Σταυρός, φύλαξ πάσης της οικουμένης!

Δημιουργηθηκε στις Σάββατο, 06 Απριλίου 2013

Γράφτηκε από τον/την Romfea.gr - 17.20

Του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Συμεωνίδη,

Δ/ντή Οικονομικού του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών & Γραμματέα της Συνοδικής Επιτροπής επί των Οικονομικών της Εκκλησίας της Ελλάδος. ​

Το πνευματικό ταξίδι προς τη μεγάλη εορτή του Πάσχα βρίσκεται περίπου στα μισά του και η αγία μας Εκκλησία θεωρεί αυτή την Κυριακή, την γ΄ Κυριακή των νηστειών, ως το κατάλληλο χρονικό σημείο για να υψώσει προ των οφθαλμών της καρδιάς και της ψυχής μας το αήττητο τρόπαιό της, τον τίμιο και ζωοποιό σταυρό του Κυρίου μας.

Είναι γνωστό, βέβαια, ότι η Εκκλησία τιμά στις 14 Σεπτεμβρίου την παγκόσμια ύψωση του σταυρού ως μία ξεχωριστή και διακεκριμένη πανήγυρη του εορτολογικού της κύκλου.

Κρίνει, ωστόσο, σκόπιμο μεσούντος του πνευματικού αγώνα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όταν δηλαδή οι πνευματικές ή ακόμη και οι σωματικές αντοχές είναι ενδεχόμενο να γνωρίσουν κάποια κάμψη, να προβάλλει το σταυρό του Χριστού εις ενίσχυση και στηριγμό των πιστών. Θα θέλαμε, λοιπόν, να μοιραστούμε ορισμένες σκέψεις με αφορμή την εορτή της σταυροπροσκυνήσεως κατά την γ΄ Κυριακή των νηστειών.

1) Το μυστήριο του σταυρού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της θείας οικονομίας. Γι’ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύοντας το λόγο του Θεού, διέκριναν σειρά προτυπώσεών του μέσα στην Παλαιά Διαθήκη. Ο σταυρός είναι “το ξύλον της ζωής” (Γεν. 2,9 · 3, 22 – 24), το στήριγμα του Ιακώβ (Γεν. 47,31), η ράβδος του Μωυσή κατά τη διάβαση της Ερύθρας Θάλασσας (Εξ. 14,16), το ξύλο της Μερράς (Εξ. 15,22 – 27), το όπλο κατά του Αμαλήκ (Εξ. 17, 8 – 16), η σταυροειδής φάλαγγα (Αρ. 2 – 3), η ράβδος η βλαστήσασα (Αρ. 17,16 – 27), ο χάλκινος όφις (Αρ. 21, 8 – 9 και Ιω. 3, 14), ο πέλεκυς του προφήτη (Δ΄ Βασ. 6, 1 – 7) κοκ.

2) Το καθόλου πολίτευμα της Εκκλησίας μας είναι πολίτευμα σταυρικό. Αυτό είναι φανερό σε κάθε πτυχή του βίου της. Όλα τα ιερά μυστήρια τελούνται και τελειούνται με τη σφραγίδα του σταυρού, όλες οι ιερατικές ευλογίες είναι σταυρικές, τα άμφια, τα ιερά σκεύη, οι ναοί μας καθαγιάζονται με τον τίμιο σταυρό. Τι ήταν, όμως, ο σταυρός πριν από τη θυσία του Κυρίου; Ήταν το φονικό εκείνο όργανο επί του οποίου τερμάτιζαν τη ζωή τους με ατιμωτικό και βάρβαρο τρόπο χιλιάδες καταδικασμένοι Ιουδαίοι. Με άλλα λόγια, ήταν το σύμβολο της ατίμωσης, της τραγωδίας, του πόνου και του θανάτου.

