Μόρφου: ''Ο Παναγιώτατος τιμά τον Άγιο Μάμα και την μικρή μας Μητρόπολη''

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 21 Οκτωβρίου 2013

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ/ΜΠΕ - 11.39

 

«Ο εγκαινιασμός, στη Θεσσαλονίκη, της έκθεσης με θέμα "Η τιμή του Αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο: Ένας ακρίτας άγιος ταξιδεύει", από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, Βαρθολομαίο, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και ευλογία» σημειώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μητροπολίτης Μόρφου, Νεόφυτος, από τον καθεδρικό ναό του Αγίου στην κατεχόμενη Μόρφου.

Ο κ. Νεόφυτος υπογραμμίζει: «Ένας τόσο σημαντικός άνθρωπος, ο προκαθήμενος της Ορθοδοξίας, καταδέχεται να εγκαινιάσει σε μια ταπεινή Μητρόπολη, που βρίσκεται στην προσφυγιά, αυτή την έκθεση». Τα εγκαίνια της έκθεσης από τον πρώτο της Ορθοδοξίας δεν έχουν απλώς κάποιον συμβολισμό, σημειώνει ο κ. Νεόφυτος και διευκρινίζει: «Νομίζω είναι κάτι το προφητικό αυτό και το ερμηνεύω ως εξής: ο πρώτος ακρίτας της Ορθοδοξίας, που φυλάττει τα όρια της πίστεώς μας, το ήθος και τον πόνο της Ρωμιοσύνης, είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης και ιδιαίτερα ο σημερινός. Τα όρια της πίστεως, του ήθους, της παιδείας μας σήμερα δοκιμάζονται στην Κωνσταντινούπολη, τη Μόρφου και σε κάθε τόπο όπου ο χριστιανισμός και η ποιότητα δοκιμάζονται από τη βαρβαρότητα».

Την έκθεση οργνανώνει το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και τον δήμο Μόρφου. Με την έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τις 19 Ιανουαρίου 2014 θα «συνυπάρξουν» στη Θεσσαλονίκη ο μυροβλύτης πολιούχος της Μόρφου Άγιος Μάμας και ο μυροβλύτης και πολιούχος της νύμφης του Θερμαϊκού, Άγιος Δημήτριος.

Η έκθεση, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μητροπολίτης Μόρφου, θέλει να στείλει το μήνυμα ότι ο Άγιος Μάμας «είναι ένας Άγιος, ο οποίος έχει καθορίσει τη ζωή όλης της Μεσογείου και όλης της Ευρώπης, Ανατολικής και Δυτικής. Εμείς θέλουμε να αναδείξουμε την ευρωπαϊκή ταυτότητα μέσα από τον τρόπο, που την καθόρισαν και την καθορίζουν οι Άγιοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Η μια θεία λειτουργία στον Άγιο Μάμα, την ημέρα της μνήμης του, δεν φτάνει, λέει ο κ. Νεόφυτος και προσθέτει ότι χρειάζονται και άλλες, γιατί «οι θείες λειτουργίες ωφελούν όλους, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, όλους όσοι κατοικούν στην Κύπρο». Η θεία λειτουργία, εξηγεί ο Μητροπολίτης, είναι «ένα γεγονός ειρήνης, είναι προσευχή υπέρ του σύμπαντος κόσμου, δίνει ελπίδα και μέλλον σε αυτόν τον τόπο».

Απαντώντας σε ερώτηση για την εικονογράφιση του Αγίου Μάμα ο Μητροπολίτης Μόρφου αναφέρει ότι παριστάνεται με χιτώνα και μανδύα, που συνήθως ανεμίζει, όταν κάθεται σε λιοντάρι, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους έφιππους στρατιωτικούς αγίους. Τα σύμβολα του αγίου Μάμαντος, όπως καθιερώνονται στη ζωγραφική της Κύπρου, είναι το ανθρωπόμορφο λιοντάρι, η πομενική ράβδος, το αρνί ή το πρόβατο και σπάνια ο σταυρός. «Πανάρχαια ευλογία από μόλυβδο από την Καισάρεια της Καππαδοκίας του 6ου αιώνα» σημειώνει ο κ. Νεόφυτος «δείχνει τον άγιο να είναι πάνω σε λιοντάρι. Αυτό γιατί η ζωή του αγίου από εφηβική ηλικία ήταν συνυφασμένη ως ασκητού με τα λιοντάρια του μεγάλου βουνού, του Αργαίου, που βρίσκεται πάνω από την Καισάρεια. Τα λιοντάρια τον προσέγγισαν και επειδή ο Άγιος Μάμας εξέπεμπε αγιότητα, ήταν ήρεμα. Επίσης, όταν πήγε στην Καισάρεια για να ματρυρήσει "ίππευε" έναν από αυτούς τους λέοντες. Είναι έθος των Μικρασιατών και των Κυπρίων να ιστορούν επί λέοντος των Άγιο Μάμα».

Ο Μητροπολίτης Μόρφου, Νεόφυτος, στη συνέντευξή του δίνει και στοιχεία για την ιστορία του καθεδρικού ναού του Αγίου Μάμα στην κατεχόμενη, από το 1974, Μόρφου.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν τοιχογραφίες, εικόνες, έντυπα και άλλα τιμαλφή χριστιανικά κειμήλια, από την Κύπρο, την Ελλάδα και αλλού, που σχετίζονται με τον Άγιο Μάμα. Η μεταφορά των κειμηλίων από την Κύπρο στην Θεσσαλονίκη έγινε δωρεάν με τη συμβολή του Έλληνα πρέσβη, Βασίλη Παπαϊωάνου, ο οποίος θα παραστεί στα εγκαίνια, με αεροσκάφος της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Το σημαντικότερο κειμήλιο είναι η Ευλογία Αγίου Μάμαντος, 6ος αιώνας, την οποία έφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες από την Καισάρεια της Μικράς Ασίας και προσφέρθηκε για την έκθεση από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, όπου φυλλάσεται. Η αρχαιότερη στον κόσμο (13ος αιώνας) φορητή, ξύλινη εικόνα του αγίου είναι στην Εκκλησία του Πελενδρίου στην Κύπρο και θα βρίσκεται στην έκθεση.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε επτά ενότητες και ένδεκα υπο-ενότητες. Αρχικά δίνεται το στίγμα της ταυτότητας του αγίου, που μαρτύρησε στην Καισάρεια της Μ. Ασίας στα χρόνια του Αυρηλιανού (270-275 μ.Χ.) και γίνεται αναφορά στην καταγωγή του εικονογραφικού τύπου του αγίου ως έφηβου βοσκού. Επιπλέον, παρουσιάζονται στοιχεία για την «προϊστορία» του αγίου Μάμαντος, τη σχέση του με την πανάρχαια παράδοση της Μητέρας των θεών και την άρρενα μορφή της θεάς Μα, τους συμβολισμούς των ζώων στις απεικονίσεις του αγίου στη βυζαντινή τέχνη με έμφαση στο ελάφι και το λιοντάρι, και των αντικειμένων που κρατά, όπως η ράβδος.

Το κύριο μέρος της έκθεσης επικεντρώνεται στη διάδοση της τιμής του αγίου Μάμαντος στην Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, την ανατολική Μεσόγειο και την Ελλάδα. Παρουσιάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά της τιμής του αγίου στην Ανατολή με έμφαση στην Καισάρεια και την Κωνσταντινούπολη, καθώς και η τιμή του αγίου Μάμαντος στην Κύπρο και το μεγάλο προσκύνημα της Μόρφου αντίστοιχα.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη σχέση του αγίου με τον πολιούχο άγιο της Θεσσαλονίκης. Παρουσιάζεται, επίσης, η διάδοση της τιμής του αγίου στον ελλαδικό χώρο, μέσα από τη συστηματική καταγραφή τοπωνυμίων, οικισμών, ναών, απεικονίσεών του, κυρίως σε τοιχογραφίες και φορητές εικόνες. Τέλος, η έκθεση κλείνει ανιχνεύοντας την παράλληλη διάδοση της τιμής του αγίου στη δυτική Μεσόγειο. Με κέντρο τον καθεδρικό ναό στην πόλη Langres στη Γαλλία, όπου φυλάσσεται τμήμα της κάρας του αγίου, λάφυρο των Σταυροφόρων μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, αναπτύσσεται ένα δίκτυο τόπων και ναών αφιερωμένων στον άγιο στην Ιταλία, τη Γαλλία, Ισπανία και Πορτογαλία.

Παράλληλα με την έκθεση κειμηλίων για τον Άγιο Μάμα θα παρουσιαστεί και φωτογραφική έκθεση με θέμα: «Μόρφου: Η σύληση και καταστροφή της πανάρχαιας κληρονομιάς». Ο δήμος Μόρφου έχει καταβάλει τη δαπάνη για τον κατάλογο της έκθεσης κειμηλίων, ο οποίος περιλαμβάνει κείμενα από έγκριτους επιστήμονες και φωτογραφίες.