διαφυλαχθή η μέχρι σήμερον τάξις της Εκκλησίας Κρήτης, ήν παρελάβομεν παρά των Πατέρων ημών και οφείλομε να σεβώμεθα και να διαφυλάττωμεν ακεραίαν και αλώβητον, προς δόξαν Θεού και της Αγίας Εκκλησίας Αυτού.

 

Επί τούτοις, διατελούμε

Μετά πατρικών ευχών

 

Ο Πρόεδρος

 

Ο Κρήτης Ειρηναίος