Aνασκαφές στα ερείπια προσκυνήματος Αγίου στη Δένεια

Δημιουργηθηκε στις Σάββατο, 26 Απριλίου 2014

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ-ΜΠΕ 12.14

Φως στην κυπριακή Αγιολόγια εκτιμάται ότι θα ρίξουν οι ανασκαφές στα ερείπια του προσκυνήματος Αγίου, το οποίο βρίσκεται μέσα στη «νεκρή ζώνη» της κοινότητας Δένεια, στην επαρχία Λευκωσίας.

Στους κατοίκους της περιοχής ο Άγιος είναι γνωστός με το όνομα Περνιακός, το οποίο όμως δεν ανευρίσκεται στο αγιολόγιο της Εκκλησίας.

Οι ανασκαφές ξεκινούν τον Μάϊο, ύστερα από συμφωνία του Κοινοτικού Συμβουλίου της Δένειας και της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών.

Ο κοινοτάρχης, Χριστάκης Παναγιώτου, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι οι ανασκαφές θα είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ιστορία της Δένειας και σε αυτές θα βοηθήσουν εθελοντικά οι κάτοικοι της.

Θα τις αναλάβει ο αρχαιολόγος Στέλιος Περδίκης με άδεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου.

Για τις ανασκαφές υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά της Μητρόπολης Μόρφου και άριστη συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο.

Ο Στέλιος Περδίκης, από την πλευρά του, ανέφερε ότι στη Δένεια υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ρωμαϊκοί τάφοι.

«Σε έναν από αυτούς υποθέτουμε ότι είχε ενταφιαστεί ένας χριστιανός ασκητής. Στο τοπογραφικό σχέδιο, που είχαν φτιάξει οι Άγγλοι κατά την αποικιοκρατία, έχουν σημειώσει την ύπαρξη πηγής και αγιάσματος σε μικρή απόσταση από τον τάφο και τα ερείπια ναού. Ως ερείπια ναού, νοείται ο αρχαίος τάφος, ο οποίος στο μισό είναι σκαμμένος στον φυσικό βράχο και στο επάνω μέρος σώζεται ημίκτιστο οικοδόμημα» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Περδίκης και πρόσθεσε: «Από κάποια αντικείμενα, που βρήκαμε, όπως κεραμίδια με χαραγμένους σταυρούς επάνω, μπορούμε να τοποθετήσουμε τον τάφο στον 4ο με 5ο αιώνα μ.Χ.».

Ο κ. Περδίκης εξέφρασε την ελπίδα ότι οι ανασκαφές θα δώσουν απαντήσεις σε πολλά ζητήματα και κυρίως για το όνομα του Αγίου Περνιακού, το οποίο, όπως υπέδειξε, πρέπει να είναι παραφθορά του ονόματος άλλου Αγίου, γιατί στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχει το φυτό περνιά.

Ο χώρος είχε συνδεθεί με θεραπείες δερματικών παθήσεων, κυρίως των παιδιών. Η παράδοση λέει ότι έλουζαν τα παιδιά στο νερό της πηγής και τα άλειφαν με σκόνη, που κατασκεύαζαν με φύλλα περνιάς.

Ο αρχιμανδρίτης Φώτιος της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η ύπαρξη στον συγκεκριμένο χώρο αγιώνυμου τοπωνυμίου σημαίνει ότι διασώζει τη μνήμη κάποιου Αγίου, έστω με το όνομα Περνιακός, που ασφαλώς είναι παραφθαρμένο.

Σημείωσε ότι δεν υπάρχει τέτοιο χριστιανικό όνομα και εξήγησε: «Είναι σύνηθες το φαινόμενο στη βυζαντινή Κύπρο, αρχαίοι τάφοι να μετατρέπονται και να λειτουργούν ως ασκητήρια. Πιθανότατα αυτό να συνέβη και στον συγκεκριμένο χώρο».

Σύμφωνα με τον αρχιμανδρίτη Φώτιο υπάρχουν μαρτυρίες μεσαιωνικών χρονογράφων, όπως του Λεόντιου Μαχαιρά και του Κυπριανού, που αναφέρουν ότι «προς την στράτα της Ζώδιας ο Άγιος Ειρηνικός».

Κατά κανόνα οι χρονογράφοι αναφέρονται στους οσίους και αγίους, σύμφωνα με τη σπουδαιότερη πλησιέστερη πόλη ή κωμόπολη στην οποία έζησαν.

«Εάν λάβουμε υπόψη μας» πρόσθεσε «ότι η Ζώδια δεν απέχει πολύ από τη Δένεια, είναι πολύ πιθανόν το όνομα Περνιακός να ήταν αρχικά Ειρηνικός, το οποίο παρεφθάρει, λόγω του φυτού περνιά και έγινε συσχέτιση με το όνομα».

Ο βυζαντινολόγος Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου ανέφερε ότι προ του 1974 υπήρχε μέσα στον βράχο εικόνα αδιαγνώστου Αγίου, η οποία στη συνέχεια κλάπηκε.

Η σημερινή εικόνα του Αγίου Περνιακού από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους της Δένειας είναι έργο λαϊκής τέχνης των αρχών της δεκαετίας του 1980 και αντιγράφει κατά το δυνατόν εκείνη που είχε κλαπεί.

Με την ευκαιρία της συμφωνίας για την έναρξη των ανασκαφών, οι κάτοικοι της Δένειας επισκέφθηκαν για πρώτη φορά μετά το 1974 τα ερείπια του προσκυνήματος με συνοδεία της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ.

Μεγάλοι και μικροί σχημάτισαν πομπή με τους ιερείς, τον Σταυρό, τις εικόνες και τα Εξαπτέρυγα ίσαμε τον λοφίσκο του Αγίου Περνιακού.

Σε όλη τη διαδρομή έψαλαν το «Χριστός Ανέστη». Στα ερείπια του προσκυνήματος τελέστηκε αγιασμός και ακολούθως φυτεύφθηκε στην περιοχή συμβολικά μια ελιά.