Επίσκεψη του Αγγλικανού Αρχιεπισκόπου Καντερβουρίας στην Αγία Γη

Δημιουργηθηκε στις Παρασκευή, 26 Φεβρουαρίου 2010

Γράφτηκε από τον/την Πατριαρχείο Ιεροσολύμων 11:16

Ο Αρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας της Αγγλικανικής Εκκλησίας, Σεβασμιώτατος Dr. Rowan Williams, λόγιος συγγραφεύς, γνωστός δια τα φιλορθόδοξα αισθήματά του, επισκεφθείς εις το παρελθόν την Αγίαν Γην με στόχον την ενίσχυσιν κυρίως των κατοίκων της Βηθλεέμ, προσκαλέσας τον Μακαριώτατον Πατριάρχην Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλον Γ' δια συμμετοχήν εις το εν Lambeth Συνέδριον της Αγγλικανικής Εκκλησίας (19 Ιουλίου - 3 Αυγούστου 2008), επεσκέφθη και πάλιν κατ' αυτάς την Αγίαν Γην.

Την Κυριακήν, 8ην /21ην Φεβρουαρίου, εγένετο δεξίωσις προς τιμήν αυτού εις την εν τη Ανατολική Ιερουσαλήμ Αγγλικανικήν Εκκλησίαν του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, υπό του Αγγλικανού Επισκόπου εις τα Ιεροσόλυμα Σεβασμιωτάτου κ. Suheil S. Dawani. Εις την δεξίωσιν αυτήν ήσαν προσκεκλημένοι μεταξύ πολλών άλλων οι εκπρόσωποι των Χριστιανικών Εκκλησιών της Αγίας Γης, οι εκπρόσωποι του Τμήματος Χριστιανικών Υποθέσεων του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Τουρισμού του Ισραήλ και οι εκπρόσωποι της Ισραηλινής Αστυνομίας των Ιεροσολύμων.

Εις την δεξίωσιν αυτήν εκαλωσώρισε τον Σεβασμιώτατον Rowan Williams εξ ονόματος της Αγγλικανικής Εκκλησίας εις τα Ιεροσόλυμα ο Αγγλικανός Επίσκοπος Σεβασμιώτατος Suheil S. Dawani, ευχαριστών δια την επίσκεψιν εις την Αγίαν Γην, την Γην την οποίαν, ως είπεν, κατεδέχθη να επισκεφθή σωματικώς ο δι' ημάς ενανθρωπήσας Κύριος Ιησούς Χριστός και εις την οποίαν κατοικεί μικρόν ποίμνιον, μικρά χριστιανική Κοινότης, ελαττουμένη οσημέραι, λόγω της πολιτικής εντάσεως. Ο Σεβασμιώτατος κ. Dawani ηυχήθη, όπως ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των οπαδών των τριών Αβραμικών θρησκειών αποτελέση την βάσιν και το θεμέλιον της ειρήνης της Ιερουσαλήμ και της διατηρήσεως της ωραιότητος αυτής, ήτις ουσιαστικώς είναι η ποικιλία αυτής.

Εξ ονόματος των Χριστιανικών Εκκλησιών της Αγίας Γης προσεφώνησε τον Σεβασμιώτατον Rowan Williams ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ', συνοδευόμενος υπό των Σεβασμιωτάτων Αρχιεπισκόπων Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου, Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Αβήλων κ. Δωροθέου, του Ιεροδιακόνου Αθανασίου και του Ρωμαιο-Ορθοδόξου ιατρού κ. Χαλήλ Αντράους, λέγων τα κάτωθι:

«Υμείς εστε το άλας της γης• εάν δε το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται;» ... «ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Ματθ. 5:13-16).

Ως εκπρόσωπος των ηγετών των Χριστιανικών Εκκλησιών της Αγίας Γης καλωσορίζομεν τον Σεβασμιώτατον Αρχιεπίσκοπον Κανταρβουρίας κ. Rowan Williams. Ευρισκόμεθα σωματικώς μόνον εις μερικάς εκατοντάδας μέτρων μακρόθεν του Παναγίου Τάφου και ολίγην ώραν μακρόθεν της Βασιλικής της Γεννήσεως της Βηθλεέμ. Παρά την μικράν απόστασιν μεταξύ των δύο ιερών πόλεων, οι ευλαβείς προσκυνηταί δεν δύνανται να επισκεφθούν αυτάς ελευθέρως.

Θεωρούμεν απαράδεκτον το γεγονός ότι τα πολιτικά προβλήματα (αποτυχίαι) έχουν αντίκτυπον εις την θρησκευτικήν ελευθερίαν των ανθρώπων, καθ' ον χρόνον οι θρησκευτικοί ηγέται προσπαθούν να επιτύχουν διαθρησκειακόν διάλογον δια την αποδοχήν της αμοιβαίας συνυπάρξεως και συμβιώσεως των εθνών.

Η σύγκλισις.μεταξύ της Ορθοδόξου και της Αγγλικανικής Εκκλησίας αποτελεί παράδειγμα δια την Οικουμένην μιας προσπαθείας συγκλίσεως των διαφορετικών ιδεολογιών / δογμάτων ή των διαφορών.

Ο διάλογος μεταξύ της Ορθοδόξου και της Αγγλικανικής Εκκλησίας ήρξατο το έτος 1973, όταν αι δογματικαί διμερείς Αγγλικανικαί Ορθόδοξοι συζητήσεις είχον την πρώτην αυτών συνάντησιν εις την Οξφόρδην. Δια της πρώτης φάσεως αυτών, το 1976, της δευτέρας φάσεως το 1984 και του συμπεράσματος της τρίτης αυτών φάσεως κατέληξαν εις την συμπεφωνημένην σημαντικήν δήλωσιν της Κύπρου επί μιας σειράς θεμάτων.

Μία τοιαύτη σύγκλισις δογμάτων οφείλει να συμπεριλάβη περισσοτέρας πίστεις-ομολογίας και να δώσωμεν τας χείρας επί τύπων δηλώσεων δια της συνεργασίας, δια να κατακτήσωμεν δικαιοσύνην και ειρήνην, ούτως ώστε ανυπερθέτως να γεφυρώσωμεν την απόστασιν μεταξύ της Εκκλησίας της Γεννήσεως και της Εκκλησίας του Παναγίου Τάφου , ούτως ώστε εν ευθέτω χρον να μην υπάρχη η δυσκολία επισκέψεως της Βηθλεέμ από την Ιερουσαλήμ και τανάπαλιν. Η πολιτική κατάστασις εις την περιοχήν σφραγίζεται από τραγικάς ανθρωπίνους εμπειρίας.

Οι αρχηγοί των Χριστιανικών Εκκλησιών της Αγίας Γης έχουν διατυπώσει το κοινόν όραμα της εδραιώσεως της δικαιοσύνης και της ειρήνης εις την περιοχήν και επιδιώκουν επίσης την πολιτικήν υποστήριξιν του οράματος αυτού. Θα πρέπη όμως να είμεθα πολύ προσεκτικοί, ούτως ώστε να βλέπωμεν την θρησκευτικήν προέκτασιν του πολιτικού προβλήματος και να μην μετατρέπωμεν τα θρησκευτικά προβλήματα εις εν πολιτικόν εργαλείον, αλλά μάλλον να τα θεωρούμεν ως εν αναπόσπαστον μέρος της επιλύσεως των πολιτικών συγκρούσεων.

Μία τοιαύτη ευθύνη ενδεχομένως να προκαλέση μίαν αλλαγήν εις το ηθικόν κλίμα, το οποίον κυβερνά αυτήν την περιοχήν του κόσμου. Μία τοιαύτη αλλαγή, δεδομένης της φύσεως της σχέσεως μεταξύ των ανθρώπων και της θρησκείας εις την Αγίαν Γην, μπορεί να κατορθωθή μέσω της σταθεράς θελήσεως των θρησκευτικών αρχηγών και όταν θα δοθή ενθάρρυνσις εις τα ποίμνια-εκκλησιάσματα ημών να ανακαλύψουν την αληθινήν σημασίαν της δικαιοσύνης και της ειρήνης εις το απόλυτον πνευματικόν πλαίσιον.

Πιστεύομεν ότι μία τοιαύτη προσπάθεια θα συμβάλη δυναμικώς εις τον παγκόσμιον διάλογον δια συνύπαρξιν και συμβίωσιν των ανθρώπων. Όσον αφορά εις το συγκεκριμένον ζήτημα, το υμέτερον έργον αποτελεί πηγήν εμπνεύσεως δια πολλούς ηγέτας, οι οποίοι μοιράζονται μεθ' υμών τας ιδίας αξίας και οράματα. Επικροτούμεν την δήλωσιν υμών εις το Al-Azhar Πανεπιστήμιον του Καΐρου, κατά την τρίτην επέτειον των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, συμφώνως προς την οποίαν «γνησία υπακοή εις τον Θεόν δεν μπορεί να τελήται δια της υιοθετήσεως της βίας». Τολμώμεν να είπωμεν ότι, κατά την Ημετέραν εκτίμησιν, η υμετέρα Σεβασμιότης είναι εις εκ των γνησίων «ορθοδόξων» οπαδών των αξιών της ειρήνης και της δικαιοσύνης των ανθρώπων.

Ευχαριστούμεν βαθέως τον πεφιλημένον Ημίν Σεβασμ. Επίσκοπον κ. Suheil Duawani δια την συνεργασίαν, την οποίαν έχομεν εις την υποστήριξιν των αξιών της ειρήνης και της δικαιοσύνης εις τους Αγίους Τόπους».

Ανταποκρινόμενος ο Σεβασμιώτατος κ. Rowan Williams είπεν ότι: «Το να ζη κανείς εις την Ιερουσαλήμ η να επισκέπτεται αυτήν είναι χάρις, ευλογία, δώρον Θεού, πρόκλησις και αυτοεξέτασις. Το έργον του Θεού δια τον άνθρωπον, εις την Αγίαν Γην προτρέπει και παρωθεί ημάς να συμπάσχωμεν μετά της Ιερουσαλήμ. Η Ιερουσαλήμ είναι η πόλις, εις την οποίαν είναι κεκλημένα να ζήσουν όλα τα έθνη, «δεύτε αναβώμεν εις το όρος Κυρίου». Τούτο συνέβη την ημέραν της Πεντηκοστής, συμβαίνει και σήμερον. Η Ιερουσαλήμ είναι προωρισμένη να έχη τας πύλας της ανοικτάς δι' όλους, όμως δι' ωρισμένους έχει αυτάς κεκλεισμένας. Ωρισμένοι αποκλείονται της εισόδου εις αυτήν».

«Ο τρόπος ζωής των κατοικούντων δια μέσου των αιώνων εις μίαν Ιερουσαλήμ έχουσαν τας πύλας αυτής ανοικτάς δι' όλους, αποτελεί πρότυπον και δια την ειρήνην αυτής σήμερον. Ας ενθυμηθώμεν τους λόγους αρχαίου ασκητού ερημίτου: Η ζωή ημών και ο θάνατος ημών εξαρτάται απολύτως από την ζωήν και τον θάνατον του γείτονος ημών. Εάν ο γείτων ημών ζη, ζώμεν και ημείς μετ' αυτού, εάν αποθνήσκη, συναποθνήσκομεν μετ' αυτού».

Την επομένην, Δευτέραν, 9ην /23ην Φεβρουαρίου 2010, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας συνοδευόμενος υπό του Αγγλικανού Επισκόπου Ιρλανδίας Σεβασμιωτάτου κ. Michael Jackson, του Αγγλικανού Επισκόπου εις Ιεροσόλυμα Σεβασμιωτάτου κ. Suheil S. Dawani και άλλων κληρικών αυτού επεσκέφθη τον Μακαριώτατον Πατριάρχην Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλον τον Γ' εις το Πατριαρχείον.

Κατά την επίσκεψιν αυτήν ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος προσεφώνησε τον Αρχιεπίσκοπον Κανταρβουρίας περίπου ως εξής:

«Ιδιαιτέρα χαρά διακατέχει Ημάς, να καλωσορίσωμεν υμάς και πάλιν εις το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων, ενθυμούμενοι επίσης την συμμετοχήν Ημών εις το εν Lambeth Συνέδριον και εις την εν Λονδίνω «Παγκόσμιον Διάσκεψιν κατά της πτωχείας», το έτος 2008. Επικροτούμεν τας δραστηριότητας υμών δια την ειρήνην και δικαιοσύνην εις την πατρίδα υμών, αλλά και εις όλον τον κόσμον, αλλά και το ενδιαφέρον, το οποίον επεδείξατε δια την Αγίαν Γην.

Εκτιμώμεν ιδιαιτέρως την προσφοράν υμών δια την διεύρυνσιν των γνώσεων των χριστιανών της περιοχής υμών περί της Ορθοδοξίας, γεγονός το οποίον συντελεί εις την προσπάθειαν δια την ενότητα των Χριστιανών και την άρσιν των σχισμάτων των Εκκλησιών, δια τα οποία η Ορθόδοξος Εκκλησία δέεται εις τας καθ' ημέραν προσευχάς αυτής.

Αι προσπάθειαι υμών δια την διάδοσιν του μηνύματος του Ευαγγελίου εις μίαν όλον και περισσότερον εκκοσμικευμένην κοινωνίαν βοηθεί επίσης και ημάς, την τοπικήν Εκκλησίαν των Ιεροσολύμων, να διατηρήση την ακεραιότητά της και την παρουσίαν της εις την διαφύλαξιν των Παναγίων Προσκυνημάτων.

Η Ιερουσαλήμ αποτελεί εν είδος «παγκοσμίου ενορίας-καθολικού προσκυνήματος». Εδώ εκατομμύρια προσκυνητών έρχονται κάθε χρόνον - Εβραίοι, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, ακόμη και πρόσωπα, τα οποία δεν ανήκουν εις ουδεμίαν εισέτι πίστιν. Ούτος είναι ο ρόλος του Πατριαρχείου, να αγκαλιάση πάντας όσους έρχονται εις αναζήτησιν της παρουσίας του Θεού, δια της προσφοράς πνευματικής παρηγορίας και ενθαρρύνσεως. Εκτιμώμεν τας προσπαθείας υμών και συνεχίζομεν να ζητώμεν εις τας προσευχάς υμών μίαν ισχυράν παρουσίαν του Πατριαρχείου, η οποία να προάγη την συμφιλίωσιν και την ειρήνην, συμφώνως προς τα ευαγγελικά παραγγέλματα του Κυρίου ημών, Ιησού Χριστού.

Παρά τας τρεχούσας εντάσεις εις το εσωτερικόν της Αγγλικανικής Εκκλησίας, Ημείς συνεχίζομεν να επιδιώκωμεν τον διάλογον, ο οποίος βοηθεί εις την εκ νέου ανακάλυψιν των εννοιών, αι οποίαι διέπουν το πλήρωμα της χριστιανικής πίστεως, κυρίως εν τη αναγνώσει των Θείων Γραφών, των κειμένων των Πατέρων της Εκκλησίας και των βίων των υπό των Εκκλησιών ημών κοινώς αναγνωρισθέντων Αγίων. Πιστεύομεν ότι δια της επιστροφής εις την κοινήν κληρονομίαν ημών, θα ανακαλύψωμεν τρόπους άρσεως των διαιρέσεων και διαφορών ημών. Η εν Χριστώ ενότης θα πρέπη να εδραιωθή όχι επί τη βάσει των διοικητικών δομών, αλλά επί τη βάσει της πίστεως.

Εφέτος συμπίπτει ο κοινός εορτασμός του Πάσχα εις την Ανατολικήν και την Δυτικήν Εκκλησίαν, και η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής θα είναι δι' ημάς επίσης κοινή.

«Πρόσεχε Ουρανέ και λαλήσω και ανυμνήσω Χριστόν, τον εκ Παρθένου σαρκί επιδημήσαντα».

Δια των λόγων τούτων, τους οποίους αναφωνεί ο υμνωδός της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Άγιος Ανδρέας Αρχιεπίσκοπος Κρήτης ο Ιεροσολυμίτης εις τον Μεγάλον αυτού Κανόνα, αρχίζομεν το στάδιον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Το νόημα των λόγων τούτων μας παραπέμπει εις την ανάμνησιν της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου. Αυτήν ακριβώς την διαβεβαίωσιν του ερχομού του Υιού του Θεού σαρκικώς εις την γην, προσλαβόντος εις την θείαν Αυτού φύσιν και την ανθρωπίνην ημών φύσιν, εωρτάσαμεν εχθές, την Κυριακήν της Ορθοδοξίας.

Με την γνώσιν ότι η κοινή ανθρωπίνη φύσις ημών εξηγοράσθη από τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, καλοσωρίζομεν υμάς και ευχαριστούμεν υμάς δια την επίσκεψιν υμών εις το Πατριαρχείον».

Εις την προσφώνησιν αυτήν ο Αρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας απήντησεν περίπου ως εξής:

«Είναι δι' ημάς, Μακαριώτατε, ιδιαιτέρα χαρά να συναντώμεθα και πάλιν μεθ' Υμών, τον Επίσκοπον της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Εκτιμώμεν τα μέγιστα την στάσιν της Εκκλησίας Υμών και την αποδοχήν συμμετοχής Υμών εις το εν Lambeth Συνέδριον αυτής. Ημείς προσευχόμεθα υπέρ της Εκκλησίας Υμών ως της τοπικής Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, η οποία συνετέλεσε τα μέγιστα εις την διατήρησιν της χριστιανικής παρουσίας και ταυτότητος εις την Αγίαν Γην. Η αύξησις της παρουσίας των Χριστιανών εις την Αγίαν Γην είναι εν δώρον του Θεού εις τον κόσμον. Τούτο βεβαίως είναι κατορθωτόν, διότι ο Κύριος είπεν εις τον Απόστολον των Εθνών, Παύλον, «αρκεί σοι η χάρις μου, η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται» ( Β' Κορ. 12,9).

Όσον αφορά εις την Κυριακήν της Ορθοδοξίας, την οποίαν Υμείς εωρτάσατε εχθές, η Αγγλικανική Εκκλησία βλέπει εις την απόφασιν της 7ης Οικουμενικής Συνόδου, περί της αναστηλώσεως των εικόνων, ότι όντως αύται αντανακλούν το άκτιστον φως του προσώπου του Κυρίου, το οποίον παρ' Αυτού ως πηγής διαχέεται και εις τα πρόσωπα των Αγίων. Δι' όλα αυτά ευχαριστούμεν τον Θεόν και ευχαριστούμεν και Υμάς, Μακαριώτατε, δια την μαρτυρίαν, την οποίαν δίδετε».

Εν όψει της επισκέψεως του Αρχιεπισκόπου Καντερβουρίας εις την Γάζαν την επομένην, ο Μακαριώτατος ωμίλησεν αυτώ περί της συμπαραστάσεως του ημετέρου Πατριαρχείου κατά την διάρκειαν της περυσινής συρράξεως εις τους πληγέντας. Ωσαύτως ο Μακαριώτατος ωμίλησεν εις τον Αρχιεπίσκοπον Κανταρβουρίας περί της οικονομικής και διοικητικής κρίσεως, την οποίαν διέρχεται το Συμβούλιον των Εκκλησιών της Μέσης Ανατολής και περί των προσπαθειών του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων δια την αναβάθμισιν του ρόλου αυτού, ως ενός χριστιανικού οργανισμού, δυναμένου να αποτελέση μίαν ενιαίαν χριστιανικήν φωνήν και μαρτυρίαν δια τους Χριστιανούς εις την Μέσην Ανατολήν και την ειρηνικήν συμβίωσιν Χριστιανών και Μουσουλμάνων εις αυτήν. Εις τούτο ο Μακαριώτατος εζήτησε την συμπαράστασιν του Αρχιεπισκόπου Κανταρβουρίας.

Ερωτηθείς ο Αρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας περί της Εκκλησίας αυτού, επεξήγησεν ότι αύτη βασίζεται εις την αποστολικήν πίστιν και παράδοσιν, ότι η υποδομή αυτής δεν είναι ιεραρχική, αλλά ότι αύτη βασίζεται εις τον συλλογικόν τρόπον ζωής και διοικήσεως, ότι εις αυτό το σύστημα υπάρχει μία αδυναμία συνεργασίας, η οποία ενίοτε δημιουργεί δυσκολίας, διότι εκάστη των τριάκοντα μιας (31) Αγγλικανικών Εκκλησιών ενίοτε αποφασίζει μόνη της και δια θέματα, τα οποία απαιτούν συλλογικήν αντιμετώπισιν και απόφασιν ως είναι π.χ. θέματα βιο-ηθικής, σεξουαλικότητος, χειροτονίας γυναικών κ.α. «Δια τούτο και εκαλέσαμεν», είπεν ο Σεβασμιώτατος κ. Williams, «εις την εν Lambeth Συνέλευσιν και άλλας Εκκλησίας, όπως την Υμετέραν, ίνα ακούσωμεν αυτάς και βοηθηθώμεν. Ημείς εδέχθημεν την χειροτονίαν γυναικών εις την ιερωσύνην. Ήδη αντιμετωπίζομεν το θέμα της χειροτονίας γυναικών εις το επισκοπικόν αξίωμα. Τούτο είναι εν σοβαρόν πρόβλημα δι' ημάς. Η Εκκλησία της Αγγλίας μετέχει δια νόμου εις την έκδοσιν νόμων του κράτους. Τούτο είναι προνόμιον δύσκολον, διότι πρέπει να ομολογηθή αλήθεια εις ένα εκκοσμικευμένον περιβάλλον».

«Η Εκκλησία της Αγγλίας υπέστη κατά την τελευταίαν πεντηκονταετίαν μίαν κάμψιν των πιστών αυτής, όσον αφορά την συμμετοχήν αυτών εις τα μυστήρια αυτής. Κατά τα τελευταία 20 έτη επαρουσιάσθησαν προτεσταντικαί ομάδες με διάθεσιν ευαγγελισμού και όχι τόσον συμμετοχής εις τα μυστήρια. Κατά τα τελευταία πέντε η εξ έτη ενεφανίσθησαν νέαι ενοριακαί μονάδες (New Congregations) περί τας πεντακοσίας. Τούτο είναι ενθαρρυντικόν, ως και η προσέλευσις 20 περίπου ατόμων δια χειροτονίαν εις την ιερωσύνην. Ταύτα θεωρώ ως σημεία της Χάριτος του Θεού εις την Εκκλησίαν ημών, δια την οποίαν ζητούμεν τας προσευχάς Υμών».

Επί τούτοις, κατακλείων ο Μακαριώτατος, ανεφέρθη εις τους ιστορικούς δεσμούς του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και της Αγγλικανικής Εκκλησίας και της Αγγλικανικής Κοινοπολιτείας και ηυχαρίστησε δια την βοήθειαν της Αγγλικανικής Εκκλησίας εις την Εκκλησίαν των Ιεροσολύμων εις το Κατάρ κατά τα πρώτα βήματα της εγκαταστάσεως αυτής εκεί και απεδέχθη πρόσκλησιν του Αρχιεπισκόπου Κανταρβουρίας δια μίαν επίσημον επίσκεψιν εις την Αγγλικανικήν Εκκλησίαν εν ευθέτω χρόνω.

Ο Μακαριώτατος προσέφερεν εις τον Αρχιεπίσκοπον Καντερβουρίας ως αναμνηστικόν δώρον της επισκέψεως αυτού εις το Πατριαρχείον κεραμεικήν εικόνα της Θεοτόκου της Βηθλεεμιτίσσης και την πολύτιμον έκδοσιν του Πατριαρχείου με τα κειμήλια του Ναού της Αναστάσεως τη επιμελεία του καθηγητού κ. Νικολάου Ολυμπίου, εις δε τον συνοδόν αυτού Επίσκοπον της Ιρλανδίας Σεβασμιώτατον κ. Michael Jackson, το βιβλίον του καθηγητού κ. Βοκοτοπούλου με τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και εις τους υπολοίπους συνοδούς αυτού μετάλλια των 1500 ετών της ιστορίας του Πατριαρχείου και φωτογραφικά λευκώματα με τας τελετάς των Ιεροσολύμων της κ. Gali Tibbon.

Ο Αρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας, ευγενώς ανταποδίδων, προσέφερεν εις τον Μακαριώτατον τόμον ανθολογίας έργων Άγγλων συγγραφέων, με θέμα την πνευματικότητα της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Ο δε παρών εις την συνάντησιν αυτήν γηραιός Ιεροσολυμίτης ιατρός δρ. Ιωάννης Τληλ, παλαιόν και εκλεκτόν μέλος της Εκκλησίας της παροικίας των Ιεροσολύμων, προσέφερεν εις τον Αρχιεπίσκοπον Κανταρβουρίας το βιβλίον αυτού "I am Jerusalem". Ηκολούθησεν αναμνηστική φωτογραφία της επισκέψεως της Αγγλικανικής αποστολής μετά του Μακαριωτάτου εις τον Θρόνον.