'Αγιον Όρος: 90 χρόνια αναμμένη η «θράκα» των ζηλωτών μοναχών

Δημιουργηθηκε στις Κυριακή, 04 Αυγούστου 2013

Γράφτηκε από τον/την Εφημερίδα Αγγελιοφόρος - 12.21

Του Βασίλη Κυριακούλη

Εχουν περάσει περίπου 90 χρόνια από την επίθεση που δέχτηκε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος. Οργισμένοι χριστιανοί μετά την επίσημη εισαγωγή του νέου ημερολογίου στην Ελλάδα επιτίθενται στον αρχιεπίσκοπο ενώ αυτός πήγαινε να ιερουργήσει και καταφέρνουν να του κόψουν τα γένια χρησιμοποιώντας μία ψαλίδα που κουρεύουν τα πρόβατα!

Σύμφωνα με μαρτυρίες, το πλήθος παρακινείται και έχει ξεσηκωθεί από παλαιοημερολογίτες μοναχούς του Αγίου Ορους.

Σήμερα μία «θράκα» μοναχών που εδώ και 40 χρόνια αρνούνται να εγκαταλείψουν τη Μονή Εσφιγμένου φτάνουν σε σημείο - σύμφωνα με τις μαρτυρίες - να εκτοξεύσουν ακόμη και βόμβες - μολότοφ, προκειμένου να προστατέψουν το κονάκι τους στις Καρυές του Αγίου Ορους.

Το μαύρο λάβαρο που είχαν σηκώσει το 1974 και έγραφε «Ορθοδοξία ή Θάνατος» ξαναβγαίνει και οι 87 ζηλωτές μοναχοί που παραμένουν «ταμπουρωμένοι» στο μοναστήρι δηλώνουν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν την πίστη τους με κάθε τρόπο.

Η ατμόσφαιρα κυριολεκτικά μυρίζει «μπαρούτι» και οι εικόνες με τις αστυνομικές δυνάμεις να «πολιορκούν» τους ρασοφόρους μοναχούς ξενίζουν και παράλληλα προσελκύουν διεθνές ενδιαφέρον.

Μία φωτογραφία δείχνει ένα μοναχό να κρατά μία βόμβα - μολότοφ έτοιμος να την εκτοξεύσει! «Προϊόν φωτομοντάζ», λένε οι μοναχοί, οι οποίοι ωστόσο δεν αρνούνται ότι «εκτόξευσαν διάφορα αντικείμενα», προκειμένου να αποτρέψουν την εκτέλεση της δικαστικής απόφασης που έχει στα χέρια της η νέα αδελφότητα, σύμφωνα με την οποία πρέπει να εκκενωθεί το μοναστήρι.

Η «σπίθα»

Η «σπίθα» ανάβει από την ουσιαστική έναρξη του διαλόγου του Οικουμενικού Πατριαρχείου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στις 5 Ιανουαρίου 1964 οι δύο προκαθήμενοι Αθηναγόρας και Παύλος ΣΤ΄συναντήθηκαν στο Ορος των Ελαιών στα Ιεροσόλυμα και αντάλλαξαν τον ασπασμό της αγάπης και της ειρήνης.

Στο κοινό ανακοινωθέν (6.1.1964) η συνάντηση χαρακτηρίζεται ως εκδήλωση αμοιβαίας αδελφοσύνης και γεγονός μεγάλης σημασίας, που μπορεί να αποτελέσει «το σημείο και το προανάκρουσμα των μελλόντων γενέσθαι προς δόξαν Θεού και φωτισμόν συμπάσης ανθρωπότητος».

Η συνάντηση οδηγεί στην επίσημη άρση των αναθεμάτων που έγινε στις 7 Δεκεμβρίου 1965 στο Φανάρι και στο Βατικανό, όπου αναγνώστηκε κοινή δήλωση του Αθηναγόρα και του Παύλου ΣΤ΄ και ακολουθεί η επίσκεψη του Πάπα Παύλου ΣΤ’ στο Φανάρι στις 25 Ιουλίου 1967.

Πολλοί μοναχοί στο Αγιον Ορος αντιδρούν και λαμβάνεται η επόφαση να μη μνημονεύεται το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Το κίνημα των ζηλωτών μοναχών αρχίζει να αποκτά δυναμική στο Αγιον Ορος σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής.

Η πρώτη «πολιορκία»

Η πρώτη «πολιορκία» της Μονής Εσφιγμένου καταγράφεται το Μάρτιο του 1974. Στην Ιερά Κοινότητα του Αγίου Ορους φτάνει η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου με την οποία καθαιρούνται τόσο ο τότε ηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου, Αθανάσιος, όσο και ο ηγούμενος της Μονής Ξενοφώντος, Ευδόκιμος.

Με την ίδια απόφαση στην οποία αναφέρονται εκκλησιαστικά παραπτώματα επιβάλλονται ποινές και σε άλλους περίπου 40 μοναχούς, ενώ σημειώνεται ότι «η Μονή Εσφιγμένου κατέστη εστία ζηλωτών».

Στα ρεπορτάζ της εποχής επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που οι ηγούμενοι αρνηθούν να αποχωρήσουν οικειοθελώς, η Ιερά Κοινότητα είχε το δικαίωμα να κοινοποιήσει την απόφαση «εις την υποδιοίκηση της Χωροφυλακής Καρυών προκειμένου αυτή να προβή εις εκτέλεσίν της».

Δύο χρόνια νωρίτερα αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου είχε καταγράψει τους ζηλωτές του Αγίου Ορους και υπέβαλε σχετική αναφορά. Στην πατριαρχική επιστολή με την οποία κοινοποιήθηκαν οι ποινές και υπογράφηκε στις 11 Μαρτίου 1974 εξηγείται ότι τα μέτρα σε βάρος των μοναχών λαμβάνονται «προς εξυγίανση του ιερού τόπου μετά την εκδηλούμενη τάση εις απειθαρχίαν προς τη μοναστική και την κανονική τάξη», ενώ γίνεται λόγος για «υπερζηλωτικές τάσεις στο Αγιον Ορος».

«Αντιμετωπίζουμε... διωγμό»

Οι Εσφιγμενίτες μοναχοί με επιστολή τους προς την πολιτική διοίκηση του Αγίου Ορους απαντούν μεταξύ άλλων: «Αντιμετωπίζουμε πρωτοχριστιανικό διωγμό, επειδή δε θέλουμε να πατήσουμε την πίστη μας και να επικοινωνήσουμε με τους εχθρούς του Θεού, τους οικουμενιστές και τους παπόφιλους».

Οπως επισημαίνουν, «αι θύραι της μονής κλείονται. Μόνον, αφού βαδίσουν επί των πτωμάτων ημών θα επιθέσουν χείρας επί του ηγούμενου και των πατέρων ημών. Ή όλη η μονή θα ξεριζωθεί ή κανείς».

Οι μοναχοί της Μονής Εσφιγμένου σε συνεντεύξεις της εποχής εκείνης αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι «αδιαφορούν αν το Πατριαρχείο τους αφορίσει, καθώς, όπως λένε, θεωρούν αιρετικό τον Πατριάρχη».

Επίσης όπως αναφέρουν αντιδρούν και για «τις νεωτεριστικές επιδιώξεις που αρχίζουν οι διοικούντες να εφαρμόζουν με το γάντι στο Αγιον Ορος».

«Ηδη έχει εγκατασταθεί τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των Μονών. Μαθαίνουμε ότι θα αρχίσουν να κατασκευάζονται δρόμοι και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι μπορεί να δούμε σε μερικά χρόνια και ξενοδοχεία στο Αγιον Ορος και δεν ξέρω τι άλλο που θα σημάνει την καταστροφή του μοναχισμού», δηλώνει τότε ένας από τους μοναχούς που συμμετείχε στην πρώτη «εξέγερση» του 1974.

Εστία αναταραχής

Το «κίνημα» των ζηλωτών μοναχών του Αγίου Ορους και η δυναμική του καταγράφονται και από τις δηλώσεις του τότε πολιτικού διοικητή του Αγίου Ορους κ. Κρεκούκια.

«Η απόφαση τιμωρεί ελάχιστους έναντι τόσων άλλων που προσβάλλουν τον Πατριάρχη. Οι ζηλωτές έχουν γίνει εστία αναταραχής», αναφέρει αποκαλύπτωντας ουσιαστικά τις διαστάσεις που έχει λάβει στο Αγιον Ορος η απήχηση που έχουν οι ζηλωτές μοναχοί.

Οπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα της εποχής, οι ζηλωτές μοναχοί στο Αγιον Ορος ξεπερνούν τους 200 σε σύνολο περίπου 800 και οι περισσότεροι «αντάρτες» βρίσκονται στις Μονές Εσφιγμένου, Ξενοφώντος, Γρηγορίου, Σίμωνος Πέτρας, Διονυσίου, Αγίου Παύλου.

Ο ηγούμενος της Μονής Ξενοφώντος, ο οποίος επίσης τιμωρείται με απομάκρυνση από το μοναστήρι, στις δηλώσεις του είναι κατηγορηματικός:

«Στα πνευματικά ζητήματα δε χωρά μετάνοια». Η Μονή Εσφιγμένου παραμένει αποκλεισμένη από τηλεγραφήματα, τηλέφωνο, αλληλογραφία, εφημερίδες και επισκέψεις.

Η απόφαση δικαιολογείται με το επιχείρημα ότι «δεν πρέπει να γνωρίζουν τι γίνεται έξω, ώστε να αποφασίσουν ανεπηρέαστοι και να πειθαρχήσουν στο πατριαρχικό γράμμα».

Το νέο ημερολόγιο

Αρχές του Απριλίου 1974 εκδίδεται και η ανακοίνωση της Ιεράς Σύναξης του Αγίου Ορους για το θέμα της Μονής Εσφιγμένου. Κυρίως αναφέρεται στο θέμα του νέου ημερολογίου και κατηγορεί τη Μονή Εσφιγμένου για υπαγωγή στην «Αυξεντιακή εκκλησία» των παλαιοημερολογιτών.

«Είναι γνωστό ότι η από 50ετίας και εντεύθεν αποδοχή υπό του συνόλου σχεδόν των ορθόδοξων εκκλησιών της προσθήκης 13 ημερών εις το εορτολόγιο εσκανδάλισε τας συνειδήσεις των απλουστέρων χριστιανών με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σχίσματα εις στους κόλπους της ελλαδικής εκκλησίας.

Συνεπεία του κατ' επίγνωση ζήλου απεκόπησαν ευάριθμοι μοναχοί. Η ιερά κοινότης δεν απεδέχθη μεν το άλμα των 13 ημερών πλην όμως ουδέποτε διέκοψε την εκκλησιαστική κοινωνία τόσο με τον οικουμενικό πατριάρχη όσο και με τους χριστιανούς εκείνους οίτινες προήρχοντο εκ των λεγομένων νεοημερολογητικών εκκλησιών.

Δεν διώκεται το φρόνημα των απλοϊκών μοναχών», ανέφερε, μεταξύ άλλων.

Κατευνασμός

Λίγες ημέρες μετά τον αποκλεισμό της Μονής Εσφιγμένου αναλαμβάνει πρωτοβουλία ο μητροπολίτης Φλωρίνης, Αυγουστίνος Καντιώτης, και με επιστολή του προς το Πατριαρχείο κάνει έκκληση, ώστε να ξεκινήσει «προσπάθεια κατευνασμού των πνευμάτων».

Η κρίση εκτονώνεται λίγους μήνες αργότερα και το «πρόβλημα» με τους Εσφιγμενίτες ζηλωτές μοναχούς «σκεπάζεται» προσωρινά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1928 στον Αγιον Ορος μετέβη εξαρχία με εντολή του Πατριάρχη Βασιλείου για το θέμα του νέου ημερολογίου και των ζηλωτών αλλά η ιερά κοινότητα αρνήθηκε το διάλογο.

Μάλιστα, τότε ο Πατριάρχης είχε τιμωρήσει και τους 20 αντιπροσώπους των μονών του Αγίου Ορους, ενώ ανάλογη επίσκεψη είχε γίνει και το 1947 χωρίς ωστόσο και τότε να λυθεί το θέμα με τους ζηλωτές μοναχούς.