Ανοίγει ο δρόμος για τον επαναπατρισμό βυζαντινών κειμηλίων

Δημιουργηθηκε στις Κυριακή, 26 Σεπτεμβρίου 2010

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ - ΜΠΕ 13:35

Με απόφαση δικαστηρίου του Μονάχου ανοίγει ο δρόμος για τον επαναπατρισμό στην Κύπρο μεγάλου αριθμού έργων (τμήματα τοιχογραφιών και ψηφιδωτών, εικόνες και άλλα κειμήλια) βυζαντινής και υστεροβυζαντινής τέχνης, τα οποία συλήθηκαν από ναούς στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, μετά την τουρκική εισβολή. 

Το δικαστήριο του Μονάχου δικαίωσε την Εκκλησία της Κύπρου στην αστική αγωγή της κατά του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν, στην κατοχή του οποίου βρέθηκαν το 1997 οι εκκλησιαστικοί θησαυροί, ύστερα από έφοδο της Ιντερπόλ και της Γερμανικής Αστυνομίας σε διαμερίσματά του στη γερμανική πόλη. 

Η εκδίκαση της αγωγής άρχισε τον Απρίλιο του 2009. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Εκκλησία της Κύπρου πέτυχε να τεκμηριώσει την κυπριακή προέλευση των θησαυρών με βάση τεχνοτροπικά στοιχεία και ως εκ τούτου οι γερμανικές Αρχές πρέπει να της τα επιστρέψουν.

Επίσης, το Δικαστήριο επιδίκασε δικαστικά έξοδα περίπου 60.000 ευρώ στον Αϊντίν Ντικμέν.

Η απόφαση του Δικαστηρίου, το πλήρες κείμενο της οποίας θα δοθεί εντός 15 ημερών, υπόκειται σε έφεση. Ωστόσο, έγκυρη πηγή εκτιμά ότι, ακόμη κι΄αν υποβληθεί έφεση από την πλευρά του Ντικμέν, αυτή θα κερδηθεί.

Για την απόφαση του Δικαστηρίου καθοριστική ήταν η γνωμάτευση του διακεκριμένου Γερμανού καθηγητή της Βυζαντινολογίας Johannes Deckers, στον οποίο το δικαστήριο είχε αναθέσει να αποφανθεί κατά πόσο τα κατασχεθέντα έργα τέχνης προέρχονται από την Κύπρο.

Ο καθηγητής παρουσίασε με τη χρήση διαφανειών εμπεριστατωμένη μελέτη και κατέδειξε ότι οι εικόνες, οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά είναι έργα «μαέστρων», όπως τους χαρακτήρισε, Κυπρίων αγιογράφων. 

Ανάμεσα στα έργα που βρέθηκαν στην κατοχή του Ντικμέν είναι τεμάχια ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από την Παναγία Κανακαριά, σπάραγμα τοιχογραφίας με το κεφάλι του Αγίου Ιγνατίου από το ναό της Παναγίας Αψινθιώτισσας στο Συγχαρί του 14ου αιώνα, σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αγίας Σολομονής του 9ου αιώνα, από το ναό της Παναγίας Περγαμιώτισσας στην Ακανθού που χρονολογούνται στο 12ο αιώνα, και σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό του Ατνιφωνιτή (τέλη 15ου αι.). 

Για τον εντοπισμό και την κατάσχεση των έργων το 1997 είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο η τότε επίτιμη πρόξενος της Κύπρου στη Χάγη Τασούλα Χατζηττοφή, ως εξουσιοδοτημένη από την Ιερά Σύνοδο, η οποία είχε καταφέρει να εξασφαλίσει πληροφορίες από τον συνεργάτη του Dikmen Ολλανδό ΜichelVan Rijn.


Επίσης, για την κατάσχεση των έργων είχαν συμβάλει η Στέλλα Ιωαννίδου, σήμερα Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, και ο πρώην αρχηγός της Αστυνομίας- τότε υπεύθυνος του ΤΑΕ- Τάσος Παναγιώτου.

Τα τελευταία χρόνια το φάκελο της υπόθεσης και το θέμα της αγωγής στο Μόναχο χειριζόταν, μαζί με Γερμανούς δικηγόρους, ο Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας Γιαννάκης Λαζάρου. Από την πλευρά της Εκκλησίας της Κύπρου την υπόθεση παρακολουθούσαν ο Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος και ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου Γιάννης Ηλιάδης.

Για την υπόθεση επέδειξε ζωηρό ενδιαφέρον και ο Πάπας Βενέδικτος κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο και λίγο αργότερα ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος του έστειλε σχετική επιστολή συνοδευόμενη από αναλυτικό υπόμνημα και φωτογραφικό υλικό.