Η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει τα έργα αναστήλωσης στη Μονή Αγίου Παντελεήμονος Μύρτου

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 23 Δεκεμβρίου 2013

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ-ΜΠΕ - 12.55

Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονος είναι ένα από τα πολλά μνημεία της Κύπρου, τα οποία έχει επιλέξει η Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, για να χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να υλοποιηθούν από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών - Συνεταιρισμός για το Μέλλον (UNDP- PFF).

Τη μονή επισκέφθηκε ο αναπληρωτής διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τζόοστ Κόρτε, ο οποίος συναντήθηκε και συνομίλησε με Ελληνοκύπριους και Tουρκοκύπριους εκπροσώπους τής Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά και του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει, από το 2012, τέσσερα εκατομμύρια ευρώ από τα ταμεία της ΕΕ για να ενισχύσει τις προσπάθειες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.

Η επίσκεψη του κ. Κόρτε επιβεβαίωσε τη δέσμευση και υποστήριξη αυτών των επιτυχημένων δικοινοτικών έργων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος ενθάρρυνε την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά να συνεχίσει τη σκληρή δουλειά, η οποία, όπως τόνισε, «θέτει ένα σαφές παράδειγμα για το τι μπορούν να καταφέρουν οι δύο κοινότητες όταν συνεργάζονται».

Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονος έως το 1974, οπότε κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα, ήταν ένα από τα σημαντικότερα χριστιανικά προσκυνήματα της Κύπρου.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1571-1878) ανακαινίστηκε από τον μητροπολίτη Κυρήνειας, Χρύσανθο. Τότε απέκτησε διώροφο συγκρότημα στα νότια και δυτικά για να ικανοποιήσει τόσο τις ανάγκες των μοναχών, όσο και της Μητρόπολης Κυρήνειας, η οποία είχε την έδρα της στη μονή έως το 1917.

Στις αρχές του 20ού αιώνα το μοναστήρι φιλοξενούσε δέκα μοναχούς, με τελευταίο τον μοναχό Σωφρόνιο Μιχαηλίδη, που απεβίωσε εγκλωβισμένος στη Μύρτου, στις 27 Ιουλίου 1976, ανήμερα της εορτής του Αγίου.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τη Μύρτου ως στρατιωτική βάση και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα μετατράπηκε σε στρατώνα για τον τουρκικό στρατό κατοχής.

Εκτός από τη βεβήλωση και λεηλασία της μονής, την κλοπή και την καταστροφή των κειμηλίων και θησαυρών της, οι εισβολείς κυριολεκτικά ρήμαξαν τα μοναστηριακά κτίρια, ορισμένα εκ των οποίων έχουν κατεδαφίσει. Σήμερα η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα απειλείται με κατάρρευση.

Το καθολικό της αποτελείται από ένα δίκλιτο θολωτό κτίσμα και ήταν διακοσμημένο με ανεικονικές τοιχογραφίες, οι οποίες δέχτηκαν ανεπανόρθωτες καταστροφές μετά το 1974.

Στο εξαιρετικής τέχνης επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο, το οποίο κατασκευάστηκε το 1743, ήταν τοποθετημένες αξιόλογες μεταβυζαντινές εικόνες που έχουν κλαπεί από τους Τούρκους.

Ορισμένες από αυτές εντοπίστηκαν σε αποθήκες στην κατεχόμενη Μονή του Αγίου Μάμαντος, στη Μόρφου.

Όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο βυζαντινολόγος δρ. Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, δύο από τις εικόνες του Αγίου Παντελεήμονα ξεχώριζαν, η προσκυνηματική, με αργυρή επένδυση (έργο του Ιωάννη Κορνάρου, 1798), που ήταν πάντα γεμάτη αφιερώματα των πιστών και την οποία, κατά την παράδοση, έφεραν δύο μοναχοί από τη Μικρά Ασία, και η κτητορική, που παρίστανε τον Άγιο Παντελεήμονα με τον μητροπολίτη Κυρηνείας, Χρύσανθο, γονατιστό στα αριστερά του (1770).

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηχριστοδούλου, ο ξυλόγλυπτος δεσποτικός θρόνος ήταν στημένος σε βάση με τρεις βαθμίδες, στον νότιο τοίχο του κυρίως ναού.

Ο θρόνος έφερε την ακόλουθη επιγραφή: ΕΠΙ ΑΡΧΙΕΡΩΣΥΝΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΚΑΙ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΟΙΚΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΓΕΓΟΝΕΝ Ο ΠΑΡΩΝ ΘΡΟΝΟΣ. ΑΨΟΒ'.

Στο ερεισίνωτο του θρόνου υπήρχε εικόνα του Αποστόλου Λουκά, η επιλογή του οποίου οφειλόταν, προφανώς, στην ιδιότητά του, αφού ήταν γιατρός και Απόστολος.

Η τύχη του θρόνου μετά την τουρκική εισβολή του 1974 είναι άγνωστη. Πιθανώς να έχει μεταφερθεί στη Μονή του Αγίου Μάμαντος μαζί με τις εικόνες.

Ο άμβωνας ήταν, επίσης, ξυλόγλυπτος και πεντάπλευρος. Στην κάθε πλευρά του ήταν τοποθετημένη από μία εικόνα των τεσσάρων Ευαγγελιστών και στη μέση του Χριστού.

Πάνω υπήρχε ολόγλυφη, ξύλινη περιστερά με ανοιχτές φτερούγες για την τοποθέτηση του Ευαγγελίου, ενώ δεξιά και αριστερά υπήρχαν δύο άγγελοι που κρατούσαν κηροπήγια.

Στη βάση του άμβωνα υπήρχε ένας αετός, ο οποίος κρατούσε ένα φίδι. Η τύχη του άμβωνα αγνοείται μετά την τουρκική εισβολή.

Στη μέση του κυρίως ναού ήταν τοποθετημένο ξυλόγλυπτο προσκυνητάριο, με λεπτεπίλεπτες διακοσμήσεις από σιντέφι της Δαμασκού, το οποίο κατασκευάστηκε το 1780.

Παρόμοια προσκυνητάρια υπάρχουν στους ναούς του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και του Τρυπιώτη στη Λευκωσία.

Στο θησαυροφυλάκιο της μονής φυλάσσονταν έως το 1974 πολύτιμες λειψανοθήκες, ιερά σκεύη και Ευαγγέλια.

Ορισμένα από τα κειμήλια διασώθηκαν χάρη στην αυτοθυσία των τότε εγκλωβισμένων Μυρτιωτών και σήμερα φυλάσσονται στο προσωρινό μητροπολιτικό Μέγαρο της Κυρήνειας, στη Λευκωσία.