Η θυσία του Χριστού, ωστόσο, αλλάζει τα δεδομένα και προσδίδει άλλες σημασιολογικές φορτίσεις. Ο σταυρός έκτοτε μεταβάλλεται σε νικηφόρο σύμβολο, σε σημαίνον της “άλλης” και όντως βιοτής. Η Εκκλησία μας διδάσκει ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε τη μονομερή προσκόλληση στο σταυρό χωρίς τη θέαση και την προοπτική της Ανάστασης. Το μυστήριο του σταυρού είναι η άλλη όψη του μυστηρίου της Ανάστασης και αντίστροφα. Ο μεν σταυρός αποτελεί την ανακεφαλαίωση της κένωσης και της άκρας ταπείνωσης του Χριστού, η δε Ανάσταση κατεξοχήν εκφράζει την κατίσχυση του τριαδικού Θεού απέναντι στο κράτος της αμαρτίας, της φθοράς και του θανάτου. Η ορθόδοξη Εκκλησία ζει και κηρύττει ισόρροπα και αρμονικά και τα δύο μυστήρια. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, μαρτυρεί και η πλούσια εκκλησιαστική μας ιστορία.

3) Ο σταυρός και η Ανάσταση αποτελούν το θεμέλιο και την ουσία του ευαγγελικού μηνύματος. Ο απόστολος των Εθνών είναι κρυστάλλινος: “Ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις υμών · έτι εστέ εν ταις αμαρτίαις υμών” (Α΄ Κορ. 15,17). Ο υποθετικός λόγος, όμως, συνοδεύεται και από μία υπαρξιακή βεβαιότητα: “Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο” (Α΄ Κορ. 15,20). Το γεγονός του σταυρού δεν αποτελεί περιστατικό ενός απώτατου νεφελώδους παρελθόντος, αλλά συμβάν με συγκεκριμένες ιστορικές συντεταγμένες · “σταυρωθέντα τε υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου”. Όχι κάποτε, σε περίοδο μακρινή και άγνωστη, αλλά τότε που την περιοχή διοικούσε συγκεκριμένο ιστορικό φυσικό πρόσωπο.

4) Πολύ εύλογα θα αναρωτηθούν πολλοί: τι νόημα μπορεί να έχουν όλα αυτά για τον άνθρωπο του σήμερα; Ποια δυναμική μπορεί να έχει ένα ιστορικό στιγμιότυπο στην εποχή μας; Ποιες προεκτάσεις και ποιες αλλαγές μπορεί να σηματοδοτεί για το βίο μας; Σταυρός και Ανάσταση συνιστούν τους δύο μεγάλους πόλους της σωτηρίας μας. Το μυστήριο του σταυρού και το μυστήριο της Ανάστασης βιώνουμε όλοι μας στον καθ’ ημέραν βίο. Ο σταυρός έχει ποικίλες εκφράσεις και φανερώσεις: ασθένεια, ανέχεια, κακοπάθεια, απόγνωση, αποκλεισμός, ευτελισμός.

Ο Χριστός δεν ζητεί από εμάς ούτε το παράλογο ούτε το υπερφυσικό. Οι αδυναμίες μας, ο εγωισμός μας, τα πάθη μας και η απιστία μας μεταμορφώνουν τις προκλήσεις σε αδιέξοδα.

Ο Κύριος είναι σαφής: “Ο γάρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστίν” (Ματθ. 11,30). Το ζητούμενο δεν είναι απλώς η άρση του σταυρού, αλλά η σταυρική πορεία στα ίχνη του Χριστού. Αυτή είναι μία δυνατότητα ζωής που απαλλάσσει από τις περιττές μέριμνες, από τις δυσκολίες και από τις αγωνίες.

​Ζούμε σε μία κρίσιμη από κάθε άποψη στιγμή και αντιμετωπίζουμε προβλήματα πρωτόγνωρα που πολλές φορές αδυνατούμε να ελέγξουμε ή να διαχειριστούμε και που αγγίζουν περισσότερες της μιας πτυχές της ζωής.

Οι απαντήσεις που πρέπει να δώσουμε ως άτομα και ως κοινωνία πρέπει να είναι ώριμες, δοκιμασμένες, συγκεκριμένες και συγκροτημένες. Περισσότερο ίσως από κάθε άλλη πρόσφατη ιστορική συγκυρία είμαστε σε θέση να βιώσουμε με ένταση το μυστήριο του σταυρού.

Η αποθησαυρισμένη, όμως, εμπειρία των Πατέρων μας και των αγίων μας πείθει ότι μετά το πάθος και το σταυρό ακολουθεί η Ανάσταση και η ζωή.