Ο Οικουμενικός Πατριάρχης για την ημέρα Σλαβικών γραμμάτων

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 24 Μαΐου 2010

Γράφτηκε από τον/την Μόσχα - Αιμίλιος Πολυγένης 13:36

Ιστορικές στιγμές εξελίσσονται σήμερα στη Μόσχα, με αφορμή την εορτή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και των ονομαστηρίων του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών κ. Κυρίλλου.

Πριν από λίγη ώρα οι δύο Προκαθήμενοι τέθηκαν επικεφαλής πορείας εκατοντάδων νέων της ρωσικής πρωτεύουσας και εγκαινίασαν τον εορτασμό της Ημέρας των σλαβικών γραμμάτων και πολιτισμού.

Όπως ονομάζεται στη Ρωσία η επέτειος της παράδοσης από τους αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο του βασισμένου στα ελληνικά αλφαβήτου στους Σλάβους της Μοραβίας.

Να αναφερθεί, ότι σύμφωνα με το Γραφείου Τύπου του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, στην τελετή συμμετείχαν περίπου 40 χιλιάδες κόσμου.

Εν συνέχεια ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισκέφθηκε τον ιστορικό ναό και σύμβολο της Ρωσίας Άγιο Βασίλειο, εκεί ξεναγήθηκε από τον Αγιώτατο Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλο στα 8 παρεκκλήσια.

Μετά το πέρας της επίσκεψης στον ναό του Αγ. Βασιλείου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, έκανε την ακόλουθη ομιλία με αφορμή την έναρξη των Σλαβικών γραμμάτων.

ΟΜΙΛΙΑ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Η επιτελουμένη σήμερον τελετή ενάρξεως τών ημερών σλαβικών γραμμάτων και πολιτισμού καλεί την μνήμην εις μίαν αναδρομήν από των αρχικών σταδίων διαμορφώσεως της αρχαίας σλαβικής γραμματείας εις την εν συνεχεία εξέλιξιν ταύτης, ήτις αναδρομή αναποφεύκτως οδηγεί τόσον εις την ανασκόπησιν τών  αρχικών σχέσεων του σλαβικού κόσμου μετά του βυζαντινού πολιτισμού, όσον και εις την εν συνεχεία αξιολογωτάτην διαμόρφωσιν αυτοτελούς σλαβικού πολιτισμού. Κατά την διαδρομήν ταύτην είναι εντελώς φυσικόν να εξετασθή και η ουσιώδης συμβολή της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ήτοι του Οικουμενικού  Πατριαρχείου, εις την διαδικασίαν ταύτην, ήτις έσχεν ως εξέχον αποτέλεσμα ένα άκρως σημαντικόν εμπλουτισμόν του ευρωπαϊκού πολιτισμού δια των από του σλαβικού κόσμου προερχομένων νέων πολιτιστικών στοιχείων.

Ούτω  λοιπόν, ανατρέχοντες εις την αναζήτησιν των απαρχών των σλαβικών γραμμάτων και του πολιτισμού δεν είναι δυνατόν παρά να αναφερθώμεν αμέσως εις την δράσιν των μεγάλων Θεσσαλονικέων ιεραποστόλων, των Αγίων αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου, των και αφιερωσάντων τον βίον και την δραστηριότητα αυτών εις τον φωτισμόν των σλαβικών λαών. Ούτοι, αποτελούντες στελέχη της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, μετά σύσκεψιν και σύμφωνον γνώμην και του μεγάλου Πατριάρχου Φωτίου, απεστάλησαν υπό του Βυζαντινού αυτοκράτορος Μιχαήλ εις την των Μοραβών Σλάβων χώραν, ήτοι εις την περιοχήν της συγχρόνου Τσεχίας και Σλοβακίας, όπως παράσχωσι τοις εκείσε κατοικούσι λαοίς σλαβικόν αλφάβητον και γραπτόν λόγον.

Ο Άγιος Κύριλλος, ανήρ εξόχου μορφώσεως και κάτοχος διαφόρων γλωσσών, αρχαίων τε και συγχρόνων, θεία επιφοιτήσει, επενόησε το πρώτον εν τη Ιστορία σλαβικόν αλφάβητον, το ονομασθέν «γκλαγκόλιτσα», προσφέρων ούτω τοις σλαβικοίς λαοίς την εφεξής δυνατότητα καταγραφής των λόγων και σκέψεων εν τη οικεία αυτών γλώττη, ενώ τόσον ο ίδιος όσον και ο πρεσβύτερος αδελφός αυτού ιερομόναχος Μεθόδιος προέβησαν εις μεταφράσεις κειμένων των Ιερών Γραφών και άλλων έργων, δι’ ων εισήχθησαν οι σλαβικοί λαοί εις την χορείαν των πεπολιτισμένων λαών.

Δια της εισαγωγής του σλαβικού αλφαβήτου και του γραπτού λόγου, οι Σλάβοι απέκτησαν την πολιτιστικήν και πνευματικήν αυτών ελευθερίαν και αυτοτέλειαν, αποδεσμευθέντες εκ της λατινικής γλώσσης, ην έως τότε η φραγκική κυριαρχία επέβαλλε, και αποκτήσαντες την πλήρη αυτών ανεξαρτησίαν.

Τοιαύτη, λοιπόν, υπήρξεν η προς τους σλαβικούς λαούς δωρεά της εν Κωνσταντινουπόλει Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπερ αείποτε εσέβετο την αυτοτέλειαν και ανεξαρτησίαν των προς αυτό προσφευγόντων προς φωτισμόν λαών. Αποστέλλων εις τους Σλάβους τους αδελφούς Κύριλλον και Μεθόδιον, τους και μεταφέροντας το σλαβικόν αλφάβητον και τον γραπτόν λόγον, ο αυτοκράτωρ Μιχαήλ προσφυώς επεσήμανεν εν τω προς τον ηγεμόνα της Μεγάλης Μοραβίας Ραστισλάβ γράμματι αυτού τους ενώπιον των Σλάβων ανοιγομένους ορίζοντας, γράφων τω ηγεμόνι ότι το σλαβικόν αλφάβητον και ο γραπτός λόγος ήσαν δώρον πολυτιμότερον από κάθε χρυσόν και άργυρον και τους εφημέρους πολυτίμους λίθους, ότι δε δι’ αυτών οι σλαβικοί λαοί θα συγκατελέγοντο πλέον εις τα μεγάλα έθνη, τα δοξάζοντα τον Θεόν εις την ιδίαν αυτών γλώσσαν.

Από τής στιγμής ταύτης άρχεται  η ιστορία τής γραμματείας  και του πολιτισμού των σλαβικών λαών, με πρώτους τους εκσλαβισθέντας Βουλγάρους και αμέσως εν συνεχεία τους Ρώσσους, οίτινες, εκκινούντες εκ των πρωτοβουλιών του ασπασθέντος μεθ’ ολοκλήρου του λαού του την χριστιανικήν πίστιν σοφού ηγεμόνος Βλαδιμήρου, ανέπτυξαν γραμματείαν και πολιτισμόν υψηλοτάτου επιπέδου, αναδείξαντες λαμπρούς συγγραφείς, θεολόγους και φιλοσόφους, οίτινες, βαδίζοντες επί το ίχνος των το πρώτον αποδεξαμένων τας βάσεις του βυζαντινού πολιτισμού, ανέπτυξαν ένα νέον πολιτισμόν, μετά στοιχείων πρωτοτύπων πλέον και ιδιαζόντως αυτοτελών. Εις την χορείαν των πεπολιτισμένων σλαβικών λαών συγκατελέχθησαν βεβαίως εν συνεχεία και οι Πολωνοί, Σέρβοι, Σλοβένοι, Κροάται, Σλάβοι της Πελαγονίας και Δαρδανίας, εδέχθησαν δε πλούτον του σλαβικού πολιτισμού και αυτοί έτι οι Ρουμάνοι, οι άχρι του 19ου αιώνος διατηρήσαντες εν χρήσει την σλαβικήν γραφήν.

Αι  πρωτοβουλίαι τών Σλάβων δια την διατήρησιν και ενημέρωσιν των εκ του βυζαντινού κόσμου παραληφθέντων πολιτιστικών στοιχείων ενεφανίσθησαν εγκαίρως δια της υπό του Βουλγάρου πρεσβυτέρου και μετέπειτα Επισκόπου Πρεσλάβας Κωνσταντίνου δημιουργίας της προς τιμήν του Αγίου Κυρίλλου ονομασθείσης «κυριλλικής» γραφής, ήτις εβασίσθη εξ ολοκλήρου εις την ελληνικήν μεγαλογράμματον γραφήν, εις ην ο Κωνσταντίνος έγραψε και τα πρώτα σλαβικά ποιήματα, τα υπ’ αυτού συντεθέντα. Εις ταύτην την γραφήν εγράφη και πλήθος αξιολογωτάτων συγγραμμάτων των ακολουθησάντων συγγραφέων, Βουλγάρων, Ρώσσων και Σέρβων.

Η γραφή αύτη, καθώς και η ορθόδοξος ομολογία, αποτελούσι διαχρονικώς στοιχεία άτινα ενώνουσι λαούς ολοκλήρους εις μίαν κοινήν πολιτιστικήν παράδοσιν, την βυζαντινήν, ήτις δεν διακρίνεται εκ συστατικών εθνοτικού χαρακτήρος, αλλά αποτελεί μίαν κοινήν βάσιν διασώζουσαν την σύζευξιν στοιχείων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και αυτών τα οποία εκαλλιεργήθησαν εντός του κόσμου της χριστιανικής ορθοδόξου πίστεως, και εδημιούργησαν ούτως ένα νέον μεγαλειώδη πολιτισμόν, κοινόν δια τον ελληνικόν, τον σλαβικόν και τον ρουμανικόν κόσμον, πολιτισμόν όστις επιβιοί άχρι του νυν.

Χαιρετίζοντες, όθεν, την έναρξιν των ημερών των σλαβικών γραμμάτων και του πολιτισμού, χαιρετίζομεν ένα κόσμον διαλαμβάνοντα στοιχεία κοινά προς την παράδοσιν και τας αρχάς της ην εκπροσωπούμεν Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του και προπάτορος όντος της σλαβικής γραφής και του γραπτού λόγου, διο και εκθύμως προσφέρομεν τα συγχαρητήρια τοις διοργανωταίς, καθώς επίσης και την ημετέραν ευλογίαν, εις ευόδωσιν της αναληφθείσης πρωτοβουλίας και εις περαιτέρω ανάπτυξιν των σλαβικών γραμμάτων και του πολιτισμού, επ’ ωφελεία ου μόνον των σλαβικών λαών αλλά και της ανθρωπότητος εν γένει